Tarihin akışını etkileyen savaş: Otlukbeli Muharebesi

Bundan 548 yıl önce bugün Erzincan ili sınırları içerisinde bulunan Otlukbeli'nde Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet (1432-1481) komutasındaki Osmanlı Ordusu, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan (1423-1478) komutasındaki Akkoyunlu Ordusu'na karşı bölgenin ve onun ötesinde Avrupa'nın tarihini etkileyecek bir zafer kazandı.

Osmanlı-Akkoyunlu rekabeti ve Trabzon

1453'te Türkmenlerin yönetimindeki Akkoyunlu Devleti'nin hükümdarı ve bir Türkmen olan Uzun Hasan, Osmanlılarla Türkiye'nin bugünkü iç ve doğu kesimlerinde bir nüfuz mücadelesine girişmişti. Bundan da önce iki devlet arasındaki düşmanlık Yıldırım Bayezid devrine kadar uzanıyordu. Timur'un Anadolu'yu istilasında Akkoyunlular Timur'u desteklerken Osmanlılar Akkoyunluların baş rakibi Karakoyunlularla müttefikti.

Uzun Hasan 1458'de Trabzon Rum İmparatoru 4. İoannis'in kızı Despina Hatun ile evlendi. Ardından Osmanlı Devleti'ne elçi göndererek Trabzon Rum İmparatorluğu'nun Osmanlılara verdiği verginin kaldırılmasını ve Trabzon'a Osmanlıların sefer düzenlemeyeceğinin garantisini istedi. Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmet bu istekleri reddetti ve Akkoyunlu elçisine Trabzon'u alacaklarını ima etti.

Bunun üzerine 1459'dan itibaren Osmanlı ve Akkoyunlu güçlerinin sınır boyunca çatışmaları başladı. 1461'de Trabzon seferine çıkan Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı ordusu, Uzun Hasan'ın engelleme çabalarına rağmen Trabzon'u alarak Trabzon Rum İmparatorluğu'na son verdi.

Trabzon Rum İmparatorluğu'nun bir garnizonu Rize'nin 1470'de Osmanlılarca alınmasına değin burada hüküm sürmeye devam etti.

1463-1479 Haçlı-Osmanlı Savaşı ve Uzun Hasan

Osmanlı Devleti'nin Avrupa'daki ilerleyişini Hristiyanlığa tehdit olarak gören Papalığın teşvikiyle Venedik Cumhuriyeti öncülüğünde pek çok Avrupalı devlet birleşerek Osmanlı'ya karşı bir Haçlı birliği kurdu ve savaş ilan etti.

Karada ve denizde Osmanlı güçlerini sayıca aşan bu birlikle savaş, Fatih Sultan Mehmet'in taktiksel hamleleri ve halka uygulanan yüksek vergilerle kurduğu ordularla Osmanlı Devleti lehine seyretti.

Bununla beraber Venedik ve Macaristan gibi güçlü Avrupa devletlerinin yanı sıra pek çok Avrupalı devletle savaşmak zorunda kalan Osmanlı Devleti bu savaşta oldukça zorlandı.

Osmanlı Devleti'nin Avrupa'da zorlu bir savaş vermesinden faydalanıp Anadolu'yu ele geçirmek isteyen Uzun Hasan'ın 1466'dan itibaren başlayan saldırıları üzerine Fatih Sultan Mehmet Avrupa'daki savaşın iyice Osmanlılar lehine dönmesiyle Anadolu'ya geçti ve Akkoyunlular üzerine yürüdü. Bu dönemde Uzun Hasan'ın Avrupalı devletlerle Osmanlı aleyhine görüşmeler de yaptığı bazı tarihçilerce iddia edilmektedir.

11 Ağustos 1473 | Otlukbeli Meydan Muharebesi ve sonuçları

Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı ordusu ve Uzun Hasan komutasındaki Akkoyunlu ordusu 11 Ağustos 1473'te Otlukbeli ovasında karşılaştılar.

Osmanlı ordusunun 70-100 bin, Akkoyunlu ordusunun 80-110 bin kişiden oluştuğu tarihçilerce belirtilmektedir.

Akkoyunlu ordusu çoğunlukla atlılardan oluşan ve disiplinin daha gevşek olduğu bir orduyken Osmanlı ordusu çoğunlukla piyadelerden oluşan ve Akkoyunlu ordusundan daha disiplinli bir orduydu.

Fakat savaş esnasında Osmanlı'yı asıl üstün kılan şey devletin sahip olduğu, Akkoyunluların ise mahrum olduğu top ve tüfek teknolojisi oldu.

Meydan savaşında Osmanlı güçleri Akkoyunlu güçlerini yendi. Birliklerinin bozguna uğraması üzerine Uzun Hasan geri çekildi. Otlukbeli Meydan Muharebesi'nde 1000-4000 Osmanlı askerinin ve 20.000-34.000 Akkoyunlu askerinin hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir.

Savaşın ardından Osmanlı ordusu Şebinkarahisar'ı Akkoyunlular'dan aldı fakat Avrupa'daki savaşla ilgilenmek zorunda olan Fatih Sultan Mehmet Akkoyunluların başkenti olan Tebriz'in üzerine gidemedi.

Otlukbeli Savaşı'nın sonuçları

Osmanlı Devleti'nin Avrupa'da zorlu bir mücadele verdiği dönemde bu savaşla Akkoyunluların Anadolu'yu ele geçirmesine mani olundu ve gelecekte gerçekleşecek olan doğudaki Osmanlı fetihlerine zemin hazırlandı.

Diğer taraftan Otlukbeli Savaşı'nın Osmanlılarca kaybedilmesi durumunda Avrupa'daki Haçlı İttifakı'nın ilerlemesi ve muhtemelen İstanbul da dahil tüm Balkanları ele geçirmesi muhtemeldi. Otlukbeli zaferiyle Osmanlı Devleti Avrupa'daki topraklarını da korumayı ve genişletmeyi başardı.

İlerleyen yıllarda Fatih Sultan Mehmet tamamen Avrupa'da sürmekte olan büyük savaşa odaklandı.

1479'da önce Macaristan sonra da Venedik yenildiklerini kabul ederek Osmanlı Devleti ile anlaşma imzaladılar.

Haçlı birliğinin bu iki en güçlü devletinin yenilgiyi kabullenmesiyle Avrupa'da 16 yıl boyunca süren Haçlı-Osmanlı savaşı, Osmanlı Devleti'nin zaferiyle sonuçlandı.