Taliban'ın Kandahar saldırısı ne anlama geliyor?

Afganistan’ın güneyindeki Kandahar vilayetinde dün gerçekleşen saldırıda ülkenin güney kesiminin en güçlü isimlerinden biri olarak gösterilen General Abdurrezzak Açakzay öldürüldü.  

Abdurrezzak’ın öldürüldüğü saldırıyı Afganistan’daki diğer sıradan saldırılardan ayrı kılan şey, ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin Afganistan’daki genel komutanı Scott Miller ve diğer üst düzey Afgan yetkililerin de saldırıda hedef alınan toplantıda bulunmalarıydı. 

Saldırı Afganistan genelinde oldukça geniş bir çevre tarafından şaşkınlıkla karşılandı. Özellikle seçimlerden 2 gün önce alınan geniş çaplı güvenlik önlemlerine rağmen bu şekilde bir saldırının meydana gelmiş olması, Taliban’ın seçimleri boykot edeceği yönündeki açıklamanın ne kadar ciddi olduğunu da gösterdi. 

Kandahar ilinde ABD’li komutan Scott Miller’ın da katıldığı toplantıda “genel güvenlik” konularının görüşüldüğü belirtiliyor. Yerel kaynakların aktardığı bilgiye göre, toplantı bitiminde Kabil hükümeti güvenlik personeli kılığındaki Taliban savaşçısı Abdurrezzak ve yanındaki diğer kişileri hedef aldı. 

Saldırı haberi henüz paylaşılmışken, Scott Miller’ın da bu olayda yaralandığı ifade edildi. Ancak daha sonra ABD’li kaynaklar bu ifadeyi yalanladılar. Miller'ın saldırı sırasında bir kanepenin arkasına saklandığı ifade ediliyor.

Saldırıyı gerçekleştiren Taliban savaşçısının ismi ve görüntüleri, ölüm haberinin netleşmesinin ardından Taliban kaynaklarınca paylaşıldı. İsminin “Ebu Dücane” olduğu belirtilen bu Taliban savaşçısının daha önceden Kabil hükümeti güvelik personellerinin arasına yerleştirildiği ifade edildi.  

General Abdurrezzak Açakzay

Ancak daha detaylı bir şekilde incelendiğinde bu kişinin Taliban tarafından mı yerleştirildiği, sonradan mı harekete sempati duymaya başladığı ve bu saldırıyı planladığı net olarak bilinmiyor. Çünkü saldırıyı gerçekleştiren bu kişi olay yerinde öldürüldü. 

Taliban için büyük bir ‘başarı’ 

Afganistan araştırmaları yapan, bölgeyi yakından inceleyen herkes bu son saldırının Taliban için çok büyük bir başarı olduğu görüşünde. Batılı araştırmacılar da dahil olmak üzere kimse, Taliban’ın seçimlere iki gün kala Kandahar Emniyet Müdürünü öldürebileceğini tahmin etmiyordu. Özellikle Scott Miller’ın da katıldığı bir toplantıda. 

General Abdurrezzak’ın ismi Afganistan’da insan hakları ihlalleri ve işkencelerle anılıyordu. Kandahar’da tutuklu Taliban üyelerine yaptığı kötü muamele her Afgan tarafından konuşuluyordu. Bu anlamda Abdurrezzak’ın öldürülmesi Taliban ve taraftarları tarafından büyük bir sevinçle karşılandı. Harekete bağlı birçok kaynak Abdurrezzak’ın öldürüldüğü gün yapılan kutlamalara dair sosyal medyada görüntüler yayınladı. 

Taliban’ın geçtiğimiz iki sene içinde Kabil hükümeti güçlerine bağlı üst düzey isimleri hedef aldığı saldırıların sayısında da artış yaşandı. Geçmiş dönemde bu seviyede üst düzey isimlerin hedef alındığı saldırılardan ziyade Taliban’ın askeri hareket metodu, küçük askeri noktaları hedef alma yönündeydi.  

Ancak 2016 yılından itibaren incelendiğinde, oldukça önemli isimlerin Taliban saldırılarında öldürüldüğü görülüyor.  

Bunların başında gelen isimler; Nangarhar Polis Şefi Ziraver Han Zahid, Paktika ilinde ABD güçlerinin en büyük müttefiği, Azizullah Kârvan Milletvekili ve Afganistan'ın savaş ağalarından Abdulcabbar Kahraman ve son olarak Kandahar Emniyet Müdürü Abdurrezzak Açakzay. 

Afganistan genelinde oldukça meşhur olan bu isimler, Taliban’ın son dönemde gerçekleştirdiği saldırılarda hedef alındı.

‘Ahundzade’ dönemi 

Heybetullah Ahundzade’nin Taliban’ın başına geçtiği 2016 yılı Mayıs ayından bu yana hareketin saldırı şekillerinde önemli değişiklikler olduğu gözlemlendi.  

