Pazartesi günü yapılan açıklamaya göre, Ukrayna'daki savaş nedeniyle Avrupa'ya silah ithalatı son beş yılda neredeyse iki katına çıkarken, Rusya'dan yapılan ihracat yarı yarıya azaldı.
Ukrayna dünyanın en büyük dördüncü silah ithalatçısı haline gelirken Fransa, ABD'nin ardından dünyanın en büyük ikinci silah ihracatçısı olarak Rusya'nın yerini aldı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) tarafından hazırlanan bir rapora göre, Avrupa'ya silah ithalatı 2019-2023 döneminde bir önceki beş yıllık döneme kıyasla yüzde 94 oranında artarken, genel küresel silah transferleri hafif bir düşüş gösterdi.
SIPRI, birkaç büyük sözleşme teslimatı yıllık rakamları değiştirebileceğinden, eğilimleri yarım on yıl üzerinden analiz etmeyi tercih ediyor.
SIPRI araştırmacısı Katarina Djokic AFP'ye yaptığı açıklamada, artışın "kısmen Ukrayna'daki savaşla açıklanabileceğini ve Ukrayna'nın son beş yılda dünyanın en büyük dördüncü silah ithalatçısı haline geldiğini" söyledi.
SIPRI, Rusya'nın Şubat 2022'deki işgalinden bu yana en az 30 ülkenin Ukrayna'ya askeri destek olarak ciddi miktarda silah sağladığını kaydetti.
Ancak diğer Avrupa ülkeleri de ithalatlarını artırdı ve bu artışta en büyük pay dünyanın bir numaralı silah ihracatçısı olan ABD'den geliyor.
Avrupa'ya yapılan ithalatın 2014-2018 döneminde yüzde 35'i ABD'den yapılırken, 2019-2023 döneminde bu oran yüzde 55'e yükseldi.
Djokic, bunun kısmen, çoğu Avrupa ülkesinin NATO üyesi ve F-35 savaş uçağı gibi silah sistemlerinin geliştirilmesinde ABD'nin ortağı olmasından kaynaklandığını söyledi.
Rusya'nın ihracatı düştü
Aynı zamanda ABD'den yapılan ithalatın artması, birçok Avrupa ülkesinin hızlı bir şekilde silah edinme ve dolayısıyla yeni sistemler geliştirmek yerine "hazırı" satın alma arzusunun altını çizdi.
Küresel olarak ABD'nin ihracatı bu dönemde yüzde 17 oranında artarak toplam silah ihracatı içindeki payını yüzde 42'ye çıkardı.
Bu arada, uzun süredir en büyük ikinci ihracatçı konumunda olan Rusya'nın ihracatı 2014-2018 ve 2019-2023 yılları arasında yüzde 53 oranında azaldı.
Rusya sadece daha az silah ihraç etmekle kalmadı, aynı zamanda daha az alıcıya ihracat yaptı.
2019'da 31 ülkeye ihracat yaparken 2023'te sadece 12 ülkeye ihracat yapabildi.
Djokic, "En büyük müşterileri olan Çin'in politikalarında da önemli değişiklikler var" diye konuştu.
Çin geleneksel olarak Rus silahlarının en büyük alıcılarından biriydi ancak son dönemde yerli üretimini geliştirmek için çaba sarf ediyor.
Çin halen Rusya'nın ihracatının yüzde 21'ini oluştururken, Hindistan yüzde 34 ile en büyük alıcı konumunda.
Rusya'nın ihracatı azalırken Fransa'nın ihracatı yüzde 47 oranında artarak Rusya'yı geride bıraktı ve dünyanın en büyük ikinci silah ihracatçısı oldu.
İnsancıl hukuk ihlalleri
Fransa 2019-2023 döneminde toplam silah ihracatının yüzde 11'ini gerçekleştirmiştir.
Djokic, Fransa'nın özellikle Rafale savaş uçağını Avrupa dışına satmakta başarılı olduğunu belirtti.
Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'in güneyine düzenlediği saldırıya misilleme olarak başlayan Gazze savaşı İsrail'e yapılan silah ithalatını şimdiden etkilemiş durumda.
SIPRI araştırmacısı Zain Hussain'e göre bu, öncelikle yeni askeri yardımlar ya da mevcut sözleşmelerin hızlandırılması yoluyla ABD'den yapılan silah transferleri yoluyla gerçekleşiyor.
Hussain, çatışmanın uzun vadeli etkilerini tahmin etmenin daha zor olduğu konusunda uyarıda bulundu.
Hussain, "Bazı Avrupa ülkelerinde, uluslararası insancıl hukukun potansiyel ihlalleri nedeniyle Gazze'deki [askeri] operasyonları sırasında İsrail'e silah verilmesini sınırlamak için farklı aktörler veya devletler tarafından bir tür baskı görüyoruz" dedi.
Bu tür önlemler İsrail'e yapılan silah sevkiyatını etkileyebilir.
Hussain, İsrail'in Gazze'ye yönelik mevcut kara ve hava saldırılarının sona ermesinden sonra da bu tedbirlerin yürürlükte kalıp kalmayacağının bir soru işareti olduğunu belirtti.
Kaynak: Mepa News, AFP