Tarih | Rusya'nın Çeçenistan'ı işgalinin 28'inci yılı
11 Aralık 1994'te Rusya'nın Çeçenistan'ı işgale başlaması 1. Çeçen Savaşı'nın başlangıcıydı.
11 Aralık 1994'te Rusya'nın Çeçenistan'ı işgale başlaması, 1. Çeçen Savaşı'nın başlangıcı olduğu gibi, yaklaşık 10 yıl süreyle Çeçenistan'ın dünya gündeminin zirvesindeki yerinin başlangıcı sayılmaktadır.
Tarihi arka plan
Rusların ilk kez 16. yüzyılda, Çarlık döneminde ulaştığı Çeçenistan, 19. yüzyılda büyük savaşların ardından ele geçirildi.
1917'de Rusya'da gerçekleşen devrimin ardından Çeçenistan kısa bir süre 'Kuzey Kafkasya Dağları Cumhuriyeti' ile bir birlik içerisinde bağımsız olsa da, 1921'de Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi ve Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı özerk bir cumhuriyet oldu.
1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılması sürecinde General Cevher Dudayev öncülüğünde Çeçenler, Çeçenistan'da kontrolü ele geçirip bağımsızlık ilan ettiler.
Rusya'nın Kasım 1991'de Çeçenistan'a askeri müdahale girişimi boşa çıkarıldı. Ardından kendi iç sorunlarına yönelen Rusya, Çeçenistan'ın bağımsızlığını tanımamakla beraber, ülkeye müdahalede de bulunmadı.
Ekim 1993'te Rusya'daki iç iktidar mücadelesi kanlı biçimde Rusya Cumhurbaşkanı Boris Yeltsin lehine sonuçlandı. Yeltsin Çeçenistan'dan, yeniden Rusya'nın kontrolüne girmelerini ve yeni kabul edilen anayasayı uygulamalarını istedi. Fakat Çeçenler bunu reddetti.
1993 sonundan itibaren Rusya, Çeçenistan'daki Dudayev yönetimini Rus yanlısı Çeçenler eliye devirme stratejisi güttü. Rus yanlısı Çeçenlerin sayıca çok sınırlı olmasından ötürü Ruslar, bu kişileri ağır silahlarla donatma ve Çeçenistan'a kimliği gizli tutulan Rus askerleri sokarak bunları muhalif Çeçen gibi gösterme taktiği izledi.
Rus işgalinin başlangıcı
1994'te ciddiyet kazanan Dudayev karşıtı isyanlar Kasım 1994'te isyancıların ve Rus askerlerinin başkent Grozni'de ağır bir yenilgiye uğratılmasıyla kesin olarak bastırıldı.
İlk stratejisinin Çeçenistan'da tutmadığını gören Rusya savaşın masrafını ve dünya kamuoyunun tepkisini göze alarak Çeçenistan'ı doğrudan işgale karar verdi.
1 Aralık 1994'te başlayan hava saldırılarının ardından 11 Aralık 1994'te Rus orduları Çeçenistan'ı resmen işgale başladı. Rusya'nın tahminleri, başkent Grozni'nin kısa sürede alınacağı ve ardından Çeçenlerin birkaç ay içerisinde direnişi keseceği yönündeydi.
Bu nedenle 11 Aralık'ın ardından Ruslar doğrudan Grozni'ye yüklendi. Grozni'de tuzağa çekilen Ruslar Ocak 1995 başında saldırılarla harabeye çevirdikleri şehirde çok ağır kayıplar verdi. Grozni'yi ancak Şubat-Mart aylarında ele geçirebilen Ruslar bu kez de planlarının aksine ülkenin kırsalında güçlü bir gerilla direnişiyle karşılaştılar ve ilerlemekte zorlandılar.
1996'ya gelindiğinde Grozni ve ellerindeki şehirleri korumaya odaklanan Ruslar Ağustos 1996'da Çeçen taarruzuyla Grozni'den de çıkartıldıktan sonra, Çeçenistan'dan çekilmeyi kabul ettiler.
10 Ağustos 1996: Çeçenlerin büyük Grozni zaferi
1999'da yaşanacak olan ikinci işgal sürecinde Ruslar birinci işgaldeki stratejik hatalarını kapsamlı biçimde gözden geçireceklerdi.
Kaynak: Mepa News
