İddia, İngiliz gazetesi The Guardian'dan geldi. İngiliz gazetesi The Guardian'ın, haber sitesi Bellingcat ve Lighthouse Reports ile ortaklaşa yürüttüğü araştırma sonucunda Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE), Libya'ya kargo uçaklarıyla malzeme ve savaşçı taşıdığına yönelik uydu görüntülerine ulaşıldığı ortaya atıldı. Araştırmaya Almanya merkezli Stern ve ARD ile İspanyol El Diario gazetesi de destek verdi.
Söz konusu haberde, Türkiye ve BAE'nin, çatışmalara müdahil olunmayacağına dair politik vaatlerin aksine BM'nin 2011 tarihli silah ambargosunu düzenli olarak deldiği yazıldı.
Libya'da 9 yıldır süren çatışmalarda, Ankara BM'nin tanıdığı Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümetini, BAE ise Halife Hafter'e bağlı muhalif güçleri destekliyor.
BM'nin silah ambargosu ile ilgili yayınlayacağı raporla ilgili bilgi sahibi olan bir diplomat, Guardian'a konuşarak "Ambargo tamamen işlevsiz. Üye ülkeler doğrudan çatışmaları körüklüyor. Aleni ihlallerin boyutu geniş, yaptırımlara uyulmuyor" dedi.
Libya'daki savaşın sonlanması hedefiyle, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Alman Başbakan Angela Merkel'in öncülüğünde, 11 devlet ve hükümet lideri geçen ocak ayında Berlin'de yapılan zirvede bir araya gelmişti. Libya'ya silah, asker ve finansal destek gibi uluslararası müdahalenin son bulmasının konuşulduğu zirvenin katılımcıları arasında Türkiye ve BAE de vardı. Zirvede ambargoyu delen ülkelere yaptırım uygulanması da görüşüldü.
BAE iddialarla ilgili soruları yanıtsız bıraktı
Zirve sürerken dahi iki tarafın Libya'ya askeri sevkiyata devam ettiği söylenen iddialara göre BAE, filosundaki Boeing yapımı C-17 Globemaster III kargo uçaklarını kullandı. BAE Savunma Bakanlığı ile Boeing konuyla ilgili soruları yanıtsız bıraktı.
Radar ve uydu görüntülerinin kaynak gösterildiği haberde bu uçakların Qusahwira'daki bir havalimanından Mısır'ın Libya sınırında bulunan Sidi Barrani askeri üssüne ve İskenderiye yakınlarındaki Gianaclis askeri üssüne düzenli uçtuğu yazıldı.
Uydu görüntülerine göre Sidi Barrani hava üssünün kargo kapasitesinin 2019'dan bu yana genişlediği gözlemlendi. Mısır-Libya sınırındaki üslerin, BAE'nin Hafter güçlerini desteklemesinde kritik öneme sahip olduğu ifade edildi.
Ankara'dan yalanlama: Tüm uçuşlar uluslararası hukuk çerçevesinde
Türkiye'nin ise Airbus A400M tipi askeri kargo uçağı ile Libya'nın batısındaki güçlere sevkiyat yaptığı iddialar arasında.
Uydu görüntüleri ile radar verileri İstanbul, Gaziantep ve Kayseri'den Misrata'ya, bu yılın yaz aylarında rutin uçuşlar düzenlendiğini ortaya koydu. Gaziantep'te uçağa binmek için bekleyen ve Suriyeli savaşçılar olduğu sanılan bir grup erkeğin sosyal medyada paylaşılan görüntülerinin, Türkiye'nin Libya'ya paralı asker gönderdiği iddialarını güçlendirdiği de öne sürüldü.
The Guardian'a konuşan diplomat, Türkiye'nin uçuş bilgilerini gizlemek için yeni rotalar kullandığını, tüm uçuşların tarifesiz veya özel charter uçuşları olduğunu söyledi. Adı açıklanmayan kaynak, "Türkiye bu rotaları gizli tutmak için uçaklardaki uydu sensörlerini de kapalı tutuyor" diye konuştu.
Guardian'ın haberinde, Savunma Bakanlığından üst düzey bir yetkilinin, Türkiye'nin Libya'daki operasyonlarının Hafter güçlerinden kalan patlayıcıları temizlemek ve ülkeye insani yardım götürmek olduğunu söylediği de yer aldı.
Ankara'nın Libya'daki tüm faaliyetlerinin uluslararası hukuk çerçevesinde ilerlediğini aktaran kaynak, "Herhangi bir karar, yaptırım veya uluslararası hukukun ihlali söz konusu değil. Askeri uçuşların tamamı Libya misyonundaki personelimizin temel ihtiyaçları ile hastanelere tıbbi malzeme taşımayla sınırlı" dedi.
Rusya'nın da silah ambargosunu alenen çiğnediği iddia ediliyor. ABD'nin Afrika Komutanlığı geçen haziran ayında, Jufra askeri hava üssünün pistinde Rusya'ya ait MiG jetleri olduğunu gösteren görüntüleri paylaşmıştı.