Taliban'ın Türk asıllı yöneticileri

Afganistan'da son dönemde etkinliğini artıran Taliban, aynı zamanda bünyesinde bulundurduğu farklı etnik kökenlerden isimlerle de dikkat çekiyor.

2001 öncesinde hareket içerisinde "Peştunlara ağırlık vermekle" suçlanan Taliban içerisinde, Afganistan'daki birçok etnik gruptan çok sayıda lider bulunuyor.

Taliban saflarında Peştunların yanı sıra Tacik, Özbek, Türkmen, Aymak ve Beluç gibi topluluklardan isimlerin yer aldığı biliniyor.

Afganistan'da Türk kökenli etnik gruplar, nüfusun yaklaşık yüzde 20'sini teşkil ediyor. Bu paralelde Taliban içerisindeki lider isimlerin önemli bir kısmı da bu etnik gruptan.

Taliban, özellikle 2001 ve sonrasında ülkenin kuzeyindeki organizasyon sürecine büyük önem verdi. Bu kapsamda hareket içerisinde çok sayıda Türk asıllı savaşçının yanı sıra alt, orta ve üst seviyede birçok lider isim mevcut.

Taliban içerisinde geçmişten bugüne öne çıkan bazı Türk kökenli liderler şu şekilde:

Cumabay Namangani

Cumabay Namangani (solda)

Taliban'ın 1996-2001 arasındaki iktidar döneminin tanınan Türk kökenli isimlerinden biri, Cuma Namangani olarak tanınan Cumabay Ahmedcanovic Hociyev. Özbek asıllı olan ve Sovyetler Birliği'nin bir askeri olarak 1987 yılında Afganistan'a giden Namangani, 1988 yılında orduyu terk etti ve 'mücahitlere' katıldı.

1992'ye kadar ülkede Sovyetlere ve Sovyet yanlısı hükümete karşı savaşan Cumabay Namangani, 1992 yılında Tacikistan'a giderek, burada Tacikistan yönetimine karşı yürütülen iç savaşa katıldı. Tahircan Yoldaşev gibi isimlerle beraber Özbekistan İslami Hareketi'ni teşkil eden Namangani, 1990'lı yılların sonunda Taliban'ın hizmetine girdi.

Taliban, Namangani'yi Afganistan'daki yabancı savaşçıları bir araya getirerek kurduğu ordunun komutanlığı görevine getirdi. Komutası altında Özbek, Kırgız, Kazak, Uygur, Çeçen gibi milletlerden çok sayıda yabancı savaşçı bulunuyordu.

Namangani, 2001 yılının başlarında ABD işgalinin başındaki süreçte bir hava saldırısı sonucu hayatını kaybetti.

Mevlevi Abdusselam Hanefi

Taliban Siyasi Ofisi'nin önde gelen isimlerinden biri Mevlevi Abdusselam Hanefi, Faryab doğumlu.

Özbek asıllı olan Hanefi, diğer Türk topluluklarına ve onların dillerine de hakim olan bir isim. Hanefi Özbekçe, Peştuca, İngilizce, Farsça, Arapça, Urduca, Kırgızca, Türkmence ve Türkçe biliyor.

Taliban'ın 1996-2001 yılları arasındaki iktidar yıllarında Ferah İli Eğitim Müdürlüğü, Eğitim Bakanlığı, Cevzcan Valiliği görevlerinde bulundu. İslami ilimlerde ve kültür dallarında uzmanlaştı.

Taliban kurulduğu yıllarda ülkenin kuzeyindeki Faryab'da bir öğretmen olan Hanefi, bu dönemde Taliban'a katıldı.

Hanefi yaklaşık 20 yıldır Siyasi Ofis içerisinde ve liderlik konseyinde bulunuyor. Aynı zamanda halen, Siyasi Ofis'in lider yardımcılığı görevini yürütüyor.

Mevlevi Muhammed Kasım Türkmen

Tam adı Mevlevi Muhammed Kasım Rasıh olan Taliban lideri "Mevlevi Kasım Türkmen" olarak da biliniyor. Türkmen asıllı olan Mevlevi Kasım, Cevzcan'da doğdu.

Ülkenin kuzeyindeki Türkmenler arasında önemli bir isim olarak görülen Kasım, İslami ilimler ve özellikle hadis alanında uzman bir isim olarak biliniyor. Türkmencenin yanı sıra Arapça, Darice ve Peştuca biliyor.

Taliban'ın "Davet ve İrşad Komisyonu" üyeliği görevi yapan Kasım, ayrıca uzun bir dönem Taliban'ın yüksek askeri yargı organında üst düzey kadı olarak görev aldı.

Mevlevi Kasım halen Taliban liderlik konseyinin ve Siyasi Ofis'in öne gelen bir üyesi.

Mevlevi Abdurrahman Raşid (Zahid)

Faryab doğumlu bir Özbek olan Mevlevi Abdurrahman, Taliban'ın en önemli pozisyonlarından biri olan Merkezi Şura'nın bilinen 11 üyesinden biri olarak uzun müddet görev yaptı.

Taliban iktidarı döneminde Herat İli Ticaret Odası Başkanlığı yapan Abdurrahman, işgal sonrası dönemde Cevzcan valisi pozisyonunda da bulundu.

Abdurrahman, halen Taliban'ın Tarım Bakanlığı sayılabilecek olan "Tarım Komisyonu" liderliğini yürütüyor.

Mevlevi Abdurrakib

Tahar doğumlu bir Özbek olan Mevlevi Abdurrakib, 1990'lı yıllarda "Cemiyet-i Tuleba" isimli bir öğrenci hareketine liderlik etti. Abdurrakib, 1995 yılında Taliban kurucu lideri Molla Ömer'e bağlılık yemini etti.

Taliban saflarına birçok Özbek'in katılmasına öncülük ederken, hareketin saflarında üst düzey birçok pozisyonda bulundu. 1996-2001 yılları arasında Taliban'ın "Mülteciler ve Geri Dönüş Bakanlığı" görevinde yer aldı.

2001 sonrasında da Taliban medreselerinde görev yapan Abdurrakib, 2014 yılında Pakistan'ın Peşaver kentinde silahlı suikastte öldürüldü.

Hafız Nurullah

Cevzcan doğumlu bir Türkmen olan Hafız Nurullah, Taliban iktidarı döneminde, Afganistan'ın Orta Asya'ya açılan kapısı sayılan, Mezar-ı Şerif ilindeki Hayratan gümrüğünü yönetti.

2001 sonrasında Taliban'ın askeri komisyonlarında önemli görevler üstlendi.

Kaynak: Mepa News Akademi