"Çin Türkiye'de yaşayan Uygur Türklerini takip ediyor"

Üniversite eğitimi almak için 2011’de Çin’den Türkiye’ye gelen Jevlan Şirmehmet, 2018’den bu yana Çin güvenlik birimleri tarafından “toplama kampında”  tutulan annesine ulaşmaya çalışıyor.

Emekli devlet memuru olan annesinin 2018’de Türkiye’ye kendisini ziyarete geldiğini, Çin’e döndükten sonra tutuklandığını anlatan Şirmehmet, annesini bulmak için Çin diplomatik makamlarına başvurdu. Ancak talebine aylardır herhangi bir yanıt verilmediğini söylüyor. 

Independent Türkçe’nin geçtiğimiz aylarda hikayesini okuyucularla buluşturduğu Şirmehmet’in kullandığı sosyal medya hesapları, Çin devletinin resmi sosyal medya hesapları tarafından engellendi.

Şirmehmet, “Ben Çin vatandaşıyım, Çin pasaportum var. Resmi makamlar talebime cevap vermiyor. Konuyu sosyal medyada yazınca bu kez de Çin Dışişleri Bakanlığı ve İstanbul Başkonsolosluğu’nun resmi hesaplar beni engelledi” diyor.

Şirmehmet, annesini sürekli sorduğu için sosyal medya hesaplarının Çin'in resmi hesapları hesapları tarafından engellendiğini söylüyor.

“Çin’e kayıtlı bir numara aradı ve…”

Geçtiğimiz günlerde kendisini Çin’e kayıtlı tanımadığı bir numaranın aradığını söyleyen Uygur genç, “Merakla telefonu açtım. Telefonun ucundaki ses babama aitti. Sesi stresli geliyordu ve annemi aramamı bırakmamı söylüyordu. Çin devletinin ağzıyla konuşuyordu. Bu görüşmenin babama zorla yaptırıldığına eminim” şeklinde konuştu.

Şirmehmet şunları söyledi:

"Annem toplama kampından çıkmadıkça, evine gitmedikçe, ailesiyle aynı sofrada yemek yemedikçe ben vazgeçmeyeceğim. Yasa dışı hiçbir şey yapmayan, emekli bir memur olan ve sadece beni ziyaret etmek için resmi yollarla Türkiye’ye gelen annemin o kamptan kurtulduğunu görmek istiyorum."

Ankara’daki dev hastane projesi neden durdu? 

Çin’in bu politikası Ankara’nın Kızılcahamam ilçesinde yapılacak, 100 milyon dolarlık dev yatırımın da yarıda kalmasına neden oldu.

Uygur işadamları Rozi ve Mehmet Hamdullah, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ile dönemin Ankara Valiliği arasında imzalanan bir protokolle başlayan ve Çin merkezli bir şirket tarafından yapılmaya başlayan tıp projesini devraldı.

Termal sağlık turizmi ile tamamlayıcı tıbbın birleştirilmesinin amaçlandığı projenin müjdesinin Kızılcahamam Belediye Başkanı Muhittin Güney vermiş ve projenin çok önemli bir yatırım olduğunu, sadece Ankara’ya değil Türkiye’ye büyük katkı yapacağını söylemişti.

Ama büyük beklentilerle başlayan proje, işadamlarının tutuklanmasıyla durdu. Büyük bütçeli hastane inşaatı yarım kaldı. Çin, işadamlarının 100 milyon dolar değerindeki mal varlığına da el koydu.

Türkiye'ye yatırım yapan iki kardeş şimdi tutuklu. Ailesi tüm mal varlıklarını el konulduğunu söylüyor

İşadamlarının kardeşi Ömer Hamdullah 60 yaşındaki engelli ve bakıma muhtaç anneleri Hansehan Hamdullah ile 37 yaşındaki kız kardeşleri Zeynigül Hamdullah’tan da hiçbir haber alamadıklarını söyledi. 

Çin, iade taleplerinin gizli kalmasını istiyor

Çin’in Türkiye ile bağlantılı Uygurlara takibi bu örneklerle sınırlı değil. Uygur kaynaklar, Çin makamlarının ülkede yaşayan Uygur Türklerini adım adım takip ederek çeşitli bahanelerle haklarında iade talebi dosyaları hazırladığını belirtiyor.

İadesi istenen son isimlerden biri Enver Turdi. Çin güvenlik birimlerinin Turdi’nin iadesini “terörizm” suçlamasıyla talep etti. Türk makamlarına iletilen dosyada ise davanın gizli kalması ve kamuoyu tarafından duyulmamasını istedi.

Çin makamları, yüz binlerce Uygur’un tutulduğu “toplama kamplarına” meslek edindirme kursu demeyi tercih ediyor. Birleşmiş Milletler raporlarına göre 1 milyondan fazla Uygur bu kamplarda zorunlu olarak eğitime tabi tutuluyor.