Trump'ın Kudüs adımının sonuçları ne olur?
Diplomatlara göre "Kudüs meselesi Ortadoğu’yu sarsar"
ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması girişimini yorumlayan diplomatlar, Ortadoğu’da tehlikeli ve radikal tepkilere yol açacak bir hamle olduğu görüşünde birleşiyor.
ABD Başkanı Donald Trump’un, Tel Aviv yerine İsrail’in başkenti olarak Kudüs’ü tanıma adımını atacağını duyurması, Türkiye’de iktidar ve muhalefetin tepkisine neden oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye’nin İsrail ile diplomatik ilişkilerine son verebileceğini de açıkladığı gelişme, diplomatlarca “ABD’nin iç politikasına yönelik hamle” olarak da yorumlandı.
Türk Dışişleri Bakanlığı eski müsteşarlarından Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu, Kudüs’ü başkentleştirme adımıyla Trump’ın Ortadoğu’nun sorunlarını derinleştireceği görüşünde. Emekli Büyükelçi Tugay Uluçevik de, ABD’de Trump yönetimince böylesi tehlikeli bir politika tercihine Avrupa’nın destek vermeyeceğini umut ediyor aksi takdirde Ortadoğu’da olumsuz gelişmeler yaşanacağı düşüncesinde.
"Barış görüşmeleri sona erer, çatışmalar başlayabilir"
Loğoğlu, sadece Erdoğan değil CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun da ifade ettiği üzere Türkiye’nin iktidarı ve muhalefetiyle Kudüs meselesindeki tavrını “şaşırtıcı” görmemek gerektiğini söyledi. İsrail ile diplomatik ilişkileri sonlandırma gibi bir adımı Türkiye’nin atabileceğini belirten Loğoğlu, İslam İşbirliği Teşkilatı ve Arap Ligi’nin de Türkiye gibi tepki vereceğini vurgulayarak, Kudüs’ün yıllardır tartışmalı durumuna dikkat çekti. Trump’ın bunu gündeme getirmesiyle İsrail – Filistin barış görüşmelerine son verileceğini kaydeden Loğoğlu, hatta taraflar arasında çatışmalar başlamasına neden olacağını da ifade etti. Loğoğlu, Kudüs’ün ABD tarafından başkent ilan edilmesi girişimini zamanlamasıyla da esasen de yanlış buluyor.
Eğer Trump, Kudüs kararını uygularsa ABD’den çok bunun İsrail’i olumsuz yönde etkileyeceği düşüncesini de aktaran Loğoğlu, “Bunun bedeli İsrail için çok ağır olur. Bütün Müslüman dünya ve özellikle bölge ülkelerince İsrail’e gösterilecek tepkiler, faturası ağır olur. Erdoğan da zaten diplomatik ilişkileri kesme noktasıyla bunu anımsattı” dedi.
"Türkiye ile kopuşun ağır ekonomik etkileri olur"
Türkiye’nin Mavi Marmara olayı sonrasında İsrail ile diplomatik ilişkilerini askıya aldığı bir dönem yaşanmıştı. O dönemde iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerde ve ticari alışverişte düşüş yaşanmadığını da gündeme gelmişti. Ancak Loğoğlu’na göre; eğer Kudüs nedeniyle Türkiye – İsrail ilişkilerinde yeniden kopuş yaşanırsa bunun etkileri daha ağır ve ekonomik boyutlu da olabilecek. Ekonomiyi de doğrudan etkileyecek kalıcı kararlar alınabilecek.
“Türkiye gibi bölgesinde güçlü ülke olma iddiasında bir ülke Kudüs konusunda kaçamak yapamaz” diyen Loğoğlu, dolayısıyla Trump’ın İsrail açısından kötü sonuçlara yol açacak bir girişim içerisinde olduğunu dile getirdi.
"ABD’nin adımı Avrupa’dan destek görmez"
Emekli Büyükelçi Tugay Uluçevik de, “ABD’de Trump’ın atacağını söylediği adım Ortadoğu bakımından çok tehlikeli bir adımdır. Bölgedeki sorunları derinleştirecektir. Cumhurbaşkanı da bugün Türkiye’nin İsrail ile münasebetleri kesebileceği çıkışı yaptı. Sadece Türkiye değil bunu takip edecek pek çok İslam ve Arap ülkesi olur. Bu da Ortadoğu sorunları ve tansiyonu arttıracak tehlikeli bir oyundur” dedi.
İsrail – Filistin meselesinde daha öncesinde alınmış iki devletli çözüm konusunu çıkmaza sokacak bir gelişme olacağını da vurgulayan Uluçevik, ABD’nin Kudüs adımına Avrupa’dan ise destek gelmeyeceği görüşünde. Uluçevik, “Avrupa Birliği ülkeleri içerisinde Arap ülkeleri ile ve Filistin ile ilişkileri olan ülkeler var. O ülkelerce bu konuda dikkatli davranılacağını ümit ederim” diye konuştu.
"Trump’ın hedefi Yahudi lobisinin desteği"
Trump’ın ise böylesi bir konuyu gündeme taşıma amacını dış politikadan ziyade iç politikayla ilgili gördüğünü açıklayan Uluçevik, Trump’ın ABD içerisinde Yahudi lobisi desteğini alabilmek ve oradaki Yahudi nüfus tarafından kendisine lehte yaklaşımlar sağlamak için bu adımı atma gayretinde olabileceğini söyledi. Bu noktada Trump yönetimince Kürt meselesinde de tutarlı davranılmadığını anımsatan Uluçevik, bölgede bağımsız Kürt devleti oluşumuna ABD’nin yeşil ışık yakacakmış gibi davrandığını ve keza İsrail’in ise açıkça bağımsız Kürt devleti oluşumuna destek ilan ettiğini de hatırlattı.
Bu meselede ABD’nin sonradan vazgeçer bir tavır takındığını söyleyen Uluçevik, ancak İsrail’in arzu ettiği politika ve varlığına ABD’nin önem vermeye devam ettiğini de ifade etti. Uluçevik, “Amerika’daki Yahudilerin iç politikada önemli rol oynadığı da biliniyor ama iç siyaset yaklaşımıyla takip edilen dış politikalar hem ülkelerin kendilerine hem de dünyaya her zaman zarar vermiştir” yorumunu paylaştı.
Kaynak: Amerika'nın Sesi