Suudi Arabistan'ın ilk nükleer reaktörünün varlığı Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) eski denetçilerinden Robert Kelley tarafından ortaya çıkarıldı.
Uydu fotoğraflarında nükleer yakıt için 10 metre yüksekliğinde bir çelik tankın yerleştirildiği ve tesisteki inşaatın devam ettiği görülüyor.
İngiliz Guardian gazetesine konuşan Kelley, 30 kilovatlık reaktörün bir yıl içinde tamamlanabileceğini söyledi. Kelley, eğitim amaçlı olarak kullanılacağı belirtilen reaktörün Suudi Arabistan'ın "nükleer eşiği geçmesi" anlamına geldiğine dikkat çekti.
Reaktöre nükleer yakıt verilmeden önce, Suudi Arabistan'ın tesisin nükleer silah üretimi için kullanılmasını engellemeye yönelik bir dizi kural ve prosedürü hayata geçirmesi gerekiyor. Buna Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu denetimlerinin kabul edilmesi taahhüdü de dahil.
Reaktör Arjantin devletine ait Invap SE şirketi tarafından inşa ediliyor. Arjantin'in UAEK temsilcisi Rafael Mariano Grossi de reaktörün bir yıl içinde faaliyete geçebileceğini doğruladı. Grossi, "Bu, bazı faktörlere bağlı. Tüm operasyonlardan Invap sorumlu. Ancak yerel mühendisliği Suudiler yapıyor" dedi.
'Amerikan Enerji Bakanlığı nükleer teknoloji transferi için izin verdi'
Uydu görüntüleri, ABD Başkanı Donald Trump'la Kongre'nin Suudi Arabistan'a nükleer teknoloji transferi konusunda anlaşmazlık yaşadığı bir dönemde ortaya çıktı.
Anlaşmazlık, ABD Enerji Bakanlığı'nın Suudi Arabistan'a nükleer teknoloji transferi yapan şirketler için yedi farklı izin çıkardığının ortaya çıkmasından sonra başlamıştı.
Suudi Arabistan, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlemesi Anlaşması'na 1988'de taraf oldu. Ancak Riyad, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'yla güvenlik sözleşmesini 2005'te imzaladı.
Az miktarda nükleer faaliyeti bulunan ülkeler için geliştirilen bir protokolü imzalayan Suudi Arabistan, UAEK'in denetimlerinden muaf tutuldu. Suudi yetkililer şimdiye kadar kurumun bu protokolü iptal edip daha sıkı denetimleri kabul etmesi taleplerini geri çevirdi.