Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammed Yunus, öğrencilerin öncülüğünde başlayan ayaklanmanın Başbakan Şeyh Hasina'nın 15 yıllık iktidarını sona erdirmesinin ardından geçici bir hükümete liderlik etmek üzere Perşembe günü Bangladeş'e döndü.
Paris'ten Dubai'ye giden bir uçakla saat 14.00 civarı Dakka'ya inen Yunus, Perşembe akşamı ülkenin yeni lideri olarak yemin edebilir ve ordu şefinin "güzel bir demokratik süreç" olacağına dair söz verdiği süreci başlatabilir.
Ancak ordu hafta sonunda Hasina'ya karşı cephe aldı ve milyonlarca Bangladeşli onun düşüşünü kutlarken Hasina komşu Hindistan'a kaçmak zorunda kaldı.
Bunun üzerine ordu, öncü mahiyetteki mikrofinansman çalışmalarıyla 2006 yılında Nobel kazanan Yunus'un geçici bir hükümete liderlik etmesi yönündeki öğrenci taleplerini kabul etti.
Yunus, Dakka'ya giderken Paris'te gazetecilere yaptığı açıklamada "Eve dönmeyi, neler olduğunu ve içinde bulunduğumuz sıkıntıdan kurtulmak için kendimizi nasıl organize edebileceğimizi görmeyi dört gözle bekliyorum" dedi.
"Hazır olun"
Yunus, politik nedenlerle işlendi bir suç gerekçesiyle altı ay hapis cezasına çarptırıldıktan sonra kefaletle serbest bırakılmış ve Çarşamba günü Dakka'daki bir mahkeme tarafından beraat ettirilerek bu yıl yurtdışına çıkmıştı.
Yunus hakkında 100'den fazla ceza davası açılmış ve devlete bağlı İslami bir kurum tarafından "eşcinselliği teşvik etmekle” suçlanmıştı.
Ordu komutanı General Vakiruzzaman Yunus'u desteklediğini ve Perşembe akşamı geçici hükümeti yönetmek üzere yemin edeceğini umduğunu söyledi.
Vakiruzzaman, "Bizi güzel bir demokratik süreçten geçirebileceğinden eminim" dedi.
Yunus "birkaç ay" içinde seçimlerin yapılmasını istediğini söyledi.
"Sismik dönem"
Ordunun rolü de dahil olmak üzere planlanan hükümet hakkında çok az ayrıntı açıklandı.
Ancak Bangladeşliler Çarşamba günü Dakka'da eski muhalif Bangladeş Ulusal Partisi (BNP) için düzenlenen bir mitinge katılarak umutlu olduklarını dile getirdiler.
AFP'ye konuşan Moynul İslam Pintu, "Herkesin onayıyla güzel bir şekilde ulusal bir hükümet kurulmasını bekliyorum" dedi.
"Ülkenin güzel bir şekilde yönetilmesini ve polis gücünün insanları taciz edemeyecek şekilde reforme edilmesini bekliyorum."
2009'dan beri iktidarda olan 76 yaşındaki Hasina, Pazartesi günü yüz binlerce insanın Dakka sokaklarına akın etmesiyle istifa edip ülkeden kaçmıştı.
Sevinçli kalabalıklar daha sonra Hasina'nın sarayına baskın düzenledi ve sarayı yağmaladı.
Pazartesi günkü olaylar, devlet memurluğu kotası planına karşı protestolar olarak başlayan ancak Hasina karşıtı bir harekete dönüşen bir aydan fazla süren olayların doruk noktasıydı.
Ocak ayında yapılan seçimlere hile karıştırmakla ve yaygın insan hakları ihlalleriyle suçlanan Hasina, protestoları bastırmak için güvenlik güçlerini harekete geçirmişti.
Polis, hükümet yetkilileri ve hastane doktorlarına dayanan verilere göre olaylarda en az 455 kişi hayatını kaybetti.
Uluslararası Kriz Grubu analisti Thomas Kean "Protestolar Bangladeş tarihinde sismik bir dönüm noktası" dedi.
"Ülke gerçekten de tek parti devleti olma riskiyle karşı karşıyaydı ve 20'li yaşlarındaki Z kuşağı öğrencilerin başını çektiği barışçıl bir sokak hareketiyle hükümeti iktidardan uzaklaştırmayı başardılar.”
Askeri hamle
Ordunun taraf değiştirmesi Hasina’nın gidişinde belirleyici faktör oldu.
Ordu o zamandan bu yana öğrenci liderlerinin bir dizi talebini kabul etti.
Cumhurbaşkanı Salı günü, öğrencilerin ve BNP'nin temel taleplerinden biri olan parlamentoyu feshetti.
Protestocuların Hasina'nın baskılarına öncülük etmekle suçladıkları polis teşkilatının başı Salı günü görevden alındı.
Yeni şef Mainül İslam, Çarşamba günü polis memurlarının davranışları için özür diledi ve "öğrencilerin, halktan insanların ve polisin" öldürülmesine ilişkin "adil ve tarafsız bir soruşturma" sözü verdi.
Eski başbakan ve BNP başkanı 78 yaşındaki Halide Ziya da yıllardır süren ev hapsinden serbest bırakılırken bazı siyasi tutuklular da salıverildi.
Ordu, Hasina'ya yakın görülen bazı generallerin rütbelerini söktü ve Hızlı Hareket Taburu adlı milis gücünün komutanı Ziyaul Ahsen’i görevden aldı.
Polis, öfkeli kalabalıkların subaylara ve Hasina'nın müttefiklerine intikam saldırıları düzenlediğini ve ayrıca bir hapishaneden 500'den fazla mahkumu serbest bıraktığını söyledi.
Protestocular parlamentoya girdi ve televizyon kanallarını ateşe verdi. Diğerleri ise Hasina'nın babas ve ülkenin “ulu önderi” olarak gösterilen Şeyh Muciburrahman'ın heykellerini parçaladı.
Ancak Salı gününden bu yana başkent sokakları büyük ölçüde sakin.
Kaynak: Mepa News, Ajanslar