Krizle boğuşan Venezuela'da koronavirüs endişesi

Venezuela devlet televizyonlarında genelde hükümetin başarıları, basın toplantıları ve Devlet Başkanı Nicolas Maduro'nun konuşmaları görülür.

Ekranlarda genelde folklorik müzikler de duyulur ama koronavirüs günlerinde bu şarkıların sözleri de biraz daha farklı oluyor. Geleneksel müzisyenler artık Venezuela'nın uçsuz bucaksız toprakları ve karşılıksız aşkı hakkında değil, ellerin yıkanması, evlerde kalınması ve maske takılması uyarıları olan şarkılar söylüyorlar.

Venezuela yıllardır ekonomik krizle, hiper-enflasyonla ve siyasi kaosla boğuşuyor.

Zayıflıktan dizlerinin üstüne çöken bir sağlık sistemi için koronavirüsün giderek yayılması, kaygı verici bir durum.

Hızla tecrit uygulandı

Venezuela'da Mart ortasında ilk yeni tip koronavirüs (Covid-19) vakasının görülmesiyle Devlet Başkanı Maduro, salgının yayılmasını önleme amacıyla hızla ülke genelinde karantina ilan etti.

Caracas'ta bir süpermarkette kasiyer olarak çalışan 33 yaşındaki Meybis Noguera, "Devlet Başkanı bir şey der ama sizi vuran başka bir şey olur. Bunca yıldır sağlık sistemimiz çok kötü durumdaydı şimdi de pandemi var, hazırlıklı olduğumuzu hiç düşünmüyorum" diyor.

Ülke genelinde hastane ve tıbbi malzeme sıkıntısı yaşanıyor. Virüs şüphesiz bu durumu daha da kötüleştirecek.

Zulia eyaletinde doktor olan ve Ulusal Lisans Üstü Tıp Kurumları Yönetim Kurulu Başkanlığı yapan Dr. Freddy Pachano, "Ülkede yaklaşık 80 yoğun bakım yatağımız var. Venezuela'nın yaklaşık 2.500 yoğun bakım yatağı olmalı" diyor ve ekliyor:

"Hali hazırda hastanelerde solunum cihazlarının çalışması için gerekli elektriğin bile olmaması gibi temel ihtiyaç eksikliklerinin üstüne bir de bunu koyun. Bütün bunlar ülkede çok sayıda ölümün yaşanacağı bir Dante senaryosu gibi."

Günü kurtarmak

Bu kriz vurmadan önce de ülkede milyonlarca kişi yoksulluk içinde yaşıyordu. Karantinayla durumun daha da kötüleşmesi bekleniyor.

Pazarda tezgah açan Christian Croes kaygılarını şu sözlerle anlatıyor:

"Faturalarımız durmuyor, hala belediye vergisi gibi her ay ödemelerimiz var. En büyük kaygım ise gıda. Öyle zamanlar oluyor ki hiçbir gelir olmadan nasıl hayatta kalacağımızı düşünüyoruz. Eğer içeri giren para olmazsa en temel ihtiyaçlarınızı bile karşılayamazsınız."

Çoğu Venezuelalı yoksullukla başa çıkabilmek için 'gayri resmi ekonomiye' bel bağlıyor. Econometrica danışmanlık kuruluşu başkanı Henkel Garcia iş gücünün %40 ila %50'sinin buna bağlı olduğunu söylüyor:

"Gelecek birkaç hafta içinde gerilim artacak. Sosyal mesafe şimdilik Venezuela'da rakamlar düşük tutsa da günler geçtikçe işler karışacak."

Ekonomik sıkıntılar

Yaşanan benzin, yakıt sıkıntıları da halkın stres kaynaklarından.

Venezuela'nın zayıflayan rafineleri ve ABD yaptırımları dünyanın en büyük petrol rezervlerine sahip ülkenin yakıtsız kalma riskini doğuruyor.

Ülkedeki doktor, hemşire gibi kilit rollerdeki çalışanların şimdi şafak vakti yakıt almak için hala benzin depoları olan istasyonların önünde saatlerce sırada beklemesi gerekiyor.

Venezuela genelinde uzun kuyruklar görmek olağan dışı değil ama diğer bölgelere kıyasla genelde tedarik sıkıntısı yaşamayan başkent Caracas'ta da artık uzun kuyruklar oluşmaya başladı.

Jose Davila, Caracas'ın güneyindeki evlere içecek su dağıtımı yapıyor. İşler yavaşladığı için haftada yalnızca 3 ya da 3 buçuk gün çalışıyor.

Restoranlar, ofisler kepenk kapattı. Bunun üstüne, işini yapabilmek için yeterli benzine de ulaşamıyor.

Maske, eldiven bulmanın zorluğundan bahseden Jose, "Şehirde güvenle dolaşmak kolay değil. Bu malzemelere erişimi olanlara da pahalıya patlıyor" diyor.

Rakamlar ve gerçekler

Milyonlarca kişinin karantinada olduğu ülkede resmi rakamların gerçekleri gizlediğini düşünenler de var.

Geçen ay gazeteci Darvinson Rojas koronavirüs haberleri nedeniyle gözaltına alındı ve 'nefreti körüklemekle' suçlandı.

Doktorlar da virüs hakkında açık konuşmaları için baskı gördüklerini söylüyor.

Dr. Panchano "Bazı doktorlar doğrudan veya dolaylı olarak susturuldu, gözleri korkutuldu ve tehdit edildi" diyor.

Dr. Panchano da sağlık çalışanları için yeterli koruyucu ekipman bulunmadığı gerçeğini ortaya çıkardığı ve bazı şüpheli vakalardan bahsettiği için başı belaya giren doktorlar arasında. "Bu yüzden sağlık çalışanları şüpheli vakalarla ilgilenebilmek için koruyucu kıyafet istemekten korkuyor" diyor.

ABD Başkanı Donald Trump da Venezuela üzerindeki baskısını artıyor.

Trump, uyuşturucu kaçakçılığı yapmakla suçladığı Maduro'nun yakalanması veya tutuklanması için 15 milyon dolarlık ödül koydu. ABD Dışişleri Bakanlığı da geçiş hükümeti önerisinde bulundu ama Maduro tehditlere boyun eğmiyor.

Caracas'ta Uluslararası Kriz Grubu'ndan Phil Gunson "Rejim değişikliği hakkında konuşmanın zamanı değil" diyor ve 20 yıldır aynı hükümetin idare ettiği Venezuela'da şimdi yaşanacak bir değişişimin ülkeyi zora sokabileceği yorumunu yapıyor:

"Salgının ortasında böyle bir değişim fikri akıl almaz bir absürtlük olur."

"Ülke genelinde bir kitlesel ayaklanma olursa hiç kimse bunu kontrol edemez, hükümetin karşılaşabileceği en kötü senaryo şu an bu olur."