Tarih | İsrail'in meşruiyetine giden en önemli adım: Camp David Anlaşması

Mısır ve İsrail, İsrail'in bölgede meşru bir aktör haline gelişinin başlangıcı olan Camp David Anlaşmaları 1978 ve 1979 yıllarında imzaladı.

1948 yılında kurulan ve Arap ülkeleriyle çok sayıda savaşa giren İsrail'e yönelik tavır, Camp David Anlaşması'na dek oldukça net ve olumsuzdu.

Arap ülkeleri ile İsrail arasında barış ortamını tesis etmek için, ABD başkanı seçildiği tarihten itibaren Jimmy Carter önemli çaba sarf etti. Carter, 242 sayılı BM kararı doğrultusunda İsrail'in işgal ettiği bölgelerden çekilmesini, Arap ülkelerinin İsrail ile barışı, İsrail'i tanımasını ve Filistinli mülteciler sorununun çözümünü öngören bir plan için çalışmaya başladı.

Bu doğrultuda Carter Ortadoğu'da birçok liderle görüşmeler gerçekleştirdi. ABD Başkanı Carter'ın görüşmelerinin en önemli ayağını Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat ile yürüttüğü müzakereler oluşturuyordu. Sedat'ın söz konusu barış planına olumlu yaklaşmasında İsrail'in ele geçirdiği Sina Yarımadası'nı geri istemesi, aynı zamanda ABD ile daha yakın ilişkiler istiyor oluşu önemli rol oynadı.

Sedat'ın İsrail'in başkent kabul ettiği Kudüs'e ziyareti, Ortadoğu'da birçok dengenin değişeceğinin habercisiydi. 20 Kasım 1977 tarihinde Enver Sedat, İsrail'i ziyaret eden ilk ve tek Arap lider oldu. Sedat'ın bu hamlesi gerek ülkesinde, gerek bölgede büyük tepki topladı.

Devam eden süreçte ABD Başkanı Carter, Mısır ve İsrail liderlerini barış görüşmeleri için ABD'ye davet etti. İsrail Başbakanı Menahem Begin ve Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat, ABD'de, anlaşmaya adını verecek Camp David isimli yerde 5 Eylül günü görüşmeye başladı.

12 gün süren görüşmeler sonucu İsrail ve Mısır arasındaki barışı, İsrail'in bölge ülkeleriyle olan barışını ve bölgede bir Filistin yönetimi kurulmasını öngören taslaklar kabul edildi.

İsrail ile normalleşmeyi ve Mısır-İsrail barışını öngören anlaşmaların çerçeve metinlerine dair anlaşmalar 17 Eylül 1978 tarihinde Camp David'de imzalandı.

"Ortadoğu'da Barış İçin Çerçeve Anlaşması" ve "Mısır ile İsrail Arasında Barış Anlaşmasına Varılması için Çerçeve Anlaşması" başlıklı iki ayrı mutabakata varıldı.

Uzlaşı nedeniyle Sedat ve Begin 1978 Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.

Tepkiler ve çekincelerin arasında nihai anlaşma 26 Mart 1979 tarihinde resmi olarak imzalandı ve yürürlüğe girdi. Anlaşma kapsamında İsrail askerlerini Sina Yarımadası'ndan çekerken, Mısır ve İsrail arasında diplomatik ilişkiler tesis edildi. Aynı zamanda Süveyş Kanalı ve Tiran Boğazı İsrail gemilerinin geçişine açıldı. ABD anlaşma kapsamında yıllık bazda Mısır'a 1.3 milyar dolar, İsrail'e 3 milyar dolar askeri yardımda bulunacağı taahhüdünü verdi. Bu yardımlar günümüzde halen devam ediyor.

Mısır'ın İsrail ile anlaşması Arap dünyasında büyük tepki topladı. Mısır'ı ihanetle suçlayan devletler, Arap Birliği üyeliğinden Mısır'ı çıkardı. Ülke birliğe ancak 1989 yılında dönebilecekti. Camp David, İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü arasındaki Oslo anlaşmalarının da temelini teşkil etti. Camp David Anlaşması, bölgede siyasi ve askeri krizlerin yanı sıra Enver Sedat'ın da sonunu hazırladı.

Tepkilerin odağındaki Sedat, Camp David Anlaşması'na attığı imza için ağır bir bedel ödedi.

1981 yılında Enver Sedat öldürüldüğünde, saldırıya zemin hazırlayan en büyük sebeplerden biri Camp David Anlaşması'ydı.

Sedat, bir tören sırasında kurşunlara hedef olarak yaşamını yitirse de, altına imza koyduğu Camp David Anlaşması ve Ortadoğu'da oluşturduğu zemin bugüne kadar yerini korudu.

Tarih | Enver Sedat suikastı

Kaynak: Mepa News