Nomofobi: Cep telefonundan uzak kalma korkusu

"Ya cep telefonumu evde unutursam", "Eğer sosyal medyada online olamazsam", "Peki şarjım biterse" eğer bu tarz kaygılarınız varsa, cep telefonunuz yanınızda yokken kendinizi huzursuz hissediyorsanız, bir uzmana görünseniz iyi olur. Çünkü onlar, dünyada giderek yaygınlaşan nomofobinin yani "telefonsuzluk" hastalığının depresyona yol açtığını hatta intihara bile sürükleyebildiğini söylüyor.

Türkiye'de akıllı telefon kullanıcı sayısının 45 milyona ulaştığını söyleyen Anadolu Üniversitesi (AÜ) Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezi (SODİGEM) Müdürü Doç. Dr. Levent Eraslan da bu konuya dikkat çekenlerden. Eraslan, Bursa'da, Uludağ eteklerinde yaklaşık 20 metrelik uçuruma yuvarlanan bir kadının, kendisini kurtarmaya gelen ekiplere, düşürdüğü cep telefonunu aratmasının nomofobi hastalığının bir göstergesi olduğunu dile getirdi.

Teknoloji çağının hastalığı nomofobi

Sadece Türkiye’de değil, teknoloji çağının hastalığı olarak bilinen nomofobi (Telefonsuz kalma korkusu ya da cep telefonunda online olamama kaygısı) tüm dünyada giderek yayılıyor. Bu fobi, Çinli bir kadının elinde telefonuyla oynarken düştüğü gölette boğularak can vermesi gibi bazen beklenmedik kazalara neden olurken, nomofobiye eşlik eden depresyonla birlikte ise intihara kadar varan vakalara da rastlanabiliyor.

Fakat insanların çoğu nomofobisi olduğundan habersiz ya da haberdar ama bu fobiyle nasıl mücadele edeceğini bilmiyor. İşte o kişilere bir örnek. Teknolojiye olan bağımlılığın tartışıldığı Lizbon’daki Web Zirvesi'nde konuşan, arkadaşlık uygulaması Hinge’nin kurucusu Justin McLeod eski bir alkol bağımlısı.

"Alkol ve uyuşturucuyu kolayca reddederken, akıllı telefonumu kullanmaktan kendimi alıkoyamıyorum"

Davranışsal bağımlılık ile kimyasal bağımlılık arasında çok bir fark olduğunu düşünmediğini dile getiren Mc Lead, kendisini uyuşturucu ve alkol konusunda akıllı telefonundan çok daha iyi kontrol edebildiğini söylüyor; “Çok cazip, gerçekten eski bir alkolik ve bağımlı olarak, alkol ve uyuşturucuları kolayca reddedebilirken, akıllı telefonumu kullanmaktan kendimi alıkoyamıyorum”.

Mc Lead nomofobisi olduğunun farkında. Henüz bir uzmana başvurmamış ; onun yerine şimdilik ailesinden, evde olduğu süre boyunca cep telefonunu kendisinden uzak tutmalarını istemiş.

"Türkler 7 saat 15 dakikalarını online geçiriyor"

Özellikle gençler arasında yaygın olan nomofobinin depresyona kadar giden bir yapı özelliği gösterdiğine dikkat çeken Eraslan ise "Türkler 7 saat 15 dakikalarını online geçiriyor" diyor.

Diğer ülkelerde de nomofobi adayları genelikle gençler. İtalya Ulusal Teknoloji Bağımlılığı Derneği tarafından yapılan bir araştırma, 15-20 yaş arasındaki gençlerin en az yarısının günde 75 kez akıllı telefonunu kontrol ettiğini ortaya koymuştu.

Peki Nomofobi tedavisi nedir ?

Eraslan, bu tür hastalıkların çözümü için birebir iletişimi öneriyor; "Evlerde özellikle anne ve babaların cep telefonu kullanımında model olmalarını, çocuklarıyla birebir nitelikli vakit geçirmelerini, bunun yanı sıra okullarda bunun yasaklayıcı değil anlatıcı şekilde verilmesini öneriyoruz. İnsanların doğayla iç içe olmalarını önermekteyiz. Vakit geçirmek, nitelikli oyunlar oynamak, çocuklarımız ve gençlerimizle sohbet etmek, böylesi problemlerin ortadan kalkmasını sağlayabilir."

Nomofobi: Şüpheciler

Farklı düşünenler de yok değil. Londra’daki Kings College’da klinik psikoloji ve rehabilitasyon profesörü olan Dame Til Wykes, “Teknoloji bağımlılığı fikri etrafında çok fazla aldatmaca olduğunu düşünüyorum” diyor.

Teknoloji bağımlığı, boyutları ve bu bağımlılığın etkileri konusunda başta ABD olmak üzere birçok ülkede çalışmalar yapılıyor. Wykes de öncelikle hastalığın tanımı ve tedavi yöntemleri konusunda yeterli çalışmaların yapılması gerektiğini düşünenlerden.

Til Wykes, "Teknoloji özellikle çalışan insanlar için çok yararlı olabiliyor. Teknolojiyi bu insanların elinden alırsanız, madde bağımlılığı olan kişilerin yaşadığı deneyimlere benzer deneyimler yaşayacaklarını sanmıyorum." şeklinde konuşuyor.

Telefon bağımlılığına karşı Google ne yapıyor?

Lizbon’da düzenlenen Web Zirvesi’nde konuşanlardan biri de Google’ın kullanıcı deneyimi yöneticisi Maggie Stanphill’di. Stanphill, şirket olarak teknoloji ile sağlıklı bir ilişkinin nasıl olması gerektiği konusunda çalışmalar yaptıklarından bahsetti.

“Bir akıllı telefonun avantajlarından yararlanmak için önünüzde bir ekran olması gerektiğini düşünmüyoruz" diyen Stanphill, geliştirdikleri Paper Phone (Kağıt Telefon) adlı projenin, teknolojiyle sağlıklı ilişki kurmakta etkili olacağı görüşünde.

Teknoloji devi, Paper Phone uygulaması ile günlük hayatımızda en çok ihtiyaç duyduğumuz bilgileri bir kağıda basıyor. Bir telefon gibi tasarlanan bu kağıtta gün içerisinde arayacağız kişilerin numaraları, ajandamız, hava durumu, yapılacak işler listesi ve harita gibi önemli bilgiler bulunuyor. Ayrıca Paper Phone kağıdında fiziksel banka kartı koyacak bir alan da yer alıyor. Şirket bu projeyle telefonlarına bağımlı olan kullanıcılar için bir çözüm geliştirmeyi amaçlamakta.