Küresel çatışmanın yeni durağı: Burkina Faso

Burkina Faso'da cihat yanlısı grupların etkinliği, ülkenin kuzey komşusu Mali'deki çatışma atmosferinin bir uzantısı niteliğinde başladı. Bu kapsamda ülkedeki çatışma ortamının henüz oluşma evresinde bulunduğu söylenebilir. Ve bu ortamın daha çok ülkenin iç değil dış dinamikleriyle ilgisi olduğunu da söylemek mümkün.

Mali'deki savaşın uzantısı

Burkina Faso topraklarında cihat yanlılarının silahlı saldırıları 2015 yılında başlamıştı. Ancak Mali'deki çatışma ortamının Burkina Faso'ya sıçradığı fikri ilk kez, 2016 yılının Ocak ayındaki Ouagadougou saldırılarıyla gündeme oturdu. Takip eden yıllarda da ülkenin başkenti Ouagadougou'da gerçekleştirilen saldırılar, Burkina Faso'nun cihat yanlılarının yeni cephesi olduğuna dair fikre güç kazandırdı.

Ensar el İslam

Hali hazırda ülkede resmi olarak faaliyet gösteren tek bir cihat yanlısı grup var. Bu da 2016 yılının sonunda kuruluşunu ilan eden Ensar el İslam adlı El Kaide bağlantılı grup. Grubun Mali'de faaliyet gösteren, El Kaide'ye bağlı Nusret el İslam vel Müslimin adlı grupla da ilişkisi mevcut.

Burkina Faso'da cihat yanlılarının faaliyet gösterdiği coğrafya kendi ağızlarından doğrulanmadı. Bu coğrafyayı yalnızca, sahadan hükümet kaynaklarınca aktarılan bilgiler ışığında tahmin etmek mümkün. Ülkenin kuzeybatısındaki Mali sınırında 2015 yılından bu yana ve doğudaki Nijer sınırında aklaşık bir senedir sıklıkla saldırılar düzenleniyor. Yakın bir zamana kadar sadece ülkenin kuzeyi bir çatışma alan iken, 2018 yılının yaz mevsiminde Burkina Faso'nun Nijer sınırı da yoğun şekilde saldırılara sahne oldu. Ülkenin doğusundaki saldırıları resmi olarak üstlenen hiçbir grup olmadı.

Saldırıları IŞİD mi düzenledi?

Ülkenin doğusundaki Nijer'de ve biraz daha doğuda yer alan Nijerya'da IŞİD'e bağlı grupların faaliyeti mevcut. Ancak bu faaliyetin Burkina Faso'ya henüz ulaşmadığı ifade ediliyor. Her ne kadar bazı uzmanlar ülkenin doğusunda yaşanan saldırılardan ilk olarak IŞİD'in sorumlu tutsa da, örgüt hiçbir zaman bu bölgedeki saldırıları üstlenmedi. Zamanla IŞİD'in kayıtsız tutumu doğrultusunda, saldırıların failinin bu örgüt olmasının mümkün olmadığı yorumu yapıldı.

Saldırıların faili El Kaide mi?

Bu yılın yaz aylarında başlayan ve Burkina Faso'nun özellikle doğusunda ve kuzey kısmında yaşanan saldırı dalgasında resmi olarak sorumluluk üstlenen bir grup olmadı. Burkina Faso güvenlik yetkilileri de saldırılardan herhangi bir grubu sorumlu tutmadı. Yine de saldırıların, Mali'deki El Kaide bağlantılı grupların bir uzantısı olarak Burkina Faso'da faaliyet gösteren cihat yanlıları tarafından gerçekleştirildiğine neredeyse herkes tarafından kesin gözüyle bakılıyor.

Nitekim El Kaide bağlantılı olan Mali merkezli Nusret el İslam vel Müslimin grubu son yayınladığı videoda Burkina Faso'da güvenlik güçlerine yönelik düzenlenen saldırıları üstlenir tarzda görüntüler servis etmişti.

Nusret el İslam vel Müslimin grubunun sosyal medyada yayınlanan videodan bir kare kullanarak Burkina Faso'daki saldırıları kendilerinin düzenlediğini ima etme yoluna gitti. 

Sosyal medya ortamında yayınlanan bu görüntüde, El Kaide'ye bağlı olduğunu ifade eden bir grubun Burkina Faso'daki hükümet güçlerine yöneli bir dizi saldırı gerçekleştirdiği ifade edilmişti.

Ancak burada dikkat çeken ayrıntı, bu grubun ülkenin hangi bölgesinde saldırı gerçekleştirdiklerine dair net bir konum vermiyor oluşuydu. 

Ülkede cihat yanlısı grupların etkinlik alanı haritası:

(Yüksek kalite için haritanın üzerine tıklayın.)

Cihat yanlılarının yeni cephesi

Bu yaz Burkina Faso'da asker ve polis güçlerine düzenlenen el yapımı patlayıcı saldırılarında onlarca güvenlik görevlisi öldürüldü. Saldırıların sıklaşması ve ülkedeki yönetimin bu saldırılara karşı koymada başarısız olması halinde, Fransa'nın askeri etkinliğini Burkina Faso'ya da taşımak durumunda alacağı düşünülüyor. Bu kapsamda Fransa, geçtiğimiz günlerde ülkenin kuzeyinde güvenlik güçlerine yardımcı olmak için cihat yanlısı gruplara hava saldırısı düzenlemişti.

Çatışma ortamı günden güne şiddet kazanırken, 2015 yılının Eylül ayında yapılan darbenin ardından siyasi tepkilerin de yüksek olduğu ülkenin, küresel çatışmanın yeni bir durağı haline gelebileceği tahmin ediliyor.

Burkina Faso, bölgedeki çatışmanın gidişatı açıdan önemli bir kavşak noktası. Libya, Cezayir ve Sahra Çölü üzerinden Mali ile Nijerya eksenini ve Gine Körfezi'ni birbirine bağlayan ülke, cihat yanlıları için oldukça kritik bir konumda. Bölgede cihat yanlıları etkinliğini artırırsa bu, hem Fransa'nın hali hazırda zaten içerisinden çıkamadığı Mali girdabını daha da içinden çıkılmaz hale getirecek, hem de cihat yanlılarının Afrika'da manevra alanını ve etkinlik sahasını genişletecek.

Kaynak: Mepa News