Tarih | 29 Kasım 1947: Filistin'in Birleşmiş Milletler eliyle parçalanması

Birleşmiş Milletler'in (BM) 29 Kasım 1947 tarihli  Filistin'in Araplar ve Yahudiler arasında iki devletli şekilde paylaştırılması planı İsrail'in kuruluşunda ve Filistin sorununda en önemli adımlardan biri olarak değerlendirilmektedir.

Tarihi arka plan

1917'ye kadar Osmanlı Devleti'nin bir parçası olan Filistin'de Müslümanlar ezici çoğunluğu oluştururken nüfusça onları Hristiyan Filistinliler, Dürziler ve küçük bir azınlıktan ibaret olan Yahudiler takip etmekteydi.

19. yüzyılın sonunda batıda ortaya çıkan Siyonizm akımı, Yahudilerin Filistin'e toplanıp devlet kurmasını hedefleyen ve bunun için de Yahudilerin göç yoluyla Filistin'de çoğunluğa geçmesini hedefleyen uzun vadeli bir plan çizdi.

Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar yavaş tempoda ilerleyen bu Yahudi göçü, Filistinlilerin tüm tepkilerine rağmen 1. Dünya Savaşı döneminde, 1917'de Filistin'in İngiliz sömürgeciliğine düşmesiyle hızlandı.

2. Dünya Savaşı'nın ardından İngiltere'nin Filistin'den çekileceğini açıklaması üzerine Filistinliler de Yahudiler de kendi devletlerini kurmayı talep ettiler.

BM'nin Filistin'i bölme kararı

1947 itibariyle Filistin topraklarının tümünde yaklaşık 1,35 milyon Filistinli ve 630 bin Yahudi yaşamaktaydı. Yahudiler kendi devletlerini kurmayı talep ederken, Filistinliler de Filistin'in kendilerine ait olduğunu, yakın dönemde ülkeye yığılan bir göçmen topluluğunun kendi topraklarında devlet kuramayacağını vurgulamaktaydı.

29 Kasım 1947'de Birleşmiş Milletler Filistin'in bölünmesine dair meşhur kararını yayınladı.

Bu karar çizdiği sınırların ötesinde BM'nin Yahudilerin Filistin'de devlet kurmasını meşrulaştırılması açısından önemli sayıldı.

BM'nin bu kararıyla Filistin'de Filistinlilerin sayısı Yahudilerin sayısının iki katından fazla olmasına rağmen 27 bin kilometrekarelik ülkenin %56'sı 3 parçalı olarak kurulacak Yahudi devletine, %42'si 4 parçalı olarak kurulacak Filistin devletine bırakılıyordu.

Filistin'in %2'sinde ise bu planla Kudüs ve Beytullahim şehirlerini kapsayacak şekilde bir "dini tarafsız bölge" oluşturuluyor ve bu bölgenin kontrolü BM'ye bırakılıyordu.

BM planına göre Yahudi Devleti (mavi), Filistin Devleti (turuncu) ve BM denetimindeki dini bölge (beyaz)

BM'nin kararına göre Yahudilere bırakılan alanda Yahudi ve Filistinli nüfusun yaklaşık olarak denk olması dikkat çekiyordu.

Bu plan BM'de oylandığında henüz birlik üyesi 46 devlet bulunmaktaydı. Aralarında Sovyetler Birliği ve ABD'nin de bulunduğu 33 devlet bu planın lehine, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 13 devlet bu planın aleyhine oy kullandı. Böylece bu plan onay almış sayıldı.

Planları BM tarafından meşrulaştırılan Yahudiler, İngilizlerce silahlandırıldı

Devlet kurma planları BM tarafından meşrulaştırılan Filistin'deki Yahudiler, İngilizlerin de desteğiyle hızla silahlanmaya ve örgütlenmeye başladılar.

Yahudilerin planı, kendilerine bırakılan %56'nın da ötesinde toprak ele geçirmekti. Silahlı Yahudi örgütler Filistinlileri korkutup topraklarından sürebilmek için bu planın akabinde silahsız Filistinli köylerine yönelik katliamlara başladılar.

İlerleyen aylar bu şekilde sürerken, Mayıs 1948'de İngiltere Filistin'den çekilmesini tamamladı ve Yahudi devletinin İsrail ismiyle kurulduğu ilan edildi.

Aynı ay BM planına göre Filistin devletine bırakılan en büyük şehir olan, Yahudi güçlerce çevrili Yafa da ele geçirildi.

Bu gelişmeler üzerine 1948'de Mısır, Ürdün, Irak ve Suriye askeri olarak Filistin'e müdahil oldu.

Fakat 1949'da bu savaş Yahudilerin zaferiyle sona erdi. BM planına göre Filistinlilere bırakılan 4 parçadan 2'si (Yafa enklavı ve kuzeydeki bölge) tamamen Yahudilerin eline geçerken Gazze merkezli bölge çok daraltılarak bugünkü Gazze Şeridi, Filistinlilerin merkezdeki ana bölgesi de daraltılarak bugünkü Batı Şeria oluştu.

Böylece Yahudiler Filistin'deki kontrol alanlarını %78'e çıkardı.

Bu savaşla BM kontrolünde dini bir bölge kurulması planı da boşa çıktı. Batı Kudüs İsrail'de, Doğu ve Eski Kudüs ile Beytullahim Batı Şeria'da kaldı.

1949-1967 döneminde Batı Şeria Ürdün'ün, Gazze Şeridi ise Mısır'ın denetiminde kaldı.

1967'de gerçekleşen 6 Gün Savaşı'yla ise tüm Filistin İsrail'in işgali altına girdi.

Kaynak: Mepa News