Sağlık Bakanlığı, normalleşme sürecinde farklı iş kollarında uygulanacak koronavirüs tedbirlerini içeren 13 rehber yayımladı. Rehberlerde; madenlerde, şantiyelerde, gıda satış yerlerinde, pazar yerlerinde, bakkallarda, büfelerde, terzilerde, kuyumcularda, minibüslerde ve kırtasiyelerde alınacak tedbirler açıklandı.
Bakanlık tarafından hazırlanan rehberlere göre iş yerlerinde alınacak yeni önlemler ve yapılacak uygulamalar, şantiyeler ve madenler de dahil olmak üzere hemen hemen bütün iş kollarında benzerlik gösteriyor.
Bu tedbirlerin denetimi ise İçişleri Bakanlığı'nın verdiği yetkiyle valilikler ve kaymakamlıklar bünyesinde oluşturulan "denetim timleri" tarafından yapılıyor.
Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen yeni Covid-19 tedbirleriyle ilgili detayları yedi başlıkta topladık:
Tüm iş yerlerinde geçerli ortak tedbirler neler?
Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan 13 rehberde birçok iş kolu için geçerli ortak tedbirler ve uygulamalar yer alıyor:
- Çalışanların ateşi iş yerine girişlerinde temassız ateş ölçer veya termal kameralar ile ölçülecek ve bu gün içinde tekrarlanacak.
- Çalışanlar kullandığı maskeyi nemlendikçe ya da kirlendikçe değiştirecek.
- Yurt içi seyahatten dönen çalışanların sağlık kontrolünden geçirilmeden işbaşı yapması engellenecek.
- Bulaş riskini artırabilecek parmak izi okutulması gibi sistemler geçici süreyle kullanılmayacak, mümkünse temassız sistemlerin kullanılacak.
- Toplantı ve eğitimlerin salgın bitene kadar ertelenecek, yasal yükümlülükler nedeniyle ertelenmesi mümkün olmayan toplantı ve eğitimler uzaktan eğitim gibi yöntemlerle gerçekleştirilecek.
- İş yerinde vaka çıkarsa o çalışan diğer çalışanlardan ivedilikle ayrılacak ve il/ilçe sağlık müdürlüğü ile temasa geçilecek.
- Covid-19 tanısı konulan çalışan yatakhanede kalıyorsa, yatakhane 24 saat süreyle boş tutulacak, havalandırılacak ve temizlenecek.
- Ateş, öksürük, nefes darlığı ve benzeri şikâyeti olan çalışan tespit edildiği durumlar için çalışanın diğer çalışanlardan ayrı tutulacağı bir izolasyon odası oluşturulacak.
Ayrıca özellikle şantiye ve maden gibi iş yerlerinde Covid-19 salgını kontrolü amacıyla sorumlu bir görevlinin belirlenmesi gerektiği kaydediliyor.
Bu kişinin tercihen hekim veya sağlık personeli olması gerektiği ancak bu koşul sağlanamazsa, iş yerinden belirlenen bir çalışanın Covid-19 hastalığı konusunda bilgilendirilerek görevlendirileceği belirtiliyor.
Rehbere göre bu kişinin görevleri arasında iş yerinde alınacak çevre temizlik ve dezenfeksiyon önlemlerini takip etmek, günlük ateş, öksürük ve solunum sıkıntısı olanları belirlemek için çalışanların takibini yapmak ve Covid-19 vakası şüphesi oluştuğunda il/ilçe sağlık müdürlüğü ile temasa geçmek yer alıyor.
Ayrıca iş yerindeki alt işverenlerin de belirlenen kurallara uyduğunu kontrol etme görevi bulunuyor.
Çalışanların ortak kullanım alanlarında hangi tedbirler alınacak?
Rehbere göre yemekhanesi bulunan iş yerlerinde temaslı takibinin kolay yapılabilmesi için yemek saatleri gruplara göre belirlenmesi ve aynı kişilerin aynı masada yemek yemesi gerekiyor.
Ayrıca masalar ve sandalyeler arası mesafe en az 1,5 metrede olacak şekilde düzenlenecek; baharat, çatal, bıçak gibi malzemeler tek kullanımlık olacak.
Çalışanların kullandığı yatakhanelerde yatak ya da ranzalar 1,5-2 metre aralıklarla seyreltilerek yerleştirilecek, yan yana yataklar bir baş bir ayak ucu şeklinde konumlandırılacak, ranzalardaki kullanım bir baş bir ayak ucu şeklinde düzenlenecek.
Tuvalet ve lavaboların temizliğinin ise günde en az iki kez yapılması gerektiği ifade ediliyor.
Pisuvarlarda sosyal mesafeyi korumak için bir dolu, bir boş olacak şekilde bazıları kullanıma kapatılacak, yan yana lavaboların bir dolu, bir boş olacak şekilde bazıları kullanıma kapatılacak veya separatör yaptırılacak.
Tuvaletlerdeki hava ile el kurutma makinalarının kullanımının iptal edilerek tek kullanımlık kâğıt havlu kullanılacak.
Asansörlerdeki kişi sayısı sosyal mesafe kuralına uygun olarak sınırlandırılacak ve içeride duruş pozisyonunun yüz yüze olmaması sağlanacak.
Elle temas edilmesine gerek duyulmayan çöp kutuları bulundurulacak, klimalar ise dışarıdan %100 temiz hava alacak modda çalıştırılarak fan hızının düşük tutulacak.
Ek olarak çalışanların soyunma odalarına gidiş ve gelişlerin yoğunluğunu azaltmak için kademeli olarak yapılmasının sağlanması ve ayakkabıların dolap üstlerine konulmaması gerektiği yer alıyor.
Servis araçları nasıl kullanılacak?
Servis araçlarının taşıma kapasitesi sosyal mesafe göz önüne alınarak planlanacak, çalışanlar yan koltuk boş kalacak ve arka arkaya gelinmeyecek şekilde çapraz düzende oturacak.
Araçlarının girişine el antiseptiği konulacak ve servis kullanan çalışanlara tek kullanımlık tıbbi maske sağlanacak, özellikle çok temas edilen yüzeyleri sık olarak temizlenecek.
Servislerde seyahat eden personel kaydı oluşturulacak.
Şantiye dışında servislere binen çalışanların ateşleri ölçüldükten sonra servislere alınacak.
Minibüslerde ve pazar yerlerinde hangi tedbirler alınacak?
Çalışanların ve müşterilerin hepsinde maske bulunması şartı pazaryerleri ve minibüsler için de geçerli.
Pazar yerlerindeki satıcılar ve müşteriler dâhil kişi sayısı her 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde sınırlandırılacak ve pazar yerinin kapasitesi girişlere asılarak ilan edilecek.
Pazar yeri müşteri kapasitesine ulaşıldığında yeni müşteriler alınmayacak ve sosyal mesafe kurallarına göre bekletilecek.
Ayrıca ambalajsız satılan yaş sebze ve meyvelerin tüketicilerce temas edilmeden, doğrudan pazarcı esnafı tarafından poşetlenerek satılması sağlanacak. Müşteri tarafından ürün seçimine izin verilmeyecek.
Minibüslerde ise bir kişilik koltuklara bir kişi, iki kişilik koltuklara bir kişi, dört kişilik koltuklara üç kişi oturacak şekilde yolcu alınacak.
Her müşterinin ücretini kendisi verip, para üstünü kendisi alması gerekecek.
Minibüslerde bir mecburiyet olmadıkça su dâhil içecek ve yiyecek kullanılmayacak, klimanın iç hava sirkülasyon düğmesi kapalı olacak ve pencereler her fırsatta açılacak.
Her ilk ve son durak arasındaki sefer tamamlandığında sık temas edilen yüzeylerin temizlenecek.
Kitapçılar ve oyuncak mağazaları hangi ek tedbirleri alacak?
Kitapçılarda müşterilerin kitap reyonları arasında dolaşmaması ve kitapları karıştırmaması için istenilen kitap çalışanlar tarafından getirilecek, incelenip satın alınmayan ürünler raftaki ürünlerin en altına veya arkasına yerleştirilecek.
Müşterilerin el temasının yoğun olduğu ürünlerin ise iki saatte bir yakın mesafeden dezenfektan spreyle temizlenecek.
Oyuncakçılarda ise bisiklet, akülü araba gibi ürünleri her denemeden sonra dezenfektanlı bezle silinecek.
Mağazalarda çocuklar için bulunan oyun-eğlence makineleri tamamen kullanıma kapatılacak.
Ayakkabı ve çanta mağazaları, terziler ve bakkallar ne yapacak?
Bakanlığın hazırladığı rehbere göre müşteriye ayakkabı ve çanta denemesine yardım ederken tıbbi maske ve yüz koruyucu kullanılacak.
Çalışan ve müşteri dâhil 4 metrekareye 1 kişi olacak şekilde içeriye müşteri alınacak. İş yeri kapasite bilgisi kapıya asılacak.
Müşterilerin maskeli olarak iş yerine girmesi sağlanacak ve maskesi olmayanlar için maske bulundurulacak. Müşteri dükkâna girmeden önce alkol bazlı el antiseptiği veya kolonya ile ellerini temizleyecek.
Terziler ise randevulu çalışacak ve ölçü alırken tıbbi maske ve yüz koruyucu kullanacak. Teslim alınan bütün ürünler poşet içinde alınacak ve poşet içinde teslim edilecek.
Terzilerin yanı sıra ayakkabı tadilat iş yerlerinde teslim alınan ürünler en az bir gün bekletildikten sonra işleme tabi tutulacak.
Rehberde ayrıca ayakkabıcılarda denenen ürünlere Ultraviyole ışınları uygulanmaması gerektiği, Avrupa Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi tarafından önerilmeyen bu işlemin insan sağlığına zararlı olabileceği ifade ediliyor.
Bakkallar ise açık ürünlerin paketlenerek satılmasını, müşterilerin bu ürünlere dokunmasının engellenmesini ve mümkünse raflardaki ürünlerin çalışan personel tarafından müşteriye verilmesini sağlayacak.
Kasa önünde müşteri bekleme yerleri arasında en az 1 metre olacak şekilde yer işaretlemesi yapılacak.
Bu tedbirler nasıl denetlenecek?
İçişleri Bakanlığı'nın bugün valiliklere gönderdiği genelgede, uyulması gereken kurallarla alınması gereken önlemlere ilişkin bugün 81 ilde eş zamanlı denetim yapılması kararı alındığı bildirildi.
Genelgeye göre denetimlerde sosyal mesafe kurallarının yanı sıra, berber, kuaför, alışveriş merkezleri, pazar yerleri, şehir içi ve şehirlerarası toplu ulaşım faaliyetlerinde belirtilen kurallara uyulup uyulmadığı kontrol edilecek.
Pazar yerlerinde maske kullanımı, pazar tezgâhları arası mesafe, pazar yerlerine aynı anda alınabilecek müşteri sayısı, pazar yerleri çevresindeki fiziki tedbirler ile ürünlerin müşteriye sunum kurallarının kontrolünün yapılacağı duyuruldu.
Bu denetimlerin daha önce İçişleri Bakanlığı'nın talimatıyla tüm valilikler ve kaymakamlıklar bünyesinde oluşturulan denetim timleriyle yapılacağı açıklandı.