Sam Dagher | Bloomberg | Tercüme: Mepa News
Suudi Arabistan, İsrail-Hamas savaşıyla ilgili sosyal medya paylaşımları nedeniyle vatandaşlarını tutuklamaya hız verirken ayrıca, Filistin devletini kabul etmesi halinde Yahudi devletiyle diplomatik ilişkileri kabul etmeye hazır olduğunun sinyallerini veriyor.
İnternette yapılan yorumlar nedeniyle -10 yıldan daha eski olanlar da dahil- insanların gözaltına alınması ve ifade özgürlüğü ile siyasi düşünceye getirilen kısıtlamalar Suudi Arabistan'da bir standart. Ancak Riyad merkezli diplomatlara ve insan hakları gruplarına göre son tutuklamalar, özellikle Hamas'ın 7 Ekim'deki ölümcül İsrail saldırısı ve sonrasındaki gelişmelerle bağlantılı güvenlik kaygılarından kaynaklanıyor.
Konunun hassasiyeti nedeniyle isimlerinin açıklanmasını istemeyen bazı kişiler, Suudi Arabistan ile Mısır ve Ürdün gibi bölgesel müttefiklerinin, İran'ın ve İslami grupların bu çatışmayı kullanarak bir ayaklanma dalgası başlatmasından korkarak bu eğilimden endişe duyduklarını söyledi. On yıldan uzun bir süre önce yaşanan Arap Baharı'na ilişkin anılar, bunun tekrarından kaçınmak isteyen bölge yöneticileri arasında tazeliğini koruyor.
Suudi Arabistan'da tutuklamalar
Suudi Arabistan içinde ve dışında konuyla ilgili bilgi sahibi olan kişilere göre son gözaltılar arasında Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın gündeminin temel taşlarından biri olan Vizyon 2030 ekonomik dönüşüm planına dahil olan bir şirketin yöneticisi de bulunuyor. Tutuklanan yöneticinin Gazze çatışmasıyla ilgili görüşlerinin yetkililer tarafından "kışkırtıcı olarak değerlendirildiği" ifade ediliyor.
İsrail'in asla affedilmemesi gerektiğini söyleyen bir medya figürünün de tutuklandığını belirten kaynaklar, krallıktaki Amerikan fast food restoranlarının boykot edilmesi çağrısında bulunan bir kişinin de tutuklandığını belirtti. Bu kişiler kendilerinin ve de tutuklananların kimliklerinin açıklanmaması koşuluyla bilgi paylaştı.
Suudi İçişleri Bakanlığı ve hükümetin İnsan Hakları Komisyonu yorum taleplerine yanıt vermedi.
Suudi hükümetinin düşüncelerine dair bilgi sahibi olan bir kişi tutuklamaları kabul etti. Bu tutuklamaları, 7 Ekim sonrası yüksek düzeyde bir alarm durumuna ve yetkililerin insanları savaş hakkında ulusal güvenliği etkileyebilecek açıklamalar yapmaktan caydırma arzusuna bağladı.
Sert çizgi
Suudilerin Gazze ile ilgili paylaşımları nedeniyle tutuklanmaları, Prens Muhammed rejiminin İsrail ile ilişkilerin normalleştirilmesi söz konusu olduğunda "kurallara ayak uydurmayan" vatandaşlara karşı sert bir tavır alacağını gösteriyor. Bu konu 7 Ekim olayları suları bulandırmadan önce krallığın ABD ile üzerinde çalıştığı bir konuydu. Riyad ve Washington bu yılın başlarında bir savunma paktı ve sivil bir nükleer programın başlatılmasında ABD'nin iş birliği konusundaki görüşmelerine yeniden başladı. Bir anlaşmanın yaklaşmasıyla İsrail üçlü bir pakta katılmaya davet edilecek ya da geride kalma riskiyle karşı karşıya kalacak.
Avrupa Liderlik Ağı'nda politika ve etki direktörü olan Körfez uzmanı Jane Kinninmont'a göre sosyal medyada Filistin yanlısı düşüncelerin bastırılması Riyad'ın İsrail ile normalleşme konusunda ciddi olduğunun bir işareti olabilir:
"Eğer politikalarını değiştirip İsrail'i ziyaret etmek ve İsraillilerin Riyad'a gelmesini sağlamak istiyorlarsa, bu tür şeyleri protesto edecek bir tür yerleşik Filistin yanlısı hareket olmasını istemezler."
Geniş çaplı tutuklamalar
Suudi Arabistan'ın 7 Ekim'den bu yana tutukladığı kişi sayısına ilişkin kesin rakamlar bulunmuyor.
Savaş öncesi bir internet paylaşımı nedeniyle Riyad'ın güneyindeki bir hapishanede tutulan bir aile üyesini düzenli olarak ziyaret eden bir Suudi, akrabasının kendisine son altı ay içinde maksimum güvenlikli tesisteki mahkum sayısında önemli bir artış olduğunu söylediğini aktardı. Suudi başkentindeki bazı diplomatlar ve insan hakları örgütleri de 7 Ekim'den bu yana sosyal medya bağlantılı tutuklamalardaki artışı takip ettiklerini söyledi.
Ancak bu kişilerin söylediklerine göre bu tutuklamaların nedenleri arasında hayat pahalılığı gibi diğer meseleleri ya da yönetimi eleştiren yorumlar da yer alıyor.
Krallıktaki insan hakları ihlallerini takip eden bir grup kuran Londra merkezli Suudi muhalefet lideri Yahya Assiri "İnsanlar Filistin'de olanlardan dolayı çok üzgünler ve ülkelerinden güçlü bir tepki bekliyorlar ama bunu göremiyorlar." dedi. 2017'de İngiltere'den siyasi sığınma hakkı alan Assiri, Gazze'deki savaşa duyulan öfkenin genellikle hükümetin diğer politikalarına, özellikle de ekonomi konusuna yönelik hoşnutsuzlukla bağlantılı olduğunu ifade etti.