Venetia Menzies | Times of London | Tercüme: Mepa News
Samir haftalar boyunca sürekli olarak bir Facebook sayfasını ziyaret etti ve 300 Gazzeliden oluşan bir listede kendi adını aradı. Listedekilerin ertesi gün sabah saat tam 7'de Refah sınır kapısına gitmeleri gerekiyordu ve daha sonra kapıdan Mısır'a yürüyerek Gazze'den ayrılabileceklerdi
Ancak bu kişiler mülteci olarak değil, ödeme yapan müşteriler olarak seyahat edeceklerdi.
Cuma günü Mısır, olası bir ateşkes anlaşmasını canlandırmak ve İsrail'in Gazze'de henüz büyük bir askeri operasyon düzenlemediği tek şehir olan Refah'a yönelik beklenen saldırısına karşı uyarıda bulunmak üzere İsrail'e üst düzey bir heyet gönderdi.
Mısır hükümeti Gazzelilerin kitlesel olarak kendi topraklarına göç etmesini engellemek istiyor ve böyle bir gelişmenin kalıcı olmasından korkuyor.
Aynı zamanda, geçmişte devletle güçlü bağlantıları olduğu iddia edilen özel bir Mısır şirketi, her gün birkaç yüz Gazzeliyi sınırdan geçirerek karlı bir iş yapıyor.
Refah sınır kapısından ticari geçişlerde tekeli elinde bulunduran Hala Danışmanlık ve Turizm'in yetişkinlerden 5 bin dolar, 16 yaşından küçüklerden ise 2 bin 500 dolar ücret aldığı anlaşılıyor.
The Sunday Times'ın Hala'ya Mısır'a girmek üzere kayıt yaptıran Gazzelilerin isim ve yaşlarını detaylandıran günlük listeler üzerinde yaptığı analiz, şirketin Mart başından bu yana 20 binden fazla kişiyi tahliye ederek en az 88 milyon dolar kazanmış olabileceğini gösteriyor.
Nisan ayının başında bu listelerdeki isim sayısı her gün yaklaşık 295'ten 475'e çıktı ve bu da günlük ortalama geliri günde en az 1.25 milyon dolardan 2 milyon dolara yükseltmiş olabilir.
Tahliye için bu "koordinasyon hizmetlerini" kullanan bazı Gazzeliler kayıt olmak için 5 bin dolardan fazla ödediklerini söyledi. Bazıları ise bunun iki katını ödedi.
Hala, Gazze'den Mısır'a "VIP ulaşım hizmeti" sunmak üzere 2019 yılında kuruldu ve o dönemde bu, mevsime bağlı olarak 350 ila 1200 dolar arasında bir ücrete mal oluyordu. Bu hizmetten yararlananlar, onay için uzun süre beklemekten ve Kahire'ye ulaşmak için Sina Yarımadası'nda dur-kalk şeklinde üç gün süren zahmetli bir yolculuktan kurtulabiliyordu.
Daha varlıklı Gazzeliler seyahatlerini kolaylaştırmak için bu hizmeti kullanırken, yurt dışında üniversite eğitimine başlayan öğrenciler gibi belirli bir tarihte varışlarını garanti altına almak isteyenler de bu hizmete bel bağlıyordu.
Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi'ne göre normal faaliyetler 7 Ekim'den sonra askıya alındı, ancak koordinasyon hizmetleri Ocak ayı sonlarında -daha yüksek bir ücret karşılığında- yeniden başladı. Şubat ayında Sky News ve BBC'ye Gazzelilerden gelen ve tahliye için 5 bin dolar talep edildiği iddialarını destekleyen başka ifadeler de yer aldı.
Şirketin arkasındaki adam kim?
Hala şirketi, Sina Yarımadası ve Gazze'nin İsrail tarafından tamamen kontrol edilmeyen tek giriş ve çıkış noktası üzerindeki benzersiz etkisi nedeniyle "Geçişin Kralı" lakaplı Sina'lı bir iş adamı olan milis lideri İbrahim el-Arcani'nin (Arjani veya Organi olarak da biliniyor) sahibi olduğu Organi Grup bünyesindeki birçok şirketten biri.
El-Arcani 2008 yılında kardeşinin ölümcül bir şekilde vurulmasına misilleme olarak polis memurlarını kaçırdıktan sonra hapse girdi. 2010'da serbest bırakıldıktan sonra Sons of Sinai inşaat şirketini kurdu ve aşiret ittifaklarına dayanarak yarımada boyunca kamyon güzergahlarını güvence altına aldı. Bugün şirket Gazze Şeridi'ne yardım ulaştırma işiyle uğraşıyor ve Mısır hükümeti ile 2021 yılında Gazze'nin yeniden inşası için 500 milyon dolarlık bir sözleşme imzaladı.
2015 yılına gelindiğinde El-Arcani, Endüstriyel Kalkınma ve Yatırım için Misr Sinai adlı çoğunluğu devlete ait bir şirket kurdu. Yine aynı dönemde, bölgede IŞİD bağlantılı militan grupların artan tehdidiyle mücadele etmek için Mısır Silahlı Kuvvetleri tarafından desteklenen bir milis gücü kurdu. El-Arcani, Sina Kabileleri Birliği'nin başına geçti.
El-Arcani ayrıca Afrika'nın en büyük futbol kulübü olan El-Ahly'nin ana sponsoru, Kahire'deki BMW galerisinin işletmecisi ve Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ın Vizyon 2030 programında yer alıyor.
