Türkiye ile karşılıklı fayda sağlayan güvenlik ilişkisinin, ABD’nin çıkarına olduğunu belirten senatörler, “Protokollerin onaylanmaması ya da onay için bir takvim sunulmaması, Rusya’nın Ukrayna işgalini sürdürdüğü sırada İttifak’ın birliğini tehdit etmektedir.” ifadelerini kullandı.
ABD Senatosu NATO Gözlemci Grubu’nun Eş Başkanları olan Demokrat Senatör Jeanne Shaheen ve Cumhuriyetçi Thom Tillis, Başkan Biden’a gönderdikleri mektupta, Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik protokollerini onaylamakta gecikmesine ilişkin endişelerini ifade etti.
"Protokollerin onaylanmaması birliği tehdit ediyor"
Senatörler mektupta, NATO protokolleri onaylanana kadar Kongre’nin, Türkiye’ye F-16 savaş uçağı satışının değerlendirmeye başlamaması gerektiği görüşünü dile getirdi. Senatörler, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üye olmalarının Rusya’nın Ukrayna işgalini sürdürdüğü sırada ittifakı daha da güçlendireceğini vurguladı.
ABD’li senatörler “Türkiye ile verimli ve karşılıklı fayda sağlayan bir güvenlik ilişkisi ABD’nin çıkarınadır. Hükümetin İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılım protokollerini onaylamasını bekliyoruz. Protokollerin onaylanmaması ya da onay için bir takvim sunulmaması, Rusya’nın Ukrayna işgalini sürdürdüğü sırada İttifak’ın birliğini tehdit etmektedir.” ifadelerini kullandı.
Türkiye'yi hızla harekete geçmeye teşvik çağrısı
Ukrayna’nın işgali karşısında NATO’nun güçlü bir tavır gösterdiğinin altını çizen senatörler, “Putin Ukrayna’yı işgal ettiğinde transatlantik ittifakın parçalanmasını umuyordu ancak ABD ve müttefikleri daha önce benzeri görülmemiş bir birlik ve güç sergiledi” diye yazdı.
ABD’li senatörler Başkan Biden’a ABD’nin Türkiye Büyükelçisi, ABD’nin NATO temsilciliği, İsveç ve Finlandiya dahil olmak üzere müttefiklerle diyalogu sürdürmesi ve Türkiye’nin de transatlantik birliğin desteklenmesi için hızla harekete geçmeye teşvik edilmesi çağrısında bulundu.
"İsveç ve Finlandiya iyi niyetle çaba gösterdi"
Türkiye’nin güvenlik kaygılarını dile getirmesi üzerine Madrid’de düzenlenen NATO Zirvesi sırasında, üçlü mutabakat zaptı imzalandığını hatırlatan senatörler, “O zamandan bu yana İsveç ve Finlandiya, uluslararası terörizm ve İsveç ve Finlandiya’nın yanı sıra ABD ile AB’nin terör örgütü listesinde bulunan PKK ile mücadeleye yönelik çabaların artırılması dahil, anlaşmada gündeme getirilen kaygıları gidermek üzere çalıştı” diye yazdı.
İsveç ve Finlandiya’nın silah ihracatına ilişkin düzenlemeleri gözden geçirmek üzere süreç başlattığını belirten senatörler, İsveç’in son dönemde savunma endüstrisinden Türkiye’ye askeri ekipman gönderilmesi için ilk ihracat lisanslarından birini verdiğine de dikkat çekti. Finlandiya’nın da benzer şekilde ihracat lisansı vermeyi değerlendirdiği belirtildi.
Senatörler İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye’nin talep ettiği koşulları yerine getirmek için iyi niyetli çaba göstermesine ve sağlanan ilerlemeye rağmen, Türkiye’nin protokolleri onaylamadığını ve protokollerin onayının değerlendirilmesi konusunda bir takvim vermeye yanaşmadığını belirtti.
"NATO protokollerinin onaylanmaması ilişkilere gölge düşürüyor"
Mektupta Türkiye’nin Rusya’nın Ukrayna işgali devam ederken değerli bir NATO müttefiki olduğunu gösterdiği; ancak Türkiye’nin bu iki ülkenin NATO üyeliklerini onaylamamasının ilişkilere gölge düşürdüğü ifade edildi.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO protokollerinin onaylanmamasının, “İttifak’ın güvenliğinin yanı sıra Avrupa ve Vladimir Putin’in tehdit etmeye devam ettiği uluslararası dünya düzeni açısından bir risk oluşturduğu” vurgulandı.
