Savaşın 8 yılı: Suriye'de sivillere yönelik insan hakları ihlalleri ve sivil kayıplar raporu

Suriye'de 2011 yılında başlayan savaşta en büyük kaybı yaşayan siviller oldu. 8 yıldır devam eden savaşta çok sayıda sivil öldü, yaralandı, sakat kaldı, cinsel istismara ve işkenceye maruz bırakıldı. Ülkede savaş devam ederken sivillerin yaşadığı mağduriyetler de hız kesmiş değil.

Suriye İnsan Hakları Ağı, ülkede 2011 yılında başlayan savaşın 8.yılında sivillere yönelik ihlalleri ele alan bir rapor yayınladı. 13 sayfalık raporda 8 yıllık savaşta tüm tarafların sivillere karşı ihlalleri rakamlarla paylaşıldı.

Raporda sivillere yönelik ihlaller yedi ayrı başlık altında inceleniyor. Bu başlıklar yargısız infaz, keyfi tutuklama ve cebri kaybolma, işkence, kuşatma, hedef gözetmeyen saldırılar ve yasaklı silahlar, sivil hedeflere saldırılar ve zorla yerinden etme.

Yargısız İnfaz

Raporda, ülkedeki en ciddi ihlalleri yargısız infazların oluşturduğu, sivillerle savaşçı güçler arasında ayrım yapılmadığı vurgulanıyor. Çatışmasızlık ve ateşkes anlaşmalarına rağmen sivil ölümlerinin gündelik olarak devam ettiği belirtiliyor.

Rapora göre savaşın başlangıcından bu yana ölümü belgelenen sivillerin sayısı 223,161. Bunların 15,425'i kadın, 28,486'sı ise çocuk. Ölümlerin yüzde 92'sinden Esed rejimi-Rusya-İran ittifakı sorumlu.

Tüm ölümlerden sorumluluk dağılımı:

Esed rejimi güçleri ve İran destekli milis güçler: 198,409 (%88.91)

Rus güçleri: 6283 (%2.81)

IŞİD: 4982 (%2.23)

Diğer taraflar: 4783 (%2.14)

Suriyeli muhalifler: 4123 (%1.85)

Uluslararası koalisyon: 3035 (%1.36)

YPG: 1107 (%0.50)

Heyet Tahrir el Şam (HTŞ): 439 (%0.20)

Çocuk ölümlerinden sorumluluk dağılımı:

Esed rejimi güçleri ve İran destekli milis güçler: 22,488 - 12,587 erkek,9901 kız (%78.94)

Rus güçleri: 1875 - 1329 erkek, 546 kız (%6.58)

Diğer taraflar: 1022 - 643 erkek, 379 kız (%3.59)

Suriyeli muhalifler: 976 - 547 erkek, 429 kız (%3.43)

IŞİD: 947 - 554 erkek, 393 kız (%3.32)

Uluslararası koalisyon: 924 - 621 erkek, 303 kız (%3.24)

YPG: 190 - 107 erkek, 83 kız (%0.67)

HTŞ: 64 - 59 erkek, 5 kız (%0.23)

Kadın ölümlerinden sorumluluk dağılımı:

Esed rejimi güçleri ve İran destekli milis güçler: 21,609 (%78.68)

Suriyeli muhalifler: 1301 (%4.74)

Rus güçleri: 1237 (%4.50)

Diğer taraflar: 1073 (%3.91)

IŞİD: 974 (%3.55)

Uluslararası koalisyon: 959 (%3.49)

YPG: 232 (%0.84)

HTŞ: 79 (%0.29)

Keyfi Tutuklama ve Cebri Kaybolma

Ülkede savaşın başlangıcından bu yana sivillerin karşı karşıya olduğu en büyük sorunlardan biri de tutuklamalar. Bugüne dek 143,176 sivil zorla ve keyfi olarak tutuklandı ya da ortadan kayboldu.

Keyfi tutuklama ve cebri kaybolma sorumluluk dağılımı:

Esed rejimi güçleri: 127,916 - 7721 kadın, 3469 çocuk (%89.34)

IŞİD: 8143 - 402 kadın, 281 çocuk (%5.69)

YPG: 2705 - 162 kadın, 624 çocuk (%1.89)

Suriyeli muhalifler: 2688 - 841 kadın, 322 çocuk (%1.88)

HTŞ: 1724 - 63 kadın, 25 çocuk (%0.29)

İşkence

Suriye dünyada tutuklulara karşı işkencenin en yaygın olduğu ülkelerden biri. Esed rejimi, ülkede işkence altında ölümlerin yüzde 99'undan sorumlu. Savaşın başlangıcından bu yana işkence, özellikle Esed rejimi tarafından sivillere karşı bir silah olarak sistemli bir biçimde kullanılıyor.

İşkence altında ölüm sorumluluk dağılımı:

Esed rejimi güçleri: 13,983 - 45 kadın, 173 çocuk (%98.97)

Suriyeli muhalifler: 43 - 1 kadın, 1 çocuk (%0.30)

YPG: 38 - 2 kadın, 1 çocuk (%0.27)

IŞİD: 32 - 14 kadın, 1 çocuk (%0.23)

HTŞ: 21 - 1 çocuk (%0.15)

Kuşatma

Esed rejimi ülkede birçok kere muhaliflerin kontrolündeki bölgeleri kuşatarak ele geçirme politikasına başvurdu. Bu şekilde irili ufaklı çok sayıda yerleşim yeri, halkı temel ihtiyaç maddelerine muhtaç halde bırakılmak suretiyle teslim olmaya zorlandı.

2018 yılı itibariyle Esed rejiminin kuşatma altındaki bölgeleri ele geçirmesiyle, belirli mülteci kampları hariç ülkede kuşatılan bir nokta kalmadı.

2011 yılının Mart ayından bu yana Esed rejiminin kuşatmalarından kaynaklı gıda ve ilaç eksikliği sebebiyle 921 sivil hayatını kaybetti. Bunların 187'si kadın, 398'si ise çocuk.

Hedef Gözetmeyen Saldırılar ve Yasaklı Silahlar

Suriye'de Esed rejimi ve Rusya 8 yıllık savaşta birçok kez kimyasal silahlara ve misket bombası gibi yasaklı silahlara başvurdu. Rusya'nın Suriye'de savaşa dahil olmasıyla, misket bombalı saldırılarda ciddi bir artış yaşandı. Rusya aynı zamanda Suriye'de birçok yeni silahını test etti.

8 yıl içinde Esed rejimi 201, Rus güçleri 232 misket bombalı saldırı düzenledi. 8 saldırı ise ortaklaşa gerçekleştirildi.

Esed rejimi güçleri, BM Güvenlik Konseyi'nin 27 Eylül 2013'teki kararına dek 33, bu kararın ardından 183, BM Güvenlik Konseyi'nin 6 Mart 2015 tarihli kararından sonra 114, BM'nin 7