Hizmet nasıl işliyor?
Hala'nın listesinde yer almak için doğrudan aile üyelerinden birinin Kahire'nin doğusundaki Nasr City'de bulunan merkez ofisine kayıt yaptırması gerekiyor. Samir'in Mısır'da herhangi bir aile üyesi olmadığı için bir arkadaşına onun adına kayıt yaptırması için vekalet vermiş.
Han Yunuslu Samir normalde hemşire olan eşi Meryem ile birlikte Kanada'da yaşıyor. Her ne kadar bazı çifte vatandaşlar dışişleri bakanlıkları aracılığıyla tahliye olup Hala'ya ödeme yapma zorunluluğundan kurtulabilseler de, Kanada Büyükelçiliği Samir'e ancak kendisi Mısır'a ulaştığında yardımcı olabileceğini söylemiş.
Meryem yüksek faizle borç aldığı parayı Samir'in Kahire'deki arkadaşına aktardı, böylece Samir kayıt işlemlerine başlayabildi.
Arkadaşı her gün güneş doğmadan uyanıp Hala'nın merkez ofisine giderek uzun bir insan kuyruğuna katıldı. Sekizinci denemesinde ön masaya ulaşmayı ve Samir'i kaydettirmek için 5 bin dolar nakit para vermeyi başardı.
Ancak 12 Mart'ta getirilen yeni bir kural uyarınca Hala sadece doğrudan akrabaların kayıtlarını kabul ediyordu. Bir Hala yetkilisi, bir istisna yapılabileceğini ancak bunun için 1500 dolar daha nakit ödenmesi gerektiğini söyledi.
Toplam 6 bin 500 dolar verildikten sonra yetkili, Samir'in adının üç gün sonra listede yer alması gerektiğini söyledi. Onay olarak kendisine bir seyahat bileti verildi, ancak ödenen ücret listelenmedi.
Samir internet bağlantısı kuramazsa, listede adını göremezse ve ertesi sabah saat 7'ye kadar Refah sınır kapısına ulaşamazsa kaydı geçersiz sayılacak ve parası iade edilmeyecekti.
Üç hafta boyunca listeyi kontrol ettikten sonra Samir nihayet adını gördü. Vedalaştı ve geniş ailesinin de mümkün olan en kısa sürede tahliye edilmesine yardımcı olacağına söz verdi.
Refah sınırından geçtikten sonra -200 metrelik bir geçiş- Kanada Büyükelçiliği tarafından alındı ve Kahire'ye götürüldü.
Samir Gazze'den çıktı ama yaşlı anne ve babası hala Refah'ta bir çadırda yaşıyor. Samir'in onların tahliyesini ayarlamak için 10 bin dolara ihtiyacı var ve diğer yüzlerce Gazzeli gibi o da GoFundMe'de bir kitlesel fonlama kampanyası başlattı.
Kerim, fonları sınırlı olduğu için tahliyeye en çok kimin ihtiyacı olduğuna öncelik vermek zorunda kalıyor. İki kuzeni İsrail bombardımanında yaralanmış ama Kerim onların hemen tahliye edilmesi için gereken parayı ödeyememiş. Biri enfekte yaralar nedeniyle hayatını kaybetmiş.
Kahire'de geniş ailesini tahliye için kaydettirmeye çalışan Filistinli Kerim, "Hala ofisinin sabah 8'de açılması için sabah 3'ten itibaren sokakta bekleyen insanlar var" dedi. Bir keresinde kalabalığı sakinleştirmek için çevik kuvvet polisinin çağrıldığını söyledi.
"Zaman çok önemli. Kötü ya da en kötü seçenek arasında seçim yapmak gibi. Önce en büyüğü mü tahliye etmeliyim? En küçüğü mü? Yaralıları mı?”
Mısır hükümetinin Hala'yı borçlarının bir kısmını kapatmak üzere gelir elde etmek için kullandığına inanıyor.
"İnsanların Gazze'den çıkmasına yardım etme konusunda iyi niyetli olsalardı bu kadar para ödemezlerdi. Neden sadece geçişi açmıyorlar?"
Ancak sınır geçiş hizmetinin varlığının bile inkar edilmesine rağmen, Filistin tarafından yönetilen Geçişler ve Sınırlar Genel İdaresi bu ay müdahale ederek Hala'nın müşterilerinin geçişi için belirli bir zaman dilimi ayarladı: Sabah 8-10 arası.
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün İsrail-Hamas savaşı başlamadan önce Hala hakkında yaptığı bir araştırmada, şirketin "Mısır'ın güvenlik kurumlarıyla güçlü bağları olduğu ve personelinin büyük bölümünün eski Mısırlı subaylardan oluştuğu" iddia edilmişti.
Refah'ta sıkışıp kalan Filistinliler için Hala tek umut olabilir.
Gazze'de travma terapisti olarak çalışan Halid, "Mısır'a girmek için 5 bin dolar ödemek çılgınca görünebilir ama ölümden kurtulmak ve savaştan kaçmak her şeye değer" diyor:
"Kesinlikle öfkeliyim ve kendimi sürekli gasp edilmiş hissediyorum. Bu şirket sahip olduğumuz her şeyi alıyor, bunu hiçbir çaba sarf etmeden masa başında elde ediyorlar."
Kaynak: Mepa News