Prof. Dr. İlber Ortaylı, Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışına ilişkin olarak "Paşa Samsun'a çıktı ve hiç iyi bir çıkış noktası değil. Hemen soluğu Havza'da almış kimse gücenmesin ama. Niye? Çünkü çok kozmopolit bir yer ve çok ayakaltı. Stratejik bakımdan sıfır." ifadelerini kullandı.
Ortaylı, "İmparatorluktan Cumhuriyete" isimli bir söyleşiye konuşmacı olarak katıldı.
Ortaylı ilk olarak Çanakkale'den bahsetti. Çanakkale Savaşı'nda Osmanlı kayıplarının abartıldığını söyleyen Ortaylı, şöyle devam etti:
"Bir memleketin sahibi kimse, komutanın da iyisi ondan çıkar. Çıkmazsa o iş yürümez. Mesela, o tarihte Mustafa Kemal Bey dedikleri adam haritasız Gelibolu'yu biliyordu. Balkan savaşı sırasında Gelibolu'da bulundu. Yutmuş araziyi. Araziyi yuttuğu için de haritaya bakmıyor. Çanakkale abartıldığı kadar büyük rakam 250 bin değil. Belki 50 belki 100 bin. Ölülerimizin sayılarını da iyi tutamamışız hala çıkıyor. Fakat şurası bir gerçek ki Türklerin ilk defa bütün şarkta, bütün Ortadoğu'da, bütün İslam dünyasında çok ağır kayıplar verdikleri ve vatan savundukları bir yer."
Ortaylı buna ek olarak Mustafa Kemal'in Samsun'a çıkışını da "stratejik bir hata" şeklinde yorumladı:
"Paşa Samsun'a çıktı ve hiç iyi bir çıkış noktası değil"
"Paşa Samsun'a çıktı ve hiç iyi bir çıkış noktası değil. Hemen soluğu havzada almış kimse gücenmesin ama. Niye? Çünkü çok kozmopolit bir yer ve çok ayakaltı. Stratejik bakımdan sıfır. Orada ilk tüfek bile atılmaz, İzmir kadar stratejik bakımdan problemli. Ne doğru dürüst bir endüstrisi var ne doğru dürüst bir burjuvası var. Hiçbir şeyi yok. Kristalize olmamış yerde direniş olur mu?"