Ukrayna bu bahar büyük karşı saldırısını başlattığında, Batılı askeri yetkililer Kiev'in Rus güçlerini yerinden etmek için gereken tüm eğitim ve silahlara (toplardan savaş uçaklarına kadar) sahip olmadığını biliyordu. Ancak Ukrayna'nın cesareti ve becerikliliğinin günü kurtaracağını umuyorlardı.
Ama bu olmadı. Derin ve ölümcül mayın tarlaları, kapsamlı tahkimatlar ve Rus hava gücü bir araya gelerek Ukrayna birliklerinin önemli şekilde ilerleyebilmesini büyük ölçüde engelledi. İlerlemek şöyle dursun, harekat büyük bir ivme değişikliği olmaksızın can ve teçhizat kaybına yol açabilecek bir çıkmaza girme riski taşıyor.
Ukraynalıların bu yıl büyük çaplı bir atılım yapma olasılığı azaldıkça, Washington ve müttefikleri için, Kiev'e zafer şansı verebilecek sofistike silahların ve daha fazla eğitimin bölgeye ulaştırılmasını gerektirecek daha uzun bir savaşın tedirgin edici olasılığı artıyor.
Batı'nın tereddütleri
Biden yönetimi için siyasi hesaplar karmaşık. Başkan Biden 2024 sonbaharında yeniden seçime girecek ve Washington'daki pek çok kişi Beyaz Saray'da savaşın seçim kampanyası üzerindeki etkisine dair endişelerin Kiev'e sunulacak desteğin miktarı konusunda ihtiyatlı davranılmasına yol açtığına inanıyor.
Amerika'nın tereddütleri, son aylarda daha fazla liderin kıtanın güvenliğini sağlamak için Ukrayna'nın çatışmada galip gelmesi ve Rusya'nın kaybetmesi gerektiğine inanmaya başladığı Avrupa'da değişen görüşlerle tezat oluşturuyor.
Ancak Avrupa orduları, Rusları Ukrayna'da kontrol ettiği yaklaşık yüzde 20'lik bölümden çıkarmak için Ukrayna'ya ihtiyaç duyduğu her şeyi sağlayacak yeterli kaynağa sahip değil. Batılı diplomatlar, Avrupalı liderlerin ABD'nin isteksizliğini hissetmeleri halinde Kiev'e desteği önemli ölçüde arttırma ihtimalinin de düşük olduğunu söylüyor.
Litvanya'daki son NATO zirvesinde Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky ile ABD'li yetkililer arasında yaşanan gerginlikle belirginleşen Atlantik ötesi siyasi rüzgârlardaki değişim, Ukrayna'nın uzun zamandır beklenen taarruzunun durduğu bir döneme denk geldi. Kiev'in Rus savunmasına karşı ilerleme kaydedememesi birçok Batılı askeri gözlemciyi Ukrayna kuvvetlerinin karmaşık askeri manevralar konusunda daha fazla eğitime, daha güçlü hava savunmasına ve çok daha fazla zırhlı araca ihtiyaç duyduğuna ikna etti.
Bu arada Ukrayna ve Batı istihbaratına göre Moskova ordusu yorgunluk, yetersiz ikmal ve Rus liderler arasındaki çatışmalar nedeniyle düşük moralle boğuşuyor. Rusya inisiyatifi ele geçirip Ukrayna mevzilerine saldıramıyor gibi görünse de kuvvetleri, Kiev güçlerini uzakta tutan yüzlerce kilometrelik tahkimatı ve çok sayıda uçağı yönetecek kadar güçlü.
Bu durum, Ukrayna'nın derme çatma ve kimi zaman koordinasyondan yoksun savaşçılarının önce Kiev, ardından Harkiv ve Herson çevresindeki çok daha fazla sayıdaki Rus birliğini durdurup sonra da geri püskürterek Moskova'yı ve dünyayı şaşkına çevirdiği geçen yıla göre keskin bir değişim arz ediyor.