"Türkiye protokolleri onayladığında Kongre F-16 satışını değerlendirebilir"
Biden yönetiminin Türkiye’ye F-16 satışına destek vermesinin ve iki ülkenin işbirliği yaptığı güvenlik önceliklerinin desteklenmesinin, demokratik müttefiklere destek konusunda ortak bir anlayışa dayandığı dile getirildi.
Mektupta, “NATO katılım protokolleri Türkiye tarafından onaylandığında, Kongre F-16 satışını değerlendirebilir. Ancak protokollerin onaylanmaması satışın sorgulanmasına yol açacaktır” ifadeleri yer aldı.
Başkan Biden’a gönderilen mektupta her iki siyasi partiden toplam 29 senatörün imzası bulunuyor.
Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Demokrat Senatör Bob Menendez'in Türkiye'ye F-16 satışına ısrarla karşı çıktığı biliniyor.
Senato Dış İlişkiler Komisyonu üyelerinden Demokrat Senatör Chris Van Hollen da Çarşamba günü Politico haber sitesine verdiği bir söyleşide, özellikle Türkiye'nin NATO'nun genişlemesi konusundaki tavrını gündeme getirerek, Türkiye'ye F-16 satılmaması gerektiği görüşünü dile getirmiş, "Bu benim şahsi görüşüm ancak Senato'da çoğunluğun hissiyatını yansıttığını düşünüyorum" demişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü: “Kongre de süreçte söz sahibi”
Senatörlerin Başkan Biden’a yazdığı mektup ve Türkiye’ye olası F-16 satışı ABD Dışişleri Bakanlığı’nın günlük basın toplantısında da gündeme geldi.
Basın toplantısında Ned Price’a, Biden yönetiminin senatörlerin görüşünü paylaşıp paylaşmadığı ve bu konuda teknik görüşmeler tamamlanmış olmasına rağmen Kongre’ye neden resmi bildirimin yapılmadığı sorusu yöneltildi.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price ABD Başkanı Joe Biden’ın geçtiğimiz yaz Madrid’de yapılan NATO zirvesi sırasında Türkiye’ye F-16 satışına destek verdiğini hatırlattı; ancak bu konuda kararların yalnızca yürütme içinde alınmadığını, Kongre’nin de süreçte söz sahibi olduğunu vurguladı.
F-16 satışı konusunda yönetimin desteğini Kongre’ye ilettiğini ve senatörlerin de zaman zaman grup olarak tutumlarını net bir şekilde ortaya koyduklarını belirtti.
Hem Türkiye hem de Kongre ile diyalogu sürdürdüklerini belirten Ned Price, “Türkiye değerli bir NATO müttefiki. NATO içinde uzun yıllar önemli rol oynadı. NATO’yu daha güçlü hale getirmeyi amaçlarken, Türkiye ile de birlikte çalışmanın yollarını bulmaya devam edeceğiz” dedi.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerinin ABD Senatosu’nda rekor sürede onaylandığını hatırlatan ve bu konuda Kongre’de partiler üstü çok güçlü bir destek olduğunu vurgulayan ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, gelişmiş orduya sahip iki ülkenin aynı zamanda gelişmiş bir demokrasiye sahip olduklarını ve İttifakı daha güçlü hale getireceklerini söyledi.
Türkiye, ABD’den 40 adet Lockheed Martin üretimi F-16 savaş uçağı ve yaklaşık 80 adet de modernizasyon kiti alma talebini iletmiş ve taraflar arasında teknik görüşmeler yapılmıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Siyasi İşlerden Sorumlu Müsteşarı Victoria Nuland geçtiğimiz hafta Senato Dış İlişkiler Komisyonu'nda düzenlenen oturumda Kongre'nin F-16 satışına Türkiye'nin İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliklerini onaylamasının ardından daha olumlu bakma ihtimaline dikkat çekmişti.
NATO Temmuz ayındaki zirveye kadar çözüm umuyor
VOA Türkçe’ye daha önce bu konuda değerlendirmede bulunan uzmanlar ABD Kongresi’nin onayını gerektiren F-16'lar konusunda olası bir anlaşmanın Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğini onaylamasına ve Suriye’nin kuzeyinde istikrarsızlığa yol açabilecek askeri bir adımdan kaçınmasına bağlı olduğunu belirtmişti.
NATO yetkilileriyse Finlandiya ve İsveç’in üyeliğine ilişkin sorunun Temmuz ayında Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta yapılacak zirveye kadar çözülmesini umuyor.
Kaynak: Amerika'nın Sesi