Sisi'yi yenmek mümkün mü?: Mısır seçimleriyle ilgili bilinmesi gerekenler

Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi darbeyle iktidara geldikten on yıl sonra üçüncü dönem için adaylığını koymaya hazırlanıyor.

Eski savunma bakanı, hızla gerileyen bir ekonomiyi idare etmesine ve insan hakları sicili nedeniyle Batılı ortakları ve hak gruplarının eleştirilerine maruz kalmasına rağmen açık ara favori.

Sisi, Ekim ayında "Bir Vatanın Hikayesi" adlı üç günlük bir konferansın ardından adaylığını açıkladı. Seçimlerin 10 Aralık'tan itibaren üç gün boyunca yapılması planlanıyor.

Yurt dışında yaşayan Mısırlılar 1-3 Aralık tarihleri arasında dünyanın dört bir yanındaki 121 Mısır büyükelçiliği ve konsolosluğunda oy kullanabilecek.

Mısır seçimleriyle ilgili bilmeniz gerekenler:

Kimler aday oluyor?

Görevdeki Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi üçüncü kez bağımsız aday olarak yarışıyor.

Sisi 2012-2013 yılları arasında Mısır Savunma Bakanı, 2013-2014 yılları arasında ise Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Bu iki görevi sırasında Mısır ordusunda generaldi ve 2010'dan itibaren askeri istihbarat başkanı olarak görev yaptı.

Sisi, silahlı kuvvetlerin bir üyesi olarak bunu yapması yasak olduğu için 2014 yılında seçimlere katılmak üzere ordudan istifa etti.

Bu seçimde Abdulfettah Sisi'ye karşı üç aday yarışıyor.

Bunlardan ilki liberal Vafd (Delegasyon) Partisi'nin lideri olan ve "Mısır'ı Kurtarın" sloganıyla yarışan Abdel Sanad Yamama.

Yamama, Mısır'ın ekonomisini ve eğitim sistemini iyileştirmek ve hukuk sistemini yürütme organının müdahalesinden korumak istediğini söyledi.

İkinci aday ise Ekim ayında adaylığını açıklayan Hazim Ömer. Ömer, Cumhuriyet Halk Partisi'nin başkanı ve bir turizm şirketini yöneten varlıklı bir işadamı. Daha önce Mısır Senatosu'nda Dış İlişkiler Komitesi Başkanı olarak hükümette görev yaptı.

Ayrıca Ömer, son 10 yıldır cumhurbaşkanı ile kamuoyu önünde anlaşmazlığa düşmediği için Sisi'nin destekçisi olarak algılanıyor.

Son aday ise Mısır Sosyal Demokrat Partisi'nin lideri Ferid Zahran.

1970'lerde Mısır'ın solcu öğrenci hareketinin bir üyesi olan Zahran, şimdi seçilmesi halinde tüm Mısırlıların yaşam kalitesini yükseltmeyi vaat ediyor.

66 yaşındaki Zahran aynı zamanda Sisi ve güvenlik güçlerine de yakın duruyor. Hatta Müslüman Kardeşler'den olan Mısır'ın seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'ye karşı 2013'te yapılan darbenin ardından Sisi'nin kabinesinin kurulmasına da katkıda bulunmuştu.

Abdulfettah Sisi kazanacak mı?

Önceki seçimlerde olduğu gibi Sisi'nin büyük bir farkla kazanması bekleniyor.

Sisi, birkaç yıllık çalkantıdan sonra Mısır'a istikrar getirmiş biri olarak algılanıyor. Ancak 10 yıllık iktidarı boyunca hükümeti, basın özgürlüğünü ciddi şekilde kısıtlamak, eleştirmenleri hapse atmak ve iktidarına gerçek bir tehdit olarak algılanan olası adayları sindirmekle suçlanıyor.

Bu eğilim bu kampanya sırasında da devam etti. Mayıs 2023'te sol görüşlü bir aday olan Ahmed Tantavi cumhurbaşkanlığına aday olma niyetini açıkladı. Mısır yasalarına göre, öncelikle 15 farklı vilayetten 25.000 imza ya da 20 parlamenterden destek alması gerekiyordu.

Tantavi bunlardan ilkini başarmaya çalıştı ancak Mısır güvenlik güçlerinin kendisini taciz ettiğini ve gözdağı vererek geçtiğimiz Ekim ayında seçimden çekilmesini sağladığını söyledi. Yorumcular ve uzmanlar Tantavi'nin Sisi'yi yenmek için gerçek bir şansı olup olmadığını merak ediyor.

Washington DC'de ilerici bir sivil toplum kuruluşu olan Center for International Policy'nin başkanı ve CEO'su Nancy Okail, seçime katılımın düşük olması halinde Sisi'nin yine de zor durumda kalabileceğini söyledi.

Okail, "Bu yüzden her zamanki gözdağı ve rüşvet taktiklerinin kombinasyonu devrede: Öğretmenler ve kamu çalışanlarını oy vermeye gelmeleri, aksi takdirde sonuçlarına katlanacakları yönünde tehdit etmek, insanlara nakit para dağıtmak ve sandığa gidip dans etmeleri için çok sayıda insanı otobüslerle taşımak." diyor.

Seçim neden şimdi?

Mısır'da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin Nisan 2024'te yapılması planlanıyordu, ta ki Sisi seçimi öne çekene kadar.

Politika tartışmalarında Arap seslerine odaklanan "Tahrir Orta Doğu Politikaları Enstitüsü"nde (TIMEP) araştırmacı olan Mustafa el Asar, Sisi'nin potansiyel olarak ölümcül kemer sıkma önlemlerini uygulamadan önce yeniden seçilmek istediğini söyledi.

El Asar Abdulfettah Sisi'nin yeni bir seçim zaferinin meşruiyetini, ekonomi politikalarından kaynaklanabilecek herhangi bir muhalefete karşı harekete geçmeyi meşrulaştırmak için istediğini ifade etti.

El Asar, "Bu seçimi meşruiyetini yeniden tesis etmek için yapıyor" dedi.

Sisi son 10 yılda yeni bir idari başkent gibi çeşitli projeleri finanse etmek için yabancı kredi kuruluşlarından borç aldı. Onun harcama çılgınlığı Mısır'ın dış borcunu dört katına çıkardı ve sadece gelecek yılki geri ödemeleri karşılamak için 28 milyar dolardan fazlasına ihtiyaç var. IMF de Mısır'a 3 milyar dolarlık bir kredi vermişti ancak Sisi'nin devlet varlıklarını satma ve zaten değer kaybetmiş olan para birimine yeniden değer kazandırma konusundaki isteksizliği nedeniyle program rayından çıktı.

Okail, seçimin asıl hedef kitlesinin Batılı devletler ve Sisi'nin güvenliğini sağlamak isteyen ordudaki üst düzey subaylar olduğuna inanıyor.

Okail, "Sert baskılar bu amaca hizmet ediyor" diyor ve ekliyor: " Bu esas olarak dışarıdaki izleyiciler için."

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera