Straforlarda kanser yapıcı madde

Yeşilist’te yer alan habere göre, Dünya Sağlık Örgütüi plastik ambalajlar, tek kullanımlık bardaklar ve lastik ürünler içerisinde bulunan styrene adlı kimyasalın kanser risk seviyesini yukarı çıkardı.

Stiren; latex, sentetik kauçuk ve plastik ambalajlarda kullanılmak için geliştirilen polistiren reçinesi üretmek için kullanılıyordu. Yaklaşık 40 yıldan sonra Dünya Sağlık Örgütü bu kimyasalın kanser risk seviyesini ‘kanser riski yaratabilir’ (probably carcinogenic) seviyesinden ‘muhtemelen kansere yol açıyor’ (possibly carcinogenic) seviyesine yükseltti.

Kimyasalın kansere yol açtığı konusunda veriler son dönemde daha da güçlenmiş durumda. Son araştırmalar stiren kimyasalı ile etkileşime geçen bireylerin kan kanserine (lösemi) yakalanma riskinin iki katına, bir tür geniz kanserine yakalanma riskinin ise 5 katına çıktığını gösteriyor.

Araştırmayı gerçekleştiren Dünya Sağlık Örgütü’nün uzman bölümü Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) yakın zamanda tüm ülkelere resmi bir uyarının gönderileceğini belirtti.

IARC araştırmalarında 1968 yılından 2011 yılına kadar plastik endüstrisinde çalışan 70 bin kişinin sağlık kayıtlarını inceledi. Şu ana kadar yapılmış en büyük çalışmalar özellikle az rastlanan bir kan kanseri olan miyeloid lösemi isimli kanser türüne yakalanma riskinin iki katına çıktığını gösteriyor.

Aarhus Üniversitesi’nde görevli Profesör Henrik Kolstad 70 bin kişilik bir grupta normal şartlar altında miyeloid lösemi kanserine yakalanan kişi sayısının istatiksel olarak 10 olması gerekirken, bu sayının styrenene maruz kalan kişilerde bu sayı 25 olarak analiz edilmiş. Araştırma aynı zamanda sinonasal adenokanser isimli bir geniz kanseri türünün ise bu grupta istatisliklerden 5 kat daha yüksek olduğunu görmüş.

Stiren içeren ürünlerin arasında en ünlüsü strafor olmakla beraber aynı zamanda bazı yalıtım malzemeleri, tek kullanımlık çatal-bıçak, plastik gıda ambalajları ve fiberglass plastiklerde bu kimyasalı içermekte. Stiren aynı zamanda hava kirliliği, fotokopi ve yazıcı kullanımı ve sigara dumanı gibi nedenlerle bireylerin hayatına girebiliyor.

Bu çok kullanılan ürünlerden dolayı ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi (CDC), kendi yaptıkları araştırmalarda test edilen kişilerin neredeyse yarısında ölçülebilir oranlarda styrene kimyasalı olduğunu belirtiyor. Bununla beraber CDC, stiren kimyasalına maruz kalan bireylerinin hepsinin kanser riski taşımadığını öne sürüyor.

IARC 1970’lerden itibaren büyüyen sentetik kauçuk endüstrisinde çalışan bireylerde yüksek oranlarda kan kanseri görüldükten sonra stiren ve kanser ilişkisini araştırdığını belirtiyor. Bununla beraber biliminsanları bu son araştırmaya kadar işçilerin stirenden mi yoksa kauçuk işlemede kullanılan bir diğer kimyasal olan bütadiyenden mi etkilendiklerini kesinleştirememişlerdi.

Yapılan son araştırma 43 yıl boyunca 456 Danimarkalı şirketi izleyerek stirenin kansere yol açtığını ortaya çıkardı. Prof. Kolstad bu araştırmanın geçmişin günahlarını gün yüzüne çıkardığını belirtiyor.

Danimarka’daki plastik endüstrisi son yıllarda kendisini geliştirdiyse de, küresel olarak bu sorun devam etmekte.