Rusya Afrika'daki nüfuzunu genişletme atağında

Rusya, Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Afrika'da azalan nüfuzunu yeniden genişletmek için atağa geçiyor. Devlet Başkanı Vladimir Putin'in ev sahipliğinde Çarşamba günü Soçi'de başlayan iki günlük Afrika zirvesinde kıtadan 40'ı aşkın devlet ve hükümet başkanıyla 54 Afrika ülkesinden 10 bin katılımcı yer alıyor.

Düzenlenen ilk Rusya-Afrika zirvesinde konuşan Putin, Afrika ülkelerine milyarlarca dolarlık yatırım taahhüdünde bulundu, ticareti beş yıl içinde ikiye katlamayı hedeflediklerini kaydetti.

Afrika ülkeleriyle ticarette çok iyi bir gelişme potansiyeli bulunduğunu belirten Putin, Rus petrol ve doğal gaz şirketleriyle Rusya'nın en büyük elmas madencilik şirketi Alrosa'nın faaliyetlerinin yanında internet şirketi Yandex'in de Afrika'nın dijital alanda gelişimi ve enformasyon teknolojileri alanında yardımcı olabileceğini söyledi.

Putin ayrıca Afrika ülkelerinin 20 milyar dolar tutarındaki borçlarının da hibe edileceğini açıkladı.

Zirvede Afrika Birliği ile, Rusya'nın öncülüğünde kurulan Avrasya Ekonomik Birliği arasında işbirliğinin güçlendirilmesi de gündemde.

Afrika'da Türkiye ile rekabet

Putin 2018 yılında 20 milyar dolar olarak kaydedilen ticaret hacminin önümüzdeki beş yıl içinde iki kat artırılabileceğini söyledi. Afrika kıtasında Çin ve Türkiye'nin de önemli yatırımları bulunuyor. Çin'in Afrika ülkeleriyle mevcut ticaret hacmi, Rusya'nın beş yıl sonrası için hedeflediğinin on katını buluyor. Çin 2018 verilerine göre Afrika ülkeleriyle 204 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmış durumda.

Türkiye'nin Afrika ülkeleriyle ticaret hacmi ise Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2013 yılındaki 28 milyar 290 milyon dolardan 2018'de 23 milyar 630 milyon dolara gerilemiş durumda. Ancak yine de Rusya'nın mevcut ticaret hacminden daha yüksek.

Afrika ile en fazla ticareti AB ülkeleri yaparken Avrupa'yı Çin, Hindistan, ABD ve Birleşik Arap Emirlikleri izliyor.

Afrika'yı Batı'ya kaptırmama çabası

Ancak Rusya‘nın Afrika'ya artan ilgisi sadece ticaretle sınırlı değil. Jeopolitik açıdan Afrika kıtasını Çin, ya da başta ABD olmak üzere Batılı ülkelere kaptırmak istemeyen Rusya, askeri açıdan da para-militer gruplar üzerinde etki sahibi olmaya çalışıyor.

Alman haber ajansı dpa'ya konuşan Alman hükümetinin Afrika sorumlusu Günter Nooke, Rusya'nın başta Orta Afrika Cumhuriyeti olmak üzere askeri açıdan güçlü varlık gösterdiğini, Mozambik'te Rusya'dan gönderilen özel paramiliter gruplar ya da askeri danışmanların bulunduğunu belirtiyor.

Silah ticareti de Putin'in planlarında önemli rol oynuyor. Resmi verilere göre Rusya'nın toplam silah ihracatının yüzde 40'ı Afrika ülkelerine yapılıyor.

İkili anlaşmalar

Zirve sırasında çok sayıda ikili ticari anlaşmaya da imza atıldı. Rus medyasında çıkan haberlere göre Nijerya ile Rus yapımı 12 adet Mi-35 taarruz helikopteri alımı için anlaşma yapıldı, Rusya'nın en büyük kredi bankası Sberbank da Afrika ülkeleriyle yapılacak ticaret için 5 milyar dolarlık bir kredi anlaşmasıyla destek sağlayacak. Devlete bağlı Rosatom şirketinin de Etiyopya'da bir nükleer enerji santrali kurmak için görüşmeler yürüttüğü açıklandı.

Putin zirve öncesinde Pazartesi günü yaptığı bir açıklamada Afrika'daki eski sömürgeci Batılı ülkeleri, kıtanın doğal kaynaklarını sömürmek için Afrika ülkelerine göz dağı vermekle suçlamış, "Bir dizi Batılı ülkenin egemen Afrika hükümetlerine baskı, şantaj ve göz dağı yoluna nasıl başvurduğunu görüyoruz" demişti.