Daha önceleri dağınık çatışma hücreleri şeklinde hareket eden Taliban’a bağlı silahlı unsurlar, Ahundzade döneminde nispeten daha düzenli bir hale geldi.  

“Saldırı konsantrasyonu” olarak isimlendirdiğim, saldırıların düzenleniş şekliyle ilgili de önemli değişikliklere gidildi.

Taliban daha sık ve etkisiz, yoğunluğu az saldırılar yerine, çok daha etkili, toprak kontrolü hedefleyen saldırılar düzenlemeye başladı.  

Bunlarla birlikte Kabil hükümetine bağlı üst düzey askeri isimlerin hedef alındığı saldırılar da arttı.  

Aynı şekilde “içeriden” olarak bilinen saldırı şekli de Ahundzade döneminde daha da arttı.

Heybetullah Ahundzade

Araştırma ve gözlemlemelerim, Taliban lideri Ahundzade döneminde düzenlenen saldırıların daha sofistike olarak planlandığını gösteriyor. Nitekim Taliban’ın son dönemde hızla artan etkinliği ve genişleyen toprak hakimiyeti bu konuyla doğrudan bağlantılı. 

Taliban, son saldırıdan da aldığı motivasyonla bu türde yeni saldırılar düzenlemeye devam edecektir.

Hareket, geçmiş dönemde de (Molla Muhammed Ömer liderliği) Kabil hükümetine bağlı askeri ve siyasi isimlere yönelik birçok suikast düzenlemişti ancak sadırılar hiçbir dönem birbirleriyle bu kadar yakın zaman aralıklarında ve bu kadar önemli isimlere yönelik değildi. 

Özellikle seçimlere birkaç gün kala artan güvenlik tedbirleri göz önüne alındığında, hareketin bu şekilde saldırılar gerçekleştirebilmesi saldırı potansiyelinin hangi boyutlara ulaştığının en büyük göstergesi olarak tanımlanabilir. 

Saldırının seçimlere etkisi 

Afganistan’daki milletvekili seçimleri 3 yıldan fazla bir süredir gecikmiş durumda. Alınan son güvenlik önlemleri ve seçim merkezlerinin de tamamlanmasının ardından “ülke genelinde” yarın sandık başına gidilmesi bekleniyor. Ancak bir yer eksik. 

Taliban tarafından dün gerçekleştirilen ve Kandahar Emniyet Müdürü’nün öldüğü saldırı sonrası yeni bir gelişme yaşandı. 

Ülkenin güneyindeki son saldırı ve güvenlik durumu göz önüne alınıp yarınki seçimler için Kandahar ilinde oy kullanma işlemlerinin bir hafta süreyle ertelendiği belirtildi. Kabil hükümetine bağlı kaynaklarca yapılan bu açıklamanın, sivil halkın yerel yönetime yaptığı baskı neticesinde yaşandığı ifade ediliyor. 

Taliban’dan ‘seçimleri engelleme’ açıklaması 

Taliban ise bugün yayınladığı son açıklamada, yarın düzenlenmesi planlanan milletvekili seçimleriyle ilgili olarak, aldığı boykot kararını devam ettireceğini ifade etti. Hareket, kendi kontrolünde olan tüm bölgelerdeki ana yolların kapatılacağını, halkın ihtiyaçlarını karşılamak için belli yolları kullanmasına izin verileceğini belirtti. 

Siviller için güvenlik uyarısının yapıldığı açıklamada halka, evlerinden çıkmamaları, merkezi yerlerde oturanların da sandık başına gitmemeleri istendi. 

Kandahar’daki valilik binasında yaşanan son saldırıda Emniyet Müdürü Abdurrezzak Açakzay’ın korumalarından biri tarafından öldürülmesi, Taliban’ın artan saldırı kapasitesini ülke içi gündemde tekrar üst sıralara çekti.  

Özellikle seçimleri boykot etme kararının son yayınlanan açıklamada da yinelenmesi, Kabil hükümeti güçlerini daha fazla güvenlik tedbiri almaya sevk ediyor.  

Tüm bunlar değerlendirildiğinde Afganistan genelinde seçimlere katılımın çok düşük bir yoğunlukta geçeceği tahmin ediliyor.  

Seçim sonrası dönemdeyse Taliban’ın, edindiği yeni motivasyonlarla askeri ve siyasi açıdan daha aktif bir politika izleyeceği düşünülüyor.  

Kandahar’daki saldırının ABD tarafından “Afganlar arası” olarak değerlendirilmesi, ABD’nin verdiği yeni bir taviz olarak da görülebilir. Ancak her durumda Taliban’ın eli eskiden olmadığı kadar güçlü. 

Kaynak: Mepa News