Üzerinden 20 gün geçti: Taliban-ABD anlaşması hangi aşamada?

Taliban ile ABD arasında yaklaşık 16 ay devam eden görüşmelerin ardından, 29 Şubat tarihinde Katar'ın başkenti Doha'da savaşı sona erdirecek anlaşmaya imza atılmıştı.

Anlaşma kapsamında ilk olarak Taliban ve Kabil hükümeti arasında kapsamlı bir esir takasının gerçekleşmesi öngörülüyordu.

ABD ile Taliban arasında imzalanan anlaşmada esirlerin serbest bırakılmasına dair şu hüküm yer alıyordu:

"Birleşik Devletler tüm ilgili taraflar ile, tüm ilgili tarafların işbirliği ve onayıyla bir güven inşa edici tedbir olarak, savaş esirlerinin ve siyasi tutsakların süratle serbest bırakılması için bir plan üzerine derhal çalışmaya başlayacağını taahhüt eder. Birleşik Devletler tarafından bir devlet statüsünde tanınmayan ve Taliban olarak bilinen Afganistan İslam Emirliği mensubu beş bine kadar (5000) esir ve diğer tarafın bin (1000) esiri, Afganlar-arası görüşmelerin ilk günü olan 10 Mart 2020, Hicri ay takvimine göre 15 Recep 1441, Hicri güneş takvimine göre 20 Hût 1398 tarihinde serbest bırakılacaktır. İlgili taraflar müteakip  üç ay süresince geriye kalan tüm tutsakları serbest bırakma hedefindedir. Birleşik Devletler bu hedefi tamamlamayı taahhüt eder. Birleşik Devletler tarafından bir devlet statüsünde tanınmayan ve Taliban olarak bilinen Afganistan İslam Emirliği, serbest bırakılan tutsaklarının, bu anlaşmada zikredilen sorumluluklarla bağlı olacağını, böylece Birleşik Devletler ve müttefiklerine karşı bir tehdit teşkil etmeyeceklerini taahhüt eder."

Esir takası hayata geçmedi

ABD, anlaşmada esir takasının hayata geçmesini taahhüt etse de, ABD destekli Kabil hükümeti geçen 10 güne rağmen Taliban mensuplarını serbest bırakmadı.

Kabil hükümeti, Taliban mensuplarının şartlı olarak serbest bırakılmasını teklif ederken, bu teklife Taliban sert tepki gösterdi.

Taliban'ın Siyasi Ofis Sözcüsü Suheyl Şahin, esir takasına ilişkin bir açıklama yaptı.

Şahin, yaptığı açıklamada Kabil hükümetinin hamlesini kabul etmediklerini belirterek şu ifadeleri kullandı:

"Barış anlaşmasında 5 bin mahkumun serbest bırakılacağı ve bunun ardından Afganlar arası diyaloğun başlayacağı açıkça belirtilmekte. Mahkumların şartlı olarak serbest bırakılmasını hiçbir zaman kabul etmedik. Eğer biri bunu öne sürerse, bu 29 Şubat'ta imzalanan barış anlaşmasına aykırı olacaktır."

ABD sorumluluklarını yerine getiremedi

Anlaşmanın hayata geçmesi yolunda ilk adım olan esir takasında ABD, taahhüt edilen tarihin üzerinden 10 gün geçmesine rağmen anlaşmada öngörülen sorumluluklarını yerine getiremedi.

Taliban'a anlaşma öncesinde Afganistan'da 7 gün boyunca şiddetin azaltılması teklif edilmiş, bu teklifi kabul eden hareket süreç içerisinde saldırılarını gözle görülür biçimde azaltmıştı.

Buna ek olarak yabancı güçlerin Afganistan'dan çekilmesi sürecinde bu birliklere saldırı düzenlemeyeceğini taahhüt eden Taliban, taahhüdüne uyarak anlaşmanın imzalandığı günden bu yana yabancı güçlere saldırı düzenlemedi.

ABD'den açıklama

Esir takası sürecine ilişkin son açıklama ise ABD'nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad'dan geldi.

Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada Halilzad, koronavirüs salgını nedeniyle esir takasının çok acil bir hal aldığını ve tarafların bir an önce sorumluluklarını yerine getirmesi gerektiğini vurguladı.

Halilzad, esir takası konusunda ilerleme kaydetmenin zamanının geldiğini dile getirdi.

ABD'nin esir takası konusunda üzerine düşen sorumluluğu yerine getirememesi halinde Taliban'ın Kabil hükümeti güçlerine yönelik kapsamlı bir bahar harekatına başlayabileceği tahmin ediliyor.

Kaynak: Mepa News