Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman, yaşlı babası Kral Selman'ın sağlık durumu kötüleşirken kral olmaya hazırlanıyor. Baba Selman yakın zamanda bir akciğer enfeksiyonu nedeniyle tedavi görmüştü.

Muhammed bin Selman'ın tahta geçmesi her ne kadar kaçınılmaz ve kolay görünse de, iki zorlu kararla karşı karşıya kalacak: Bir veliaht prens atamak ve bir veliaht prens yardımcısı belirlemek.

Gelecekteki veliaht prensi atarken teorik olarak Suudi Arabistan'ın 1992 tarihli temel yönetim yasasına başvurması gerekiyor; bu yasa yöneticilerin İbn Suud'un soyundan gelen erkeklerden seçilmesini ve "aralarından en dürüst olanın" bu göreve getirilmesini öngörüyor.

Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın 50 milyon dolarlık fuhuş partisi

Ancak Kral Selman'ın 2017'de yaptığı bir değişiklik, İbn Suud'un oğullarından sonra "kurucu kralın soyundan gelen aynı kola mensup kral ve veliaht prens olmaması" gerektiğini belirtiyor.

Uygulamada Muhammed bin Selman kral olarak bu değişikliği görmezden gelip kardeşlerinden birini veliaht prens olarak atayabilecek güce sahip olsa da bunun sonuçları olacaktır. Suud Hanedanı'nın diğer kollarını dışlama konusunda daha da acımasız görünecektir.

Böyle bir hamle, El-Fahd ve El-Sultan gibi önemli kollara mensup geniş bir kuzen havuzunu daha da yabancılaştıracaktır ki bunların hiçbiri El-Nayif ve El-Abdullah gibi aşağılanmamıştır.

Şimdiye kadar Muhammed bin Selman'ın kimi veliaht prens olarak seçeceğine dair söylentilere rağmen bu karar gizli tutuldu.

Müstakbel kralın, 2014 yılında (ertesi yıl ölmeden önce) veliaht prensin ve kendisinin kısa bir süre içinde ölmesi halinde oluşacak güç boşluğundan korkarak veliaht prens yardımcılığı makamını ihdas eden Kral Abdullah'ın yolunu izleyip izlemeyeceği de belirsiz. Ancak veliaht prens yardımcılığı makamı, Muhammed bin Selman'ın veliaht prens rolüne yükseldiği 2017 yılından beri boş.

İktidarın kurulması

Kral Selman iki nedenden ötürü hiçbir zaman bir veliaht prens yardımcısı atamadı. Birincisi, 2017 yılında otuzlu yaşlarının başında olan Veliaht Prens Muhammed bin Selman'ın genç yaşı, yakın zamanda ölmesi ve yerine bir yardımcının geçmesi ihtimalini ortadan kaldırıyordu.

İkincisi ve daha da önemlisi, Kral Selman uygun bir veliaht prens yardımcısı bulmakta zorlanabilirdi zira kendisi ve oğlu, Suud soyunun Nayif ve Abdullah gibi bazı kollarını karşısına almıştı.

Eski Veliaht Prens Muhammed bin Nayif en aşağılayıcı darbeyi, onlarca yıl içişleri bakanlığı ve istihbarat servislerinde son derece hassas ve önemli görevlerde bulunduktan sonra kenara atıldığında aldı. Ev hapsine alındı ve o zamandan bu yana kamusal yaşamdan uzaklaştı.

Muhammed bin Selman Gazze konusunda neden başarısız oldu?

Kral Abdullah'ın Suudi Arabistan Ulusal Muhafızları'nın eski şefi olan oğlu Mutaib de askeri görevinden alındığında aynı şekilde aşağılandı; o da yolsuzluk iddialarının ardından kamusal hayattan çekildi.

Kral Selman ve oğlu, kraliyet ailesinin bu iki koluna ve onların soyundan gelenlere kendilerini sevdirmediler. Kral hala diğer önemli kollardan bir veliaht prens yardımcısı seçebilirdi ama bunu yapmadı.

Belki de Kral Selman, çoğu hükümette bakan ya da askeri komutan olarak üst düzey görevlerde bulunmuş olan yaşlı prenslerin himayesi olmadan kendi oğlunun güç tabanını oluşturması için zamana sahip olmasını istedi.

Kraliyet ayrıcalıkları

Son yedi yıldır Muhammed bin Selman tek başına bir veliaht prens oldu. Fiilen devlet haline geldi ve ordudan eğlenceye kadar Suudi Arabistan'da hükümetin ve yaşamın her alanında muazzam bir güç elde etti.

Muhammed bin Selman, sadece yakın arkadaşlarını, yabancı danışmanlarını, danışmanlarını ve zümresini dinleyen mutlak bir yönetici oldu. İç ve dış politikaları, kıdemli ve daha deneyimli prenslerden oluşan geniş bir gruba danışmaktan ziyade kendi arzusunu yansıtmaktadır.

Bir veliaht prens yardımcısı en hafif tabirle baş belası olurdu.

Muhammed bin Selman: Usame bin Ladin, Amerika'nın ve bizim düşmanımız

Buna ek olarak, veliaht ve veliaht yardımcısı pozisyonları için uygun adayların çoğunun aklında, Muhammed bin Selman'ın 2017'de güçlü yetkililere karşı geniş kapsamlı bir "yolsuzlukla mücadele" baskısı başlatmasının ardından gözaltı merkezi olarak kullanılan Riyad Ritz Carlton'ın anısı var. Daha sonra devlete milyarlarca dolar ödedikten sonra onları serbest bıraktı.

Geleceğin kralı olarak Muhammed bin Selman, her ikisi de kendisine meydan okumaması ya da deneyim, yaş veya aura nedeniyle olduğundan daha güçlü görünmemesi gereken uygun bir veliaht prens ve bir yardımcı atama zorluğuyla karşı karşıya kalacak. Daha az güçlü ve daha uysal prensler seçmesi gerekecek ki otoritesini ve tek fikirliliğini zayıflatmasınlar.

Bu kararlar kesinlikle kraliyetin ayrıcalıkları olduğu için Suudi toplumunun bu süreçle ilgisi olmayacağına şüphe yok. Liderliğin geleceği, baskı grupları ya da sivil örgütlerden yoksun, haklarından mahrum bırakılmış bir toplumun ötesinde.

Muhammed bin Selman: İsrail ile normalleşmeye yakınız

Din alimleri, tüccarlar ve aşiret grupları bu konuda hiçbir söz hakkına sahip olmayacak; Muhammed bin Selman kimi seçerse ona biat etmeleri için saraya çağrılacaklar.

Baskıcı bir mutlak monarşi böyle işler. Bırakın iktidarı paylaşmayı, kendi soylularına bile danışmaz, elitlerden ve ileri gelenlerden hiç bahsetmez.

Middle East Eye'da yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için Türkçeleştirilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.