Uber'e tepki ilk değil: Bugüne kadar dünya çapında neler yaşadı?

Mobil uygulama üzerinden taksi hizmeti veren Uber, 84 ülkede 760 şehirde faaliyet gösteriyor.

Uber, dünyanın en popüler uygulamalarından biri olmasına karşın faaliyet gösterdiği birçok ülkede yasal statüsü, taksi pazarında yarattığı değişimler veya sürücüleriyle ilgili yapılan şikayetlerden dolayı çeşitli sıkıntılar yaşadı.

Farklı ülkelerde yaşadığı sorunlardan dolayı özellikle 2017'nin Uber için hiç de iyi geçmediği yorumları yapılıyor.

Sayılarla dünyada Uber

2017'de piyasa değeri: 69 milyar dolar

2017'de brüt gelir: 20 milyar dolar

Faaliyet gösterdiği ülke sayısı: 83 

Faaliyet gösterdiği şehir sayısı: 674

Son günlerde İstanbul'da taksicilerin yaptığı gösteriler ve bu hizmeti veren sürücülerin maruz kaldığı iddia edilen saldırılarla gündeme gelen Uber'in diğer ülkede yaşadığı sorunlar şöyle:

Londra, İngiltere

İngiltere'nin başkenti Londra'da şehir içi ulaşımdan sorumlu olan belediyeye bağlı Transport for London, Eylül 2017'de Uber'in lisans yenileme talebini reddetti.

Ret gerekçesi olarak şirketin Londra'da faaliyet göstermeye "uygun ve hazır olmadığı" ve uyguladığı politikaların "kamu güvenliği yönünden sonuçları olabileceği" gösterildi.

Gerekçelendirme Uber'in ciddi suçların bildirimi, sağlık ve hijyen konusunda gerekli sertifikaları alma ve faaliyetlerini yerine getirirken yetkili makamların denetleyemediği Greyball yazılımını kullanma alanlarındaki politikalarının sıkıntı yarattığı belirtildi.

Uber, yaşanan durumdan dolayı özür diledi ve sorunun çözümü için Belediye ile görüşmeler yaptığını bildirdi. Uber ayrıca, kararı temyize götürdü.

Uber, temyiz sonuçlanana kadar 3,5 milyon kullanıcısı olduğunu söylediği Londra'da faaliyet göstermeyi sürdürüyor.

İngiltere

Uber, İngiltere'de sadece başkent Londra'da değil, ülke genelinde de başka bazı hukuki sıkıntılarla karşı karşıya kalıyor.

2016 yılında İngiltere İş Mahkemesi, Uber'in sürücülerinin şirket tarafından "taşeron" değil, "çalışan" olarak nitelendirilmesi gerektiği yönünde bir karar aldı.

Bu karar kapsamında, Uber çatısı altında faaliyet gösteren sürücülere sigorta yapılması, kontrat sunulması, asgari ücret verilmesi ve ücretli hastalık izni tanınması gibi bazı hakların verilmesi gerekiyor.

Uber ise kendisinin yalnızca kendi işlerini yapan sürücüleri, potansiyel müşterilerle buluşturan bir platform olduğunu savunuyor.

Uber, bu karara da itiraz etti. Temyizden gelecek sonuç bekleniyor.

Uber'in İngiltere'de yaşadığı bir diğer sıkıntı da vergi konusunda.

2015 yılında Uber'in İngiltere'de milyonlarca kişiye hizmet vermesine karşı burada kurulu şirketinin yalnızca 411 bin sterlin vergi ödemiş olması tartışma yarattı.

Sürücüler ile kullanıcılar arasında gerçekleşen para transferinin Hollanda'da kurulu bir şirket üzerinden yapılmasının Uber'in İngiltere'de ödemesi gerekenden daha vergi vermesine yol açtığı öne sürülüyor.

Çin ve Rusya

Uber, Çin ve Rusya'da uygulama üzerinden taksi çağırma piyasasına girdiğinde mevcut rakipleriyle mücadele etmekte zorlandı.

Uber, her iki ülkede de benzer firmaların pazarda çok daha önceden hakimiyet kurmaları ve sahip oldukları yerel bilgiyi kullanarak fiyat avantajı elde etmeleri sonucunda zarar etti.

Sonunda, Uber, Rusya'da 2017 yılında Yandex Taxi; Çin'de de 2016'da Didi Çuşing ile birleşme yoluna gitti.

Birleşmeyle oluşan şirketlerde Uber azınlık hissedar olurken, yönetim kurullarında da temsilcileri yer alıyor.

Rusya ve Çin'de Uber uygulaması kullanılmaya devam ediyor ve kullanıcılar bu uygulama üzerinden diğer şirketin de araçlarını çağırabiliyor.

