Tahran'daki Rusya, Türkiye ve İran zirvesi neden önemli?

Ukrayna'nın işgali, henüz çözüm bulunamayan tahıl krizi ve Ankara'nın 'Suriye'nin kuzeyine yeni bir operasyona hazırlandığı' dönemde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi başkent Tahran'da bir araya gelecek. Salı günü yapılacak toplantının zamanlamasına dikkat çeken uzmanlar, Ukrayna savaşının bu üç ülke arasında "yeni ayrılıklar ortaya çıkardığını" dile getiriyor.

Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, 12 Temmuz'da yaptığı açıklamada Putin'in Cumhurbaşkanı Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Reisi ile Suriye'de "barış sürecini garanti altına alan devlet başkanları toplantısına" katılacağını duyurmuştu.

Putin, böylelikle Ukrayna savaşının başladığı 24 Şubat'tan bu yana ikinci kez yurt dışında temaslarda bulunacak.

Suriye iç savaşının 'üç önemli oyuncusu' olarak öne çıkan Moskova, Tahran ve Ankara, 2017'de Suriye'ye barışı getirmeyi amaçlayan ve Astana süreci olarak tanımlanan görüşmeleri başlattı.

Ancak Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyine yeni bir operasyon başlatmak istemesi Astana görüşmelerine de yeni bir boyut kazandırdı.

YPG'yi PKK'nın uzantısı olarak gören Ankara, Suriye'nin kuzeyinde terör tehdidinin devam ettiğini belirterek 30 km derinliğinde güvenli bölge oluşumu için yeni bir operasyon konusunda kararlı olduğu mesajını veriyor. 

Ancak şu ana kadar gelen açıklamalarda olası operasyona hem ABD hem Rusya hem de İran karşı çıkıyor.

Erdoğan-Putin ikili görüşmesi

Kremlin'den yapılan açıklamaya göre üçlü görüşmenin yanı sıra aynı gün Erdoğan ile Putin ikili bir görüşme de yapacak. Analistlere göre Ankara, "operayon konusunda Moskova'nın olurunu almak istiyor."

İkili görüşmede ağırlıklı olarak Ukrayna savaşı ve bununla bağlantılı olarak tahıl krizinin ele alınacağı belirtiliyor. Türkiye halihazırda Ukrayna tahılının güvenli bir şekilde ülkeden çıkışı için Kiev ile Moskova arasındaki görüşmelere aracılık ediyor.

"Bu zirvenin zamanlaması tesadüfen seçilmedi" diyen Rus analist Vladimir Sotnikov, AFP'ye yaptığı açıklamada "Rusya Ukrayna'da "özel operasyonunu" yürütürken, Türkiye de Suriye'de bir "özel bir operasyon" başlatmak istiyor. Bu zirvenin ana konusu bu olacaktır." diyor.

Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi (EDAM) Direktörü Sinan Ülgen, Ankara'nın Suriye'de operasyona başlamadan önce Moskova ve Tahran'dan "yeşil ışık" almak istediğini söyledi:

"Bu önemli, çünkü Türkiye Rusya'nın kontrol ettiği bu bölgelerdeki hava sahasını kullanmak istiyor. İran, kontrol ettiği Şii milisler aracılığıyla bölgede dolaylı olarak varlık gösteriyor."

Rus Dışişleri Bakanlığı, haziran ayı başında yapılan açıklamada Türkiye'nin yönelik yeni bir operasyonunun "Suriye'de zaten zor olan durumu daha da kötüleşmesine yol açabileceği" uyarısında bulunmuştu.

Ukrayna savaşının Türkiye, İran ve Rusya arasında "yeni ayrılıklar ortaya çıkardığını" düşünen İranlı siyaset bilimci Ahmad Zeidabadi ise "Gelecek belirsiz göründüğünden bu üç ülkenin daha fazla gerginlikten kaçınmak için Suriye konusundaki bakış açılarını koordine etmeleri gerekecek." diyor.

Temmuz ayı başında Şam'a bir ziyaret gerçekleştiren İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, olası operasyonun bölgede istikrarsızlığı artıracağını belirterek Ankara'nın planladığı askeri harekata karşı olduğunu söylemişti.

Kaynak: Euronews