ABD ilk kez Ukrayna'nın Rusya içindeki hedefleri vurmak için uzun menzilli füzeler kullanmasına izin verecek.
CBS’in haberine göre, görev süresi bitmek üzere olan Biden yönetimi Kiev'e Rusya içinde sınırlı saldırılar için ABD yapımı ATACMS füzelerini kullanabileceğini söyledi.
Washington daha önce savaşı tırmandıracağı endişesiyle bu tür saldırılara izin vermiyordu.
Bu önemli politika değişikliği, Başkan Joe Biden'ın Ukrayna'ya ABD askeri yardımına şüpheyle yaklaşan Donald Trump'a görevi devretmesinden iki ay önce gerçekleşti.
ABD neden Ukrayna'nın Rusya içinde ATACMS kullanmasına izin verdi?
Ukrayna bir yıldan uzun bir süredir işgal altındaki Ukrayna topraklarındaki Rus hedeflerine karşı daha yaygın olarak ATACMS olarak bilinen Ordu Taktik Füze Sistemini kullanıyor.
İşgal altındaki Kırım Yarımadası'ndaki hava üslerini ve Zaporijya bölgesindeki askeri mevzileri vurmak için ATACMS kullandı.
Ancak ABD şimdiye kadar Kiev'in bu uzun menzilli füzeleri Rusya içinde kullanmasına izin vermemişti.
Lockheed Martin balistik füzeleri Ukrayna'ya şimdiye kadar verilen en güçlü füzeler olup 300 kilometre menzile sahip.
Ukrayna, Rusya içinde bu tür silahları kullanmasına izin verilmemesinin, "bir eli arkadan bağlı olarak" savaşmasının istenmesi anlamına geldiğini savunuyordu.
Politika değişikliğinin, Ukrayna'nın Ağustos ayından bu yana işgal altında tuttuğu Kursk sınır bölgesine Rusya'yı desteklemek üzere Kuzey Kore birliklerinin konuşlandırılmasına tepki olarak geldiği bildiriliyor.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy henüz bu hamleyi doğrulamadı. Ancak Pazar günü yaptığı açıklamada, “Saldırılar kelimelerle yapılmaz ... Füzeler kendi adlarına konuşacaklar” ifadelerini kullandı.
Füzelerin etkisi ne olabilir?
Ukrayna artık Rusya içindeki hedefleri, büyük olasılıkla da ilk etapta Ukrayna güçlerinin 1.000 kilometrekarelik bir alanı elinde tuttuğu Kursk bölgesi çevresini vurabilecek.
Ukraynalı ve ABD'li yetkililer Rus ve Kuzey Kore birliklerinin Kursk'ta yeniden toprak kazanmak için karşı saldırıya geçmesini bekliyor.
Ukrayna bu saldırıya karşı savunma amacıyla ATACMS füzelerini kullanabilir ve askeri üsler, altyapı ve mühimmat depoları da dahil olmak üzere Rus mevzilerini hedef alabilir.
Füzelerin tedariki muhtemelen savaşın gidişatını değiştirmeye yetmeyecektir. Zira savaş uçakları gibi Rus askeri teçhizatı, böyle bir kararın alınması beklentisiyle çoktan Rusya'nın daha iç bölgelerindeki havaalanlarına kaydırılmış durumda.
Ancak silahlar, Rus birliklerinin ülkenin doğusunda zemin kazandığı ve morallerin düşük olduğu bir dönemde Ukrayna'ya bir miktar avantaj sağlayabilir.
Kiev'de bulunan ve konunun hassasiyeti nedeniyle isminin açıklanmasını istemeyen Batılı bir diplomat BBC'ye yaptığı açıklamada, “Bunun belirleyici veya sonuç alıcı bir hamle olacağını sanmıyorum” dedi ve ekledi:
"Ancak bu, riskleri arttırmak ve Ukrayna'ya askeri destek göstermek için gecikmiş sembolik bir karar. Rusya için ise savaşın maliyetini arttırabilir."
Obama yönetiminde savunma bakan yardımcısı olarak görev yapan Evelyn Farkas, ne kadar mühimmat sağlanacağı konusunda da soru işaretleri olduğunu belirtti ve ekledi:
“Asıl soru tabii ki kaç tane füzeleri olduğu? Pentagon'un Ukrayna'ya verebilecekleri bu füzelerden çok fazla olmadığı konusunda uyarıda bulunduğunu duyduk.”
Farkas, ATACMS'lerin Kırım'ı Rusya anakarasına bağlayan Kerç Köprüsü gibi hedefleri vurmak için kullanılması halinde Ukrayna'da "olumlu bir psikolojik etki" oluşturabileceğini de sözlerine ekledi.
ABD'nin verdiği iznin bir başka zincirleme etkisi de olacak: İngiltere ve Fransa'nın Ukrayna'ya Rusya içinde Storm Shadow füzelerini kullanma izni vermesini sağlamak. Storm Shadow, Amerikan ATACMS'lerine benzer yeteneklere sahip bir Fransız-İngiliz uzun menzilli seyir füzesidir.
Bu durum savaşın kızışmasına yol açabilir mi?
Biden yönetimi çatışmanın büyümesinden korktuğu için Ukrayna'nın Rusya'yı uzun menzilli füzelerle vurmasına izin vermeyi aylarca reddetmişti.
Vladimir Putin, Batılı silahların Rusya'yı vurmak için kullanılmasına izin verilmemesi konusunda uyarıda bulunarak Moskova'nın bunu NATO ülkelerinin Ukrayna'daki savaşa “doğrudan katılımı” olarak değerlendireceğini söylemişti.
Putin Eylül ayında yaptığı açıklamada “Bu durum çatışmanın özünü, doğasını büyük ölçüde değiştirecektir” dedi ve ekledi: “Bu, NATO ülkelerinin, ABD'nin ve Avrupa devletlerinin Rusya ile birlikte savaşması anlamına gelecektir.”
Rusya daha önce de “kırmızı çizgiler” belirlemişti. Ukrayna'ya modern savaş tankları ve savaş uçakları sağlamak da dahil olmak üzere bazıları, Rusya ile NATO arasında doğrudan bir savaşı tetiklemeden aşıldı.
ABD'nin eski NATO Büyükelçisi Kurt Volker şunları söyledi: “ABD, Ukrayna'nın Amerikan silahlarını kullanma menzilini kısıtlayarak, Ukrayna'nın kendini savunmasına haksız bir şekilde tek taraflı kısıtlamalar getirmiş oldu.”
ATACMS kullanımını sınırlama kararının “tamamen keyfi olduğunu ve Rusya'yı ‘kışkırtma’ korkusuyla alındığını” da sözlerine ekledi.
“Ancak böyle bir değişikliğin kamuoyuna açıklanması, Rusya'ya Ukrayna'nın olası saldırıları hakkında önceden bilgi verdiği için bir hatadır.”
Donald Trump nasıl tepki verecek?
Burada önemli olan nokta, Biden'ın görev süresinin bitmesine sadece iki ay kalmış olması ve görevi seçilmiş Başkan Donald Trump'a devredecek olması.
Trump bu politikayı devam ettirip ettirmeyeceğini henüz söylemedi. Ancak en yakın müttefiklerinden bazıları şimdiden bu politikayı eleştirdi.
Trump'ın oğlu Donald Trump Jr sosyal medyada şunları yazdı: “Askeri endüstriyel kompleks, babamın barış yaratma ve hayat kurtarma şansı olmadan önce Üçüncü Dünya Savaşı'nı başlattıklarından emin olmak istiyor gibi görünüyor.”
Trump Ukrayna'daki savaş konusunda nasıl bir politika izleyeceğini açıklamadı; çatışmayı bir gün içinde sona erdirme sözü vermesine rağmen bunu nasıl yapacağını belirtmedi.
Demokrat muhalifler de Trump'ı, hayranlığını defalarca dile getirdiği Putin'e yakınlaşmakla suçluyor.
Seçilmiş Başkan Yardımcısı JD Vance gibi Trump'ın birçok üst düzey yetkilisi ABD'nin Ukrayna'ya daha fazla askeri yardım yapmaması gerektiğini söylüyor.
Ancak Trump'ın yeni yönetiminde yer alacak diğer isimler farklı görüşte. Ulusal Güvenlik Danışmanı Michael Waltz, ABD'nin Rusya'yı müzakereye zorlamak için Ukrayna'ya silah sevkiyatını hızlandırabileceğini savundu.
Seçilmiş başkanın hangi yolu izleyeceği belli değil. Ancak Ukrayna'da pek çok kişi ABD Başkanı'nın ATACMS de dahil olmak üzere silah sevkiyatını kesmesinden korkuyor.
Ukraynalı milletvekili Oleksiy Goncharenko, "Endişeliyiz. Trump'ın bu kararı tersine çevirmemesini diliyoruz" diye konuştu.
Kaynak: Mepa News, BBC