Rusya ve Suriye rejimi, Duma'da gerçekleştirilen kimyasal saldırının muhalifler tarafından düzenlendiğini ve bunu ispatlayabilecek kanıtları olduğunu söylüyor. Ancak uzmanların söylediğine göre "muhaliflerin gizli kimyasal silah laboratuvarı" diye gösterilen tesis hiçbir delil ortaya koymuyor.
İddianın merkezinde, rejimin Doğu Guta'da "kimyasal deneyler ve rejime karşı kullanılmak üzere kimyasal silahlar üretmek için" Ceyşü'l İslam tarafından kullanıldığını iddia ettiği bir bina var.
Suriye devlet televizyonu binanın videolarını yayınladığında Rusya'nın devlet destekli medya kuruluşu RT, bölgeyi “Suudi destekli İslamcı teröristler tarafından yönetilen iyi donanımlı bir kimyasal laboratuvar” diye nitelemişti.
Rusya Savunma Bakanlığı, laboratuvara ait görüntüleri yayınlayarak "Doğu Guta'da bir bölgenin kurtarılmasının ardından, Suriye hükümet güçleri kimyasal silah üretimi için kullanılan gizli bir atölye buldu. Daha önce Suriye hükümetinin kimyasal silah kullandığı suçlamalarında olduğu gibi kimyasal silahların Suriye hükümetini provoke etmek için kullanılacağı açıkça görülüyor" ifadelerini kullandı.
El Şifuniye'deki atölyede çekilen videoda, daha önce Şam'da bazı bölgeleri kontrol eden Ceyşü'l İslam grubunun logosunun olduğu bazı kağıtlar görülüyor.
Bununla beraber videoda ticari firmaların ürünleri de görülüyor. Üzerinde tıbbi cihazlar üreten bir firma olan Hill Rom markalı büyük bir tüp, kumaş boyama firması olan Flainox markalı metal bir konteyner gibi. Aynı zamanda bodrum katında birçok metal konteyner benzeri kazanlar bulunuyor.
Uzmanlar tesisin ne için kullanıldığı konusunda emin değil ancak klor gazı veya sarin sinir gazını üretmek için kullanılamayacağına inanıyorlar.
Los Alamos Ulusal Laboratuvarı'nda çalışmış ve emekli olmuş eski kimyager Cherly Rofer'e videodaki ekipmanların klor gazı üretmek için kullanılıp kullanılamayacağı sorulduğunda "hayır" cevabını verdi.
"Klor oda sıcaklığında ve basıncında olan bir gazdır" diyen eski araştırmacı kimyager Clyde Davies, "Sıvılaştırılabilmesi için gereken sıcaklık 144 derece civarındadır. Ancak bunu yapmak için yüksek basınç gerekir ve bu yüzden gaz tüplerinde saklanır ve taşınır. Tıpkı Duma'da atılanlar gibi." ifadelerini kullandı.
BM Ortak Soruşturma Heyeti'ne göre kimyasalların üretim süreci tehlikeli olabilir ve özel ekipman gerektirir: "Aşındırıcı ve zehirli yapısından kullanabilmek için dolayı özel ekipman ve uzmanlık gereklidir. Örnek olarak, 1 tonluk bir klor konteynerini küçük konteynerlere taşımak için özel dolum istasyonu gereklidir."
Rofer'in e-mailde bahsettiğine göre bu tesis gözlemlenen saldırılar için gerekli olan ekipman ölçeğinin yakınında bile değil: "Kazanlar hariç tüm ekipman laboratuvar ölçeğinde. Ancak daha temel olan problem şu ki üretilen kloru tüplere sıkıştıracak hiçbir ekipman yok."
Ayrıca tesis sinir sistemini altüst eden silahları yetiştirecek kapasitede de değil. Rofer'e göre sarin üretimi için tüm bunlardan fazlası gerekli. Atölyenin yıkılacak gibi olan yapısı da herhangi birinin kimyasala maruz kalmasına sebep olabilir. Atölyedeki hijyen ve bakım da berbat durumda. Rofer, "Kimyasallarla çalışıyorsanız, hijyen ve bakım estetikten fazlasıdır; sakatlanmanızı önlemek içindir. Eğer fotoğraflarda görüldüğü gibi sarin üretimi yapılmışsa, üretimi yapanlar ölmüştür." diyor.
Suriye ordusu atölyede Suudi kimya ders kitaplarına işaret ederek, grubun dışarıdan destek aldığının bir delili olarak gösterdi. Videoda Suriyeli bir askerin "Suudi Kimyasal Endüstrisi'nin hakikati ve anlayışı" isimli bir postere işaret ettiği görülüyor. Posterin atölyeye nasıl geldiği bilinmiyor ancak Suudi Arabistan'ın kimyasal üretim endüstrisinin ismini paylaşıyor.
El Şufineye'deki tesisler ev yapımı konvansiyonel patlayıcıların üretimi hakkında bazı sınırlı delilleri de ortaya koydu. Videoda beyaz bir tahtada ev yapımı patlayıcı malzemeleri olarak bilinen perklorat, alüminyum tozu, nitroselüloz gibi maddelerin yazıldığı bir liste görülüyorken Suriyeli bir yetkili "Bunlar patlayıcı hazırlamak için kullanılıyor" diyor.
Moskova ve Suriye rejiminin gereksiz şekilde kimyasal saldırıları belirli bir laboratuvara bağlamaya çalışması belki de en garip çabalarından bir tanesi. Her şeyden önce klor, yaygın olarak kullanılan endüstriyel bir malzeme. Diğer yandan kimyasal silah kullanımını soruşturduğu sebebiyle suçlanan BM Ortak Soruşturma Heyeti, Suriye'deki tüm grupların klora kolayca ulaşabileceğini açıkladı.
Rusya ve Suriye rejimi, muhaliflerin dış ülkelerden yardım aldığını ve kimyasal silah kullandığı konusunda defalarca aynı hikayeyi yutturmaya çalıştı. Bu çabalar, BM soruşturmalarında da görüldüğü gibi, daha önceki kimyasal saldırılarının sorumluluğunu rejimin üzerinden kaldırmadı. Eğer rejim ve Rusya Suriye hükümetini kimyasal saldırı suçlarından kurtarmak istiyorsa Duma'daki pis bir bodrumda bulunan iki üç şişeden ve kazandan daha iyi deliller bulmak zorunda.
Tercüme: Mepa News