Suriyeliler'in Yüzde 60'ı Yerinden Oldu

Suriye'deki çatışmalar, beş yılı aşkın süre önce başlayan Esed karşıtı protesto gösterilerinden beridir milyonlarca vatandaşı evlerinden etti.  

Tahminen 12.5 milyon Suriyeli yerlerinden edilmiştir ve bu sayı ülke nüfusunun yüzde 60'ına tekabül etmektedir.

Suriyeliler'in yerlerinden edilmesiyle ilgili veriler, son zamanlarda bu denli bir insani krizin yaşanmamış olduğu gerçeğini gözler önüne sermektedir. 

Örneğin, 1980'lerdeki Sovyet işgali sırasında Afganistan'da yaşanan çatışmalarda yaklaşık olarak ülke nüfusunun yarısı yerlerinden edilmişti. Irak halkının %20'sinden daha azı 2007 ve 2008'de artan şiddet olaylarında yerlerinden edilmişti. 2.5 milyondan daha fazla veyahutta nüfuslarının yarısından daha azı kadar Ruandalı, 1994 soykırımında yerlerinden edilmişti.

2014 yılındaki verilere göre Suriye'nin çatışma öncesi nüfusunun yaklaşık olarak yarısı yerinden olmuştu.

Savaşın başlarında yerlerinden çıkarılmış olan Suriyeliler büyük ölçüde Suriyenin içinde yer değiştirdiler. 2011 yılında tahmini 600.000 Suriyeli -o dönem nüfusun yaklaşık %3'ünü temsil eder- ülke içinde göç etmiştir. 2012'nin sonu ile iç savaş ciddi bir boyuta ulaşınca bu sayı 3 milyona ulaşmıştı.

2012'nin sonuda Türkiye, Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır gibi komşu ülkelerde bulunan yarım milyon sığınmacı da dahil olmak üzere çok sayıda yerinden çıkarılan Suriyeli yurt dışında yaşıyordu. 2013'ün sona ermesi ile birlikte bu ülkelerde ve Kuzey Afrika'da yaşayan Suriyeli sayısı dört kat dahada büyüyerek 2.3 milyona ulaştı. Buna ek olarak Avrupa'da yaşayan Suriyeli sığınmacılar iki katından daha fazla artarak 79.000'e ulaştı.

Yerlerinden edilen Suriyeliler'in sayısı 2014'te ve 2015'te devamla büyüdü. O zamanlarda hayatlarını yurt dışında sürdüren Suriyelilerin sayısı hızlıca büyüyerek ülkenin sınırları içinde yaşamlarını sürdüren Suriyelilerin sayısını geçmesiyle büyük bir göç kayması olmuştu. Nitekim, 2013 ile 2016 arasında anavatanlarının dışında hayatlarını sürdüren yerlerinden edilmiş bütün Suriyeliler'in payı %27'den %47'ye yani kabaca ikiye katlanmıştı. 

Batı medyası Avrupa'ya olan Suriyeli göçünün üzerinde çok durdu. Suriye savaşının başlamasından beridir AB ülkelerine iltica eden Suriyeli sayısı 700.000'i geçmişti. (2013 yılına göre yaklaşık 10 katı) BMMYK'nın tahimnlerine göre 300 bin Suriyeli'nin oluşturduğu bir halk kitlesi, Sırbistan'a sığınma talebinde bulunmuşlardı. Avrupa'ya sığıınma talebinde bulunan kişi sayısı ise 2016'nın ortası ile beraber toplamda 1 milyonu geçti.

Ancak, ülke içinde ve komşu ülkelerde bulunan yerinden edilmiş Suriyeli sayısı Avrupa'daki sayıya göre çok daha büyüktür. 2016'nın ortası itibariyle yaklaşık olarak 4.8 milyon Suriyeli sığınmacı komşu ülkelerde yaşamaktadır, mültecilerin yaklaşık olarak %40'ı Türkiyede, Lübnanda, Ürdünde, Mısırda ve Irakta yaşamaktadır. Suriyeli sığınmacıların yaklaşık olarak yarısı yeniden ülkenin içerisinde yerleşmişlerdir ve %10'undan az bir kısmıda hayatlarını Avrupada sürdürmektedir.

Aynı zamanda, ABD hükümeti 2016 yılı mali hesaplarının sona ermesiyle 10 bin Suriyeli sığınmacıya yerleşim sözü verdi. 2016'nın başlangıcından beri sadece 2 bin 131 Suriyeli sığınmacı ABD'de yerleşim sağlayabildi.

Yerlerinden çıkarılan toplam Suriyeli tahminleri, BMMYK'nın Suriye faaliyeti, BMMYK'nın küresel veri, İç Göç İzleme Merkezi, Kanada Vatandaşlık ve Göçmenlik, ABD Dışişleri Bakanlığı ve Avrupanın istatistik kurumu olan Eurostat'a dayanmaktadır. Yerlerinden edilen Suriyeli sayısının yüksek olarak gösterilmiş olması ise mümkündür. Mesela, sığınmacılar bir ülkeden başka bir ülkeye hareket ettikleri zaman iki kez hesaba alınırlar. Ayrıca Suriye'nin bazı bölgelerindeki yerinden olmuş kişilerin sayısı bilinmediğinden dolayı ve komşu ülkelerdeki bazı sığınmacıların BMMYK'ya kayıt yaptırmamış olmasından ötürü bu tahminlerdeki rakamlar düşük olabilir.

Pew Research tarafından hazırlanan bu analiz Selahaddin Demirhan tarafından Mepa News okurları için tercüme edilmiştir.