İtalya

Uber, İtalya pazarına ilk girdiği dönemlerde büyük protesto gösterileriyle karşılandı.

Taksi hizmetlerinin çok sıkı bir şekilde denetlendiği ülkede, taksiciler Şubat 2016'da altı gün boyunca greve gitti.

İtalya'daki taksici sendikaları, Uber'i haksız rekabet yaratmakla suçladı.

İddialara göre, Uber sürücüleri, faaliyet gösterebilmeleri için gereken lisansları ücretlerin daha düşük olduğu kasabalardan alıyor ancak şehirlerde kullanıyordu.

Taksici sendikaları konuyu mahkemeye taşıdı.

Nisan 2017'de alınan kararla, Uber haksız rekabet yarattığı gerekçesiyle mahkeme tarafından yasaklandı.

Ancak Mayıs ayında üst mahkeme, yasaklama kararının yürütmesini durdurdu.

Uber, İtalya'da faaliyet göstermeyi sürdürüyor.

Danimarka

İtalya'dakine benzer bir şekilde Uber'in Danimarka'da pazara girişi tepkiler yol açtı.

Danimarka taksici dernekleri, Uber'i haksız rekabet yaratmakla suçladı.

Danimarka hükümetinin 2016 yılı başlarında taksimetre ve koltuklara sensor takılma zorunlulukları getiren yeni düzenlemeler nedeniyle faaliyetlerini durduracağını açıkladı.

Uber, Nisan 2016'da Danimarka pazarından çekildi.

Uber'in burada 300 bin kullanıcısı ve 2 bin sürücüsü olduğu belirtildi.

Macaristan

Macaristan'da taksi sektörü sıkı yasalarla denetleniyor ve çoğunlukla sabit ücret uygulaması yapılıyor.

Uber'in bu ülkede faaliyet göstermesi ise güçlü taksiciler birliklerini harekete geçirdi.

Taksicilerden gelen baskılar üzerine hükümet, Uber'i "yasa dışı" hale getiren ve iletişim denetleme kurumuna "yasa dışı taksi hizmetlerine" erişim engelleme yetkisi veren bir yasal düzenlemeye gitti.

Uber, 2016 yılının yazında Macaristan'daki faaliyetlerine son verdi.

Austin, ABD

Texas eyaletinin Austin kentinde Mayıs 2016'da yapılan yeni bir düzenlemeyle Uber'e bağlı sürücüler için de sektörün genelinde geçerli olan parmak izinin alınması ve geçmişin sorgulanması koşulları getirildi.

Uber, bu yeni düzenlemeyi protesto etmek amacıyla kentte faaliyetlerini durdurdu.

Ancak Mayıs 2017'de şehir belediyesine özel taksi hizmetleriyle ilgili yetkilerinin eyalet yönetimine devredilmesinin ardından Uber yeniden bu şehirde faaliyetlerine başladı.

Hindistan

Uber, 2014 yılında başkent Yeni Delhi'de sürücülerinden birine yönelik tecavüz iddialarından dolayı yasaklandı.

Daha sonra tekrar faaliyet göstermeye başlasa da 2016 yılında yaptığı lisans başvurusu reddedildi.

2017 yılı içerisinde ise Uber yeniden faaliyet geçebildi.

Ancak, Hindistan'da şirketin karşı karşıya olduğu sorunlar geçmiş değil.

Bu ay içerisinde Uber sürücüleri benzer bir faaliyet veren Ola şirketinde çalışanlarla birlikte fiyatlarda indirime gidilmesi uygulamasına son verilmesi, şirketin sahip olduğu araçların sistemden çıkarılması ve kullanıcılardan düşük not aldığı için uygulamalardan çıkartılan sürücülerin yeniden kabul edilmesi gibi taleplerle birkaç şehirde gösteriler düzenlemeyi planlıyor.

Tayvan

Uber'in en uzun süren hukuki sıkıntıları yaşadığı yerlerin başında Tayvan geliyor.

Tayvan'da yasal olarak yabancılara ait şirketler taksi hizmeti veremiyor.

Bundan dolayı da Uber yasa dışı faaliyet gösterdiği gerekçesiyle toplamda 35 milyon doları aşan para cezalarına çarptırıldı.

Uber faaliyetlerini durdurdu.

Ancak Tayvanlı makamlarla yapılan müzakerelerin ardından varılan anlaşma uyarınca 2017 yılı içinde yeniden faaliyet göstermeye başladı.

Bu anlaşmaya göre, Uber yalnızca Taipei kentinde faaliyet gösterebiliyor ve ticari araç işletme lisansı sahip sürücülerin araçlarını kullanabiliyor.