Türkiye ile Somali arasında petrol ve gaz arama anlaşması imzalandı

Türkiye ve Somali’deki Mogadişu yönetimi Perşembe günü bir enerji arama ve sondaj anlaşması imzalayarak geçtiğimiz ay imzalanan savunma anlaşmasının ardından ikili ilişkileri daha da güçlendirdi.

Middle East Eye'dan Ragıp Soylu'nun haberine göre anlaşma, 1990'ların başında Somali hükümetinin çöküşünden bu yana geliştirilmemiş olan münhasır ekonomik bölgesindeki hidrokarbon rezervlerini hedefliyor.

Anlaşma kara aramalarını da kapsıyor.

Anlaşma Türkiye Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar ile Somali Petrol ve Maden Kaynakları Bakanı Abdirizak Omar Mohamed tarafından İstanbul'da imzalandı.

Bu hamle, Etiyopya'nın Ocak ayında, ayrılıkçı bölgenin bağımsızlığını tanıması karşılığında Somaliland kıyısındaki limanlara deniz ve ticari erişim sağlayan bir anlaşma imzalamasının ardından geldi.

Buna karşılık Ankara da geçen ay Somali ile kapsamlı bir deniz savunma anlaşması imzaladı ve Mogadişu'ya göre Türkiye "önümüzdeki 10 yıl boyunca Somali deniz sularını terörizme, korsanlığa ve Somali devletinin haklarını ihlal edebilecek her türlü dış tehdide" karşı savunacak.

"Tarihi" anlaşmanın ayrıca Türkiye'ye Somali'nin münhasır ekonomik bölgesindeki deniz kaynaklarını geliştirme yetkisi verdiği bildiriliyor.

Türk Donanması 2009 yılından bu yana Somali açıklarında ve Aden Körfezi'nde korsanlık ve silahlı soygunla mücadele için Birleşmiş Milletler misyonu altında faaliyet göstermektedir.

Türkiye, 2020 yılında Karadeniz'de gaz keşfetmesinden bu yana açık deniz enerji aramalarında uzun yıllara dayanan bir deneyime sahip. Ankara şimdi bu gazı işleyerek iç tüketim için yerel şebekeye pompalıyor.

ABD hükümetinin raporlarına göre Somali'de en az 30 milyar varil petrol ve gaz rezervi olabilir ancak bunun için üç ila beş yıl sürebilecek bir araştırma yapılması gerekiyor.

Mogadişu yönetimi 2022 yılında ABD merkezli Coastline Exploration ile yedi açık deniz bloğu için bir keşif anlaşması imzaladı.

Sondaj çalışmalarına 2025 yılında başlanması planlanıyor.

Uluslararası tanınırlığı olmayan kuzeydeki özerk ayrılıkçı bölge Somaliland da 2022 yılında Londra merkezli Genel Energy ile bir petrol arama anlaşması imzaladı. Potansiyel olarak 5 milyar varil petrol ihtiva eden bir alanda yapılacak sondajın bu yıl içinde başlaması planlanıyor.

Mogadişu yönetimi bu anlaşmayı gayrimeşru olarak görüyor ve geçersiz olduğunu savunuyor.

Zorluklar ve maliyetler

Bir Türk enerji uzmanına göre Türkiye-Somali anlaşması, Türk tarafının sondaj yapmak ve kaynakları geliştirmek için yoğun çaba sarf etmesini gerektirecek.

Görüşlerini özgürce ifade edebilmek için isminin açıklanmasını istemeyen uzman, "Türkiye 2022 yılında Libya ile benzer bir kara ve açık deniz arama anlaşması imzaladı ancak ilerleme kaydedilmedi" dedi.

"Türkiye'nin arama ve sondaj gemileri büyük ölçüde Karadeniz blokları için planlandı, ancak Ankara eğer isterse Türk petrol sondaj gemisi Abdulhamit'i Somali'ye konuşlandırabilir."

Uzman, Türkiye'nin Somali sularında bir keşif ve başarılı bir sondaj operasyonu gerçekleştirmek için yarım milyar dolar kadar harcama yapması gerekeceğini ve gaz veya petrolün daha da geliştirilmesinin en az birkaç milyar dolara mal olacağını belirtti.

Türkiye'nin projeleri finanse etmek için özel ortaklık mı yoksa kamu ortaklığı mı kuracağı net değil.

Uzman, "Batı giderek daha fazla yeşil enerjiyi hedefliyor ve hidrokarbonlar üzerinde çalışmak, finansman kıtlığı nedeniyle giderek daha verimsiz hale geliyor" dedi.

"Somali pek çok şirket için güvensiz görünebilir, ancak Türk donanmasının varlığı ve terörizme karşı askeri yardımları ilginin artmasını sağlayabilir."

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın hükümeti 2011'den bu yana Somali'ye önemli miktarda yatırım yaptı, Mogadişu'da dünyanın en büyük Türk büyükelçiliğini kurdu ve ölümcül bir kuraklığa yanıt olarak ülkeye 1 milyar dolardan fazla insani yardım sağladı.

Türkiye'nin şu anda Mogadişu'da büyük bir askeri üssü var ve Türk firmaları şehrin havaalanı ve limanını işletiyor. Türkiye'nin, ordunun üçte birine denk gelen 16.000'den fazla Somali askerini hem Türk topraklarında hem de Türksom olarak bilinen Mogadişu üssünde eğittiği tahmin ediliyor.

Kaynak: Mepa News, Middle East Eye