ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) bu hafta Suriye'nin doğusundaki petrol yataklarını korumak üzere bölgeye askeri takviye yapmaya hazırlanıyor. Türkiye’ye yaptırım tasarılarının başını çeken Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham "Suriye’deki petrol üretiminden elde edilen gelirle IŞİD ile mücadele eden Suriye Demoktatik Güçleri’ne (SDG) yardım edilebileceğini" savundu.
Suriye’nin ne kadar petrol rezervi var? Suriye’de günlük petrol üretimi ne kadar?
Suriye kanıtlanmış petrol rezervleri listesine göre dünyada 34. sırada bulunuyor. Amerikan Merkezi İstihbarat Teşkilatı’na göre (CIA) Suriye’nin 2,5 milyar varil petrol rezervi bulunuyor. Ancak komşu ülkeler Irak ve İran’ın petrol rezervlerine göre bu miktar oldukça az. Bu alanda dünya sıralamasında dördüncü sırada yer alan İran’ın 158,4 milyar varil ve beşinci sıradaki Irak’ın 142,5 milyar varil petrol rezervi bulunuyor.
Petrol üretimi savaşla birlikte iyice düştü
Suriye’nin günlük petrol üretimi ülkede savaşın başladığı 2011 yılından itibaren keskin bir şekilde düştü. Amerikan Enerji Bilgi Yönetim Kurumu’na (EIA) göre Suriye’nin 2018’de günlük petrol üretimi 28 bin varil. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’ne (OPEC) göre ise bu miktar 2018 yılı sonunda günlük 16 bin varildi. OPEC’e göre bu miktar savaş başlamadan önce 2010 yılında günlük 386 bin varildi. Bu miktar 2012’de 151 bin varil ve 2013’te ise 45 bin varile kadar düştü. Sonraki yıllar ise 20 bin varil civarında seyretti.
Rapor: Suriye’deki petrolün yüzde 80’ini SDG kontrol ediyor
Suriye İnsan Hakları Ağı'nın (SNHR) 19 Eylül 2019’da yayımladığı rapora göre Suriye’nin petrol ve doğal gaz üretiminin yüzde 80’ini, YPG'nin çoğunluğunu oluşturduğu SDG kontrol ediyor. Üretilen petrolün gelirini SDG elde etmesine rağmen bunun mali kayıtları bulunmuyor. Rapora göre SDG, Suriye’nin kuzeydoğusunda ülkenin en zengin petrol yataklarının bulunduğu Deyrizor, Haseke ve Rakka’da hakimiyetini sürdürüyor. Buradaki 20 petrol kuyusunda 11’i SDG tarafından kontrol ediliyor. Buradaki üretim kapasitesi Esad rejiminin kontrol ettiği üretim sahalarından daha fazla.
(Yüksek çözünürlük için haritaya tıklayın)
Suriye İnsan Hakları Ağı'nın daha önce petrol işlerinde çalışmış bölge sakinlerinden aldığı bilgiye göre SDG ham petrolün varilini 30 Amerikan dolarına satılıyor. SNHR’nin tahminlerine göre SDG günlük 420 bin dolar, aylık 12,6 milyon dolar ve yıllık da 378 milyon dolar kazanıyor. Bu miktara doğal gaz gelirleri dahil değil.
Suriye’nin petrol ihracatının yüzde 90’ı AB’ye idi
Savaştan önce Suriye'nin ihraç ettiği petrolün yüzde 90'dan fazlası Avrupa Birliği (AB) ülkelerine gidiyordu. 2010 yılında Suriye'nin ihraç ettiği petrolün yüzde 32'si Almanya, yüzde 31'i İtalya, yüzde 11'i Fransa, yüzde 9'u Hollanda, yüzde 7'si Avusturya ve yüzde 5'i İspanya'ya gitti.
Pentagon: SDG ile birlikte pozisyonumuzu tahkim edeceğiz
Pentagon, Suriye’deki petrol kaynaklarını korumak için ilave asker göndereceğini şöyle açıklamıştı:
"ABD ve ortaklarının DEAŞ'a karşı elde ettiği en önemli kazanımlardan biri DEAŞ'ın önemli bir gelir elde ettiği Suriye'nin doğusunda petrol yatakları idi. Bu petrol yataklarının DEAŞ veya diğer istikrar bozucu aktörlerin eline geçmesini engellemek için ABD olarak, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ortaklarımızla koordineli bir şekilde Suriye'nin kuzeydoğusundaki pozisyonumuzu ek askeri unsurlarla tahkim edeceğiz. DEAŞ'ın ortaya çıkmaması için gelir akışını durdurmamız gerekir."
Bu açıklamanın ardından Amerikan medyası da Pentagon'un Deyrizor’daki petrol yatakları bölgesine 30 tank ve bu araçlara bağlı askeri personel sevk edeceğini duyurdu.
Cumhuriyetçi senatör Graham Suriye'nin petrol sahalarının ABD'nin kontrolünde olmasının Esad rejimine ve İran'a maddi darbe olacağını savundu. Petrol üretiminden elde edilen gelirle IŞİD ile mücadele eden SDG'ye yardım edilebileceğini ve gelirin bir kısmının ABD'nin Suriye'deki askeri misyonu için kullanılabileceğini açık bir dille ifade etti.