Yaptırımlar Rusya ekonomisini nasıl etkiledi?

Batılı ülkelerin Rusya'nın Ukrayna'yı işgali üzerine açıkladığı yaptırımlar Rus para birimi rublenin sert düşüşüne neden oldu. Yaptırımlar sonucu fiyatların artacağı beklentisi ve yabancı seyahatlerin engellenmesi Rus halkını tedirgin etmeye başladı.

Yaptırımların ekonomiyi zayıflatacağından endişe duyan mevduat sahipleri pazartesi sabahı bankalara koşarak para çekme makinelerı önünde uzun kuyruklar oluşturdu. Sosyal medyada uzun kuyruklar olduğuna ve makinelerde para kalmadığına dair mesajlar ise panik havasını arttırdı.

Nitekim Moskova toplu taşıma departmanı metro, otobüs ve tramvay bileti satın almak için kartla ödeme yapmak isteyen kent sakinlerine VTB ve diğer bankaların yaptırımlarla karşı karşıya kalması sebebiyle cep telefonlarından yapılan ödemelerde sorun yaşanabileceği uyarısında bulundu.

Ekonomistler ve analistler rublenin keskin düşüşünün ortalama Rus halkının yaşam standartlarında düşüş yaratacağını belirtiyor. Rusya birçok üründe ithalata bağımlı ve cep telefonu ya da oyun konsolu gibi ürünlerin fiyatlarının tavan yapması bekleniyor. Yabancı ülkelere seyahatin de çok daha pahalıya çıkacağı kesin. Ancak daha da ötesi fiyat artışları nedeniyle talebin azalması ve tedarik zincirindeki sorunlar nedeniyle fabrikaların kapanması olasılığının ekonomik çalkantıyı daha da derinleştireceğine dikkat çekiliyor.

"Domino etkisi" beklentisi

ABD Virginia'daki Willian and Mary Üniversitesi ekonomi profesörlerinden David Feldman bu durumu "domino etkisi" şeklinde tanımlıyor. Feldman ithal ürünlerdeki fiyat artışının önüne geçebilmek için tek yolun ağır şekilde sübvanse etmek.

İngiltere'deki Nottingham Üniversitesi siyaset ve uluslararası ilişkiler bölümünde yardımcı Doçent Dr Tyler Kustra Rusya'nın birçok üründe iç üretime geçtiğinin altını çiziyor. Çoğunluğunu gıdanın oluşturduğu bu ürünlerin yaptırımlardan etkilenmesi beklenmiyor. Ancak Rusya'da üretilmeyen meyve ve sebze fiyatlarının keskin şekilde artacağını söylemek mümkün.

Dr Kustra yaptırımların en çok cep yakacağı ürünlerin elektronikler olduğu görüşünde. Hatta Kustra'ya göre Netflix' gibi yabancı hizmetlerin fiyat indirimine gitmemesi halinde abonelik ücretileri artabilir.

Ruble yaptırım açıklamaları üzerine yüzde 30 değer kaybetti

Rusya'nın uluslararası bankalararası ödemelerinde kullanılan mesajlaşma sistemi SWIFT'ten çıkarılması ve devasa döviz rezervlerinin kullanımına kısıtlama getirilmesi üzerine ruble yüzde 30 değer kaybetti.

Rublenin değeri merkez bankasının müdahalesiyle toparlansa da, ABD Başkanı Joe Biden'ın Rusya Merkez Bankası'nın ABD'deki ya da Amerikalıların elindeki varlıklarını dondurduğu yeni yaptırım paketinin ekonomik sıkıntıları daha da arttırması bekleniyor.

Biden yönetimi bu adımın Rus fonlarındaki yüz milyarlarca doları etkileyeceği öngörüsünde bulunuyor. ABD'nin bu adımına Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya, Avrupa Birliği ve diğer bazı ülkelerin de katılmasının etkiyi çoğaltması bekleniyor.

ABD merkezli finansal hizmet kurumu Institute of International Finance ekonomistlerinden Elina Ribakova hafta sonu bu yaptırımların hepsinin bir anda kararlaştırılmasının alışılmadık bir durum olduğunu belirtiyor. Ribakova bu radikal adımın çok büyük bir etki yaratacağı görüşünde.

"Bazı bankalar SWIFT'te kalırsa Rusya ekonomisi büyüyebilir"

Micro-Advisory adlı danışmanlık şirketi baikanı Chris Weafer'a göre yüksek istihdam sağlayan otomotiv sektörünün mikroçiplerin ve diğer parçaların Rusya'ya ithalatının yasaklanmasından dolayı çok çabuk etkilenebileceğini belirtiyor.

Weafer'a göre birkaç Rus bankası SWIFT'te kalmaya devam ettiği sürece Rusya'nın hala ihracata devam ederek mütevazı bir ekonomik büyüme sergileyebileceği ve bu şekilde büyük şirketleri ya da çalışanlarını kurtarmak veya sübvanse etmek için yeterince kazanabilir.

Rusya'nın uluslararası uçuşlarına getirilen kısıtlamalar da Rus halkını başka yöntemler aramaya itiyor. Girişimci Vladimir Vyaselov yurtdışına giebilmek için başka bir ülkeye arabayla seyahat etmeyi düşünüyor. "Yetkililerin aldığı kararları uzun zamandır desteklemiyorum ve bu nedenle paramı hep döviz olarak sakladım. Sberbank, VTB gibi ulusal bankalara genel olarak güvenmiyorum" diyen Vyaselov yaptırımlara Rusya Federasyonu vatandaşı olarak ne kadar hazır olunabilirse o kadar hazır olduğunu belirtiyor.

Kaynak: Euronews