Bu muharebelerde Ukrayna, Rusya'nın daha büyük ama hantal kara kuvvetlerine karşı son derece hareketli, merkezi olmayan bir savunma kullandı. Moskova güçlü hava kuvvetlerini sınırlı bir şekilde kullanarak hava üstünlüğü elde edemedi ve bu da Ukrayna kara kuvvetlerinin Rus birliklerini ve ikmallerini vurmasına olanak sağladı.
Şimdi Ukrayna, Rus askerlerinin mayın tarlaları, bariyerler ve sığınaklar da dahil olmak üzere kapsamlı savunmalar inşa etmek için aylar harcadığı mevzilere karşı saldırıya geçti. Batılı askeri doktrin, mevzilenmiş bir düşmana saldırmak için saldıran kuvvetin düşmanın en az üç katı büyüklükte olması ve iyi koordine edilmiş bir hava ve kara kuvvetleri kombinasyonu kullanması gerektiğini savunuyor.
Kiev'in birlikleri ise bu reçetelere uyacak kitleden, eğitimden ve kaynaklardan yoksun.
Ukrayna'nın askeri yetersizliği
Kısa bir süre önce Ukrayna cephelerini gezen bağımsız askeri analist Franz-Stefan Gady, "Ukrayna, Rus savunmasını aşmak istiyorsa askeri operasyonlarını gerçekten büyütebilmeli ve senkronize edebilmelidir" dedi.
Gady'ye göre Ukrayna, ilerleyen kara kuvvetlerinin eş zamanlı hamlelerini desteklemek üzere çok sayıda birliğin roket ve topçu ateşi açtığı saldırılara yoğunlaşmak yerine sırayla saldırıyor ve bombardımanı bölük düzeyindeki piyade ilerlemeleri takip ediyor. Gady, bu taktiğin "Ruslara Ukrayna'nın saldırdığının sinyalini önceden verdiğini" ifade ediyor.
Komutanlar için kara kuvvetlerini topçu ateşi altına almaktan daha kolay olan bu küçük ölçekli yaklaşım, hareket kabiliyetinin azalması gibi kendi sorunlarını da beraberinde getiriyor. Yaralı askerleri güvenli bir şekilde cepheden uzaklaştırmak ve yeni mühimmat getirmek bölük düzeyindeki operasyonlarda daha tehlikeli, çünkü tıbbi ve lojistik birlikler daha az korunuyor.
Senkronize büyük ölçekli saldırılar düzenlemek, Ukrayna'nın sahip olduğundan daha fazla ve daha iyi teçhizata sahip olan Batılı silahlı kuvvetler için bile zor. Çünkü çok sayıda kara ve hava birliğini, cepheden saldırının hızlı ve şiddetli dansına entegre etmek son derece meşakkatli bir iş.
Ayrıca hiçbir Batılı ordu gökyüzünü kontrol etmeden yerleşik savunmayı aşmaya çalışmaz.
Hava üstünlüğü
Emekli bir ABD ordusu yarbayı olan ve şu anda ABD Kara Harp Akademisi'nde savaş çalışmaları doçentliği görevini yürüten John Nagl, "Amerika, hava üstünlüğü olmadan hazır bir savunmayı asla yenmeye kalkışmaz ama Ukraynalıların hava üstünlüğü yok. Hava üstünlüğünün, sadece makul bir zayiat vererek kara savaşı yapmak için ne kadar önemli olduğunu kelimelerle anlatmak mümkün değil." ifadelerini kullanıyor.
Zelensky Mayıs ayında The Wall Street Journal'a verdiği bir röportajda Rusya'nın cephede hava üstünlüğüne sahip olduğunu ve Ukraynalı birlikler için koruma eksikliğinin savaşta "çok sayıda askerin öleceği" anlamına geldiğini kabul etmişti.
Ukrayna, Rusya'nın tahkimatında boşluklar bulmayı, birliklerini akın akın içeri sokmayı ve geçen yıl düşman saflarında başardığı türden bir tahribata yol açmayı umuyordu. Bunun yerine, beklenmedik derecede yoğun mayın tarlaları Kiev'in ilk saldıran güçlerini yavaşlattı ve onları Rus uçak ve roketlerinin saldırılarına maruz bıraktı.
Rus insansız hava araçları ve saldırı helikopterleri, özellikle de Kamov Ka-52 "Alligator" savaş helikopterleri hususen tehlikeli olduklarını kanıtladılar. Rusya'nın en modern hava araçları arasında yer alan Ka-52'ler Rus hatlarının çok gerisinde kalabiliyor ve cepheyi tarayan gözcü drone'lardan gelen hedefleme verileriyle hareket ediyor. Lazer güdümlü Vikhr füzelerinin menzili yaklaşık 5 mil, yani Ukrayna'nın cephaneliğindeki taşınabilir uçaksavar füzelerinin menzilinin iki katından fazla.
ABD Savunma Bakanlığı analistleri bu yılın başlarında Ukrayna'nın cephedeki birliklerinin Rus hava saldırıları karşısında zorlanacağını biliyordu. Hava Ulusal Muhafızı Jack Teixeira tarafından sızdırıldığı iddia edilen Şubat ayına ait gizli bir Pentagon değerlendirmesi, Ukrayna'nın elinde uzaktaki uçakları vurabilecek çok az sayıda silah olduğunu belirtiyor ve "Rus hava üstünlüğünü engelleyememe" riskinden bahsediyordu.
Kiev, ABD yapımı Patriot bataryaları ya da daha mobil Alman Gepard sistemleri gibi, cephe hatlarının yakınına konuşlandırılabilecek yeterli hava savunma teçhizatından yoksun. Patriotlar ve diğer büyük, daha az hareketli sistemler ayrıca Rus insansız hava aracı saldırılarına karşı da savunmasız.
Ukrayna'nın savaş alanı hava savunması ve uçaksavar silahlarının yetersizliği, Rusya'nın cephenin büyük bölümünde gökyüzüne hakim olmasını sağlıyor.
Londra'daki bir düşünce kuruluşu olan Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Douglas Barrie, "Ruslar artık hava araçlarını daha iyi kullanabiliyorlar. Rusya Ukrayna'nın tamamında hava üstünlüğüne sahip değil ama Ukrayna'ya göre çok daha iyi bir konumdalar." dedi
Zelensky ve ekibinin, ABD yapımı F-16 savaş uçakları tedarik etmeleri için aylardır Washington ve Avrupalı müttefiklerine lobi yapmasının başlıca nedeni Rus uçaklarına karşı koymak. Ukrayna'nın yalnızca, Sovyet yapımı uçak ve helikopterlerden oluşan küçük bir hava gücü var.
Uçakların temin edilmesini savunanlara göre, modern olsa da en yeni ABD savaş uçakları olmayan F-16'lar Rus uçaklarına karşı yeterince tehdit oluşturabilirler ve Rus uçaklarını Ukrayna kara kuvvetleri ile sivil altyapısı için daha küçük bir tehdit haline getirebilirler.
Ukraynalı pilotlar ve teknisyenler, en az 10 Avrupa ülkesinden oluşan bir koalisyon aracılığıyla çeşitli jetleri uçurmak ve bakımını yapmak üzere eğitim almaya hazırlanıyor. Ancak Biden henüz F-16'ların Ukrayna'ya teslim edilmesi için gerekli izni vermedi ve uçakları desteklemek ve onarmak için tedarik zincirleri kurmak aylar alacak. Analistler, F-16'ların savaş alanında en erken önümüzdeki yılın başlarında görülebileceğini söylüyor.
Ukrayna uçakları teslim alırsa bunların savaş üzerindeki etkisi; tedarik edilen sayı, uçak içi ekipmanlarının gelişmişliği ve onları silahlandırmak için sağlanan silah sistemleri de dahil olmak üzere birçok faktöre bağlı olacaktır. Gelişmiş savaş uçaklarının savaş planlarına dahil edilmesi de son derece karmaşık bir iş ve bu Ukrayna operasyonlarında başka bir senkronizasyon seviyesi gerektiriyor.
ABD Genelkurmay Başkanı Mark Milley Nisan ayında Ukrayna için F-16 verilmesi konusu sorulduğunda şunları söylemişti: "Savaşta sihirli değnek yoktu. Muharebelerin ve savaşların neticeleri pek çok değişkenin birleşimidir."
Daniel Michael tarafından kaleme alınan ve Wall Street Journal'de yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için tercüme edilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.