Sigara zammının bütçeye katkısı: 14.4 milyar lira

Habertürk yazarı Rahim Ak, "Sigaranın vergideki payı 5 puan arttı" başlığıyla yayımlanan yazısında sigara yapılan zamları değerlendirdi.

"Önce yılbaşında ardından temmuz ayında yapılan vergi artışları ile sigarada vergi oranı yüzde 87'ye kadar çıktı" bilgisini veren Ak, şöyle devam etti:

Türkiye bu alanda dünya lideri olurken, sigara şirketlerinin son iki gündür yaptığı fiyat artışları ile bütçeye yaklaşık 6 milyar lira gelir sağlanacak.

Zammın bütçeye yıllık katkısı ise 14.4 milyar liraya ulaşacak. Böylece ekonomideki yavaşlama nedeniyle otomobil, beyaz eşya ve diğer ürünlerin satışlarının düşmüş olması nedeniyle oluşan vergi kaybının telafi edilmesi planlanıyor.

Büyük sigara şirketlerinden 2'si 3'er liralık zammı dün ve bugün yaparken diğer büyük şirketin ise yarın sabahtan itibaren 3 liralık fiyat artışına gitmesi bekleniyor. Sigarada vergileme perakende satış fiyatına göre değiştiği için eğer sigara şirketleri fiyat artışına gitmezse beklenen vergi geliri elde edilemiyor. Şimdi ise beklenen zamlar yapıldığı için Maliye kasasına giren miktar da katlanacak.   

ÖTV gelirleri içinde payı 38'e çıktı

Sigarada fiyatlarında dün ve bugün gerçekleşen artışlar ile yılın geri kalanında bütçeye 5 milyar ÖTV, 1 milyar KDV olmak üzere, toplam 6 milyar TL vergi geliri sağlanmış olacak. Sigara ÖTV gelirlerinin toplam ÖTV ve toplam vergi gelirleri içindeki payı da yapılan vergi artışları ile giderek tırmanıyor. Son yıllarda ÖTV gelirleri içindeki payı artış içinde olan tütün mamullerinin, 2019 yılının ilk 6 ayı sonunda payı yüzde 38’e ulaştı. Geçen yıl bu rakam yüzde 32 düzeyindeydi. 2019'un ilk 6 ayında toplam vergi gelirleri 307.7 milyar lira ve ÖTV geliri ise 64.8 milyar liraya çıkarken bunun tam 24.7 milyar lirası sigaradan elde edildi. Benzer şekilde, tütün mamullerinden elde edilen ÖTV gelirlerinin toplam vergi içindeki payında da önemli bir artış gerçekleşerek yüzde 6.8'den yüzde 8’e çıktı. 

Kaçak korkusu

Yeni zamlarla 1 paket sigara 18,5 19 liraya çıkarken neredeyse 1 dal sigara 1 lira oldu. Yapılan fiyat artışlarının ardından en çok korkulan ise zamlar nedeniyle kaçak sigaraya yönelimin ne düzeyde olacağı. Devlet başta Suriye sınırı olmak üzere son yıllarda kaçakçılıkla mücadelede oldukça başarılı adımlar atarak kaçak oranını düşürdü. 2014 sonu itibarı ile yüzde 20 seviyesine kadar çıkmış olan kaçak sigara ticareti, devletin etkin önlemleri neticesinde yüzde 2.5 seviyesine kadar inmiş bulunuyor. 

Her yüzde 1'lik kaçak 800 milyon lira vergi kaybı

Türkiye'de toplam sigara tüketimi şu anda 118 milyar dal yani 6 milyar paket olarak ölçülüyor. Kaçak sigaranın mal olduğu vergi kaybı ise yaklaşık 1.5 milyar lira. Yasal pazardan kaçağa geçen her yüzde 1'lik dilim yani 1 milyar dalda (50 milyon paket) devletin kaybı 800 milyon liraya ulaşıyor. Eğer bu son zamlarla kaçak sigara pazarı ikiye katlanırsa vergi kaybı 1.5 milyar lira olabilecek.

1 kuruşluk verginin yansıması 9.3 kuruş

Perakende satış fiyatına bağlı sigara vergilendirme sistemi 'mali çarpan' etkisi yaratıyor. 'Mali çarpan' vergi ya da maliyet artışlarının perakende fiyatlara katlanarak yansıması sonucunu doğuruyor. Mevcut durumda nispi vergi oranının (yüzde 67) çok yüksek olması sebebiyle mali çarpanın seviyesi de çok yükselmiş durumda. 1 Kuruşluk bir maliyet artışının perakende satış fiyatına yansıması 9.3 Kuruş tutarında olmasını gerektiriyor. "