Hiba Aslan | AFP | Tercüme: Mepa News
Filistinli aktivist Fahri Ebu Diyab, Eski Şehir'in ünlü kubbelerinden sadece dar bir vadi uzaklıkta, İsrail tarafından ilhak edilmiş Doğu Kudüs'teki evinin enkazı arasında yorgun ve üzgün bir şekilde duruyordu.
Kasım ayı başlarında, İsrail kontrolündeki Kudüs belediyesine bağlı buldozerler, izinsiz inşaat yapıldığı gerekçesiyle Silvan mahallesindeki evini ikinci kez yıktı.
Silvan'ın Bustan bölgesindeki yıkımlara karşı protestolar düzenleyen 62 yaşındaki Ebu Diyab, "Bizi bölgeden sürmek istiyorlar" dedi.
İzinsiz inşa edildiği belirtilen evlerin yıkımı, Doğu Kudüs'ü ve işgal altındaki Batı Şeria'nın geri kalanını yıllardır sarsıyor. Aktivistler, İsrail'in kısıtlayıcı planlama politikası nedeniyle Filistinlilerin bu izinleri almasının neredeyse imkânsız olduğunu belirtiyor.
Ebu Diyab'ın evi, 1967'den beri İsrail işgali altında bulunan Kudüs'ün hem Yahudilerin çoğunlukta olduğu batı kesimini hem de Filistinlilerin çoğunlukta olduğu doğu kesimini kontrol eden Kudüs Belediyesi tarafından yıkılmak üzere işaretlenen yaklaşık 115 Filistin konutu arasında yer alıyordu.
AFP'ye konuşan Ebu Diyab, "Varlığımızı silmek ve bizi buradan sürmek istiyorlar. Ama biz çadırda ya da bir ağacın altında da olsa Bustan'da kalacağız." dedi.
Belediye, "yasa dışı yapılaşmaya son vermeyi, mahalle sakinleri için uygun altyapı ve yeni kamu binalarının inşasına izin vermeyi ve yeşil alan yaratmayı amaçladığını" iddia ediyor.
Ancak İsrailli insan hakları grubu Ir Amim, İsrailli yetkililerin Doğu Kudüs'teki alanların milli park veya açık alan olarak belirlenmesi uygulamasını sık sık kötüye kullandığını söyledi.
Yıkımlara karşı mücadele eden grup, uygulamanın "İsrail çıkarları için topraklarına el konulmasını sağlarken Filistinlilerin gelişimini bastırmak için tasarlandığını" belirtti.
"Yıkımlar beni yıprattı"
Kudüs'ün statüsü İsrail-Filistin çatışmasındaki en tartışmalı konulardan biri olmaya devam ediyor.
İsrail, 1967 Arap-İsrail savaşında Eski Şehir de dahil olmak üzere Doğu Kudüs'ü işgal etti ve bölgeyi hızla ilhak etti.
Silvan bölgesi, İsrail kralının Kudüs'ü Yebusilerden fethetmesinin ardından İncil'de Davut Şehri'nin bulunduğu söylenen Eski Şehir surlarının dibinde başlıyor.
Bugün Silvan'da yaklaşık 50 bin Filistinlinin arasında yüzlerce İsrailli yerleşimci yaşıyor.
Yerleşimcilerin evleri, çatılarda ve pencerelerde dalgalanan İsrail bayrakları ve her yerde bulunan güvenlik kameraları ile ayırt ediliyor.
Bu arada, Doğu Kudüs'teki Filistinliler, hızla artan nüfusun ortasında izinsiz inşaat yapamadıkları için bir konut kriziyle karşı karşıya.
Ebu Diyab'ın evi ilk olarak Şubat ayında yıkıldı. Evi yeniden inşa etti ama Kasım ayında tekrar yıkıldı.
"Bu sefer beni yıprattılar." dedi gözle görülür bir şekilde bitkin bir halde. "Ev aslen 1950'lerde inşa edilmişti. Burada doğdum, büyüdüm, evlendim ve çocuklarımı büyüttüm."
Ama şimdi, Ebu Diyab "çocuklarım bile Silvan dışında ev kiralamak zorunda kaldı" diyor.
Ebu Diyab şimdi, dümdüz edilmiş evinin yanında, yine yıkım tehdidi altında olan bir karavanda yaşıyor.
Kendisi ve bazı komşuları belediyenin Kudüs'ün kuzeyindeki başka bir Filistin mahallesine taşınma teklifini reddetti.
Ebu Diyab'ın evinin yıkıntılarının yakınında, 42 yaşındaki gündelikçi Ömer er Ruveydi oğluyla birlikte ateşin başında otururken, etrafı yıkılan kendi evinin ve dört kardeşinin evinin enkazıyla çevriliydi.
"Aralarında 12 çocuğun da bulunduğu yaklaşık 30 kişi şu anda evsiz durumda." dedi, sesi yorgunluktan ağırlaşmıştı.
Ruveydi, "2004'ten bu yana mahkemede mücadele ediyoruz ve on binlerce şekel harcadık, ama boşuna" dedi.
Yıkım kararı alan birkaç aile, cezalandırılma korkusuyla AFP'ye konuşmayı reddetti.
"Güvenli alan"
Ir Amim'e göre, 7 Ekim 2023'te Hamas'ın İsrail'e yönelik sürpriz saldırısıyla başlayan Gazze savaşının başlamasından bu yana Doğu Kudüs'teki yıkımlar daha önce görülmemiş seviyelere yükseldi.
Gruba göre Ocak ve Kasım 2024 tarihleri arasında bölgede 154 ev yıkıldı.
13 Kasım'da buldozerler, çoğunluğu gençlerden oluşan 1.500 Filistinliye hizmet veren Bustan Derneği toplum merkezini yıktı.
Müdür Kuteybe Avde, "Dernek, üyelerine beceri geliştirme, kapasite artırma, spor ve kültürel eğitim de dahil olmak üzere çeşitli hizmetler sağlıyordu. Toplum merkezi olmayan bir mahallede güvenli bir sığınak ve kültürel bir yaşam çizgisiydi." dedi.
Avde, İsrail makamlarının sadece bir binayı değil, "anılarımızı, hayallerimizi ve sıkı çalışmamızı" da yok ettiğini söyleyerek bu kayıptan yakındı.
Yıkımın ardından, derneğin faaliyetlerini destekleyen Fransa, İsrail'den bir açıklama talep etti.
15 yaşındaki Kinda Bereke da derneğe sık sık gelenler arasındaydı. "Orası bizim güvenli alanımızdı" dedi. "Yıkıldığında çok ağladım. Sanki gelip benim evimi de yıkacaklarmış gibi hissettim."
Bereke, yıkımların Yahudi yerleşimciler için Filistinlileri bölgeden çıkarlayı amaçladığına inandığını söyledi.
Ruveydi de bu korkuları yineledi ama meydan okumaya devam etti: "Silvan'ı terk etmeyeceğiz. Silvan'ın dışında nefes alamayız."