Ukrayna, doğudaki Avdiivka kentinin kaybedilmesiyle son dokuz ayın en önemli toprak kaybını yaşarken, 3 bin kilometre ötedeki bambaşka bir savaş alanında Rus paralı askerlerle savaşan güçleri bulunduğuna dair haberler de tekrarlanıyor.
Bu ayın başlarında The Kyiv Post'ta yer alan bir habere göre Ukraynalı Timur özel kuvvetleri Sudan'daki iç savaşta aktif olarak görev yapıyor.
İddia edildiğine göre özel bir videoda bu güçler yakalanan Rus Wagner paralı askerlerini sorgularken görülüyor. Bunların arasında hükümeti devirmek üzere komşu Orta Afrika Cumhuriyeti'nden gönderilen 100 kişilik bir gücün parçası olduğunu itiraf eden bir mahkum da bulunuyor.
Risk istihbarat şirketi RANE'nin Avrasya Analisti Matthew Orr The New Arab'a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
"Ukrayna ordusunun Sudan'daki varlığı hakkında kamuya açık çok fazla bilgi bulunmuyor. Bilinenlerin çoğu Ukrayna medyasında yer alan ve Ukrayna'nın Askeri İstihbarat Başkanlığı tarafından seçilerek sızdırılan haberler. Ve de Batı medyasında yer alan ve Batılı istihbarat yetkililerine atıfta bulunarak haberlerin bazı yönlerini doğrulayan haberler."
Sudan'da Abdulfettah el Burhan komutasındaki Sudan Silahlı Kuvvetleri ile Hemidti lakaplı Muhammed Hamdan Dagalo liderliğindeki paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki acımasız savaş geçtiğimiz Nisan ayında patlak verdi.
İç savaş o zamandan bu yana 10 binden fazla insanın ölümüne, altı milyon insanın ülke içinde yerinden edilmesine ve 1.7 milyon insanın da komşu ülkelere kaçmasına neden oldu. Savaşın üzerinden bir hafta geçmeden, Wagner'in HDK'ye karadan havaya füzeler tedarik ettiğine dair haberler ortaya çıktı.
Ayrıca Eylül ayında Ukrayna özel servislerinin Sudan'da faaliyet gösterdiğine ve Wagner ile HDK'yi hedef aldığına dair işaretler vardı.
O döneme ait video görüntülerinin Ukrayna güçlerinin HDK'ye karşı küçük insansız hava araçları kullandığını gösterdiği iddia ediliyor. CNN'in belirttiği gibi, video "Ukrayna tarzı insansız hava aracı saldırılarının ayırt edici özelliklerini ortaya koyuyordu" ve "kullanılan taktikler -yani doğrudan hedeflerine hücum eden insansız hava araçları- Sudan'da ve Afrika genelinde oldukça sıra dışıydı".
Matthew Orr duruma ilişkin şu ifadeleri kullandı:
"Videolar, Ukraynalı özel operatörlerin Rusları ve HDK'yi destekleyen Rus paralı asker firmaları adına çalışan ve Rus olmayan kişileri hedef aldığını gösteriyor. Sudan hükümeti ve ordusu Ukrayna'nın çabalarını destekliyor."
Ancak analist "Ukrayna'nın saldırılarını ve faaliyetlerini gösterdiği iddia edilen az miktardaki kanıtın" gösterdiği gibi, Ukrayna'nın Sudan'da önemli bir varlığa sahip olmasının "olası olmadığına" inanıyor.
Orr sözlerini şöyle sürdürdü:
"Komşu Orta Afrika Cumhuriyeti, Rusya Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı Rus paralı asker şirketlerinin en aktif olduğu yerlerden biri olduğu ve Sudan'a erişim sağlamak Rusya'nın daha geniş Sahel bölgesi stratejisine uyacağı için Sudan, Rus paralı asker şirketlerinin faaliyetleri için stratejik olarak mantıklı bir hedef olacaktır."
Öte yandan, Ukrayna'nın faaliyetlerinin stratejik faydası olduğu "şüpheli" çünkü kendi topraklarını savunmak için mevcut tüm kaynaklara ihtiyacı var. Yine de Ukrayna'nın bu şekilde düşünmesi şart değil.
Orr şöyle söyledi:
"Kiev muhtemelen Sudan'daki Rus çıkarlarına yönelik bu tür saldırıların yarattığı tehdidi abartmak için harcanan az sayıdaki kaynağın, Orta Doğu ve Afrika'daki Rus faaliyetlerine yönelik benzer saldırılar olasılığını ortaya çıkardığını ve Moskova'yı yeni coğrafyalarda bu tür faaliyetlere karşı korunmak için orantısız kaynak harcamaya zorladığını düşünüyor. Dolayısıyla Ukrayna'nın stratejisinin mantıksal sonucu Suriye, Libya ya da Afrika'nın diğer bölgelerinde Ruslara karşı benzer operasyonlar düzenlemek olacaktır."
Ukrayna daha önce de, muhtemelen Moskova'yı askerlerini Ukrayna'dan uzaklaştırmaya zorlama umuduyla, Suriye'deki Rus güçlerine gizlice saldırma planı tasarlamıştı.
Middle East Institute'ün Suriye programında akademisyen olan Anton Mardasov, Ukrayna'nın Sudan'da konuşlanmasının çok şey başarabileceğinden şüphe duyuyor.
New Arab'a konuşan Mardasov, "Açıkçası bu daha çok, Rusya'nın var olmadığı bir yerde onunla savaşmaya benziyor" dedi.
Analist, eski Wagner şefi Yevgeny Prigozhin'in ölümünden birkaç ay önce Hemidti ile yeni bir sözleşme müzakere ettiğini, ancak sonuçta hiçbir sözleşmenin imzalanmadığını ve uygulanmadığını belirtti.
Mardasov şöyle devam etti:
"Wagner'in birkaç yıldır bu yapının artık Sudan'da çalışmadığını vurguladığı da biliniyor. Az çok özerk bir konuma geçen Wagner'in bir kısmının Sudan'daki altın madenciliğinin belli bir yüzdesini kontrol etmeye devam ettiği varsayılabilir (daha önce Wagner Sudan'dan Orta Afrika Cumhuriyeti'ne arabalarla altın ihraç ediyordu), ancak şu anda buna dair bir kanıt yok.
Şimdi medya, Ukraynalı paralı asker şirketlerinin Afrika'daki, örneğin Burkina Faso'daki Rus yapılarla savaşacağı eğilimini aktif bir şekilde destekliyor. Prensipte bu yeni bir şey değil. Rus ve Ukraynalı yapılar daha önce de Orta Doğu ve Afrika'da Sovyet askeri teçhizatının bakımı için rekabet etmişlerdi."
New Lines Institute'ta strateji ve inovasyon kıdemli direktörü olan Nicholas Heras da Orr'un Ukrayna ordusunun sınırlarından binlerce kilometre uzakta keşif savaşı yürütmek için gereken "önemli kabiliyetlerden" yoksun olduğu yönündeki değerlendirmeyi yineledi.
New Arab'a konuşan Heras, "Wagner'in Sudan da dahil olmak üzere birçok Afrika ülkesindeki varlığı ile Ukrayna'nın yurt dışında konuşlandırabileceği küçük özel kuvvet grupları arasında büyük bir ölçek farkı var." dedi.
Yine de Ukrayna'nın Sudan'daki operasyonlarına ilişkin mevcut bilgilerden en az iki şey çıkarılabilir ki bunlar önemsiz şeyler değil.
Heras şunları belirtti:
"Ukrayna'nın Sudan'a konuşlandırdığı küçük birlikler Zelenskiy yönetiminin dünyaya Ukrayna'nın dünyanın neresinde olursa olsun Rusya'ya karşı savaşmaya hazır, istekli ve muktedir olduğuna dair büyük bir sinyal gönderme amacını taşıyor.
Ukrayna'nın Sudan'da kuşatılmış ve kaybeden Sudan hükümetini desteklemek üzere konuşlandırılması da Zelenskiy yönetiminin, pek çok ülkenin savaşta Rusya'yı desteklediği Afrika kıtasında müttefikler edinmeye çalıştığını gösteriyor."
New Arab'da yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için tercüme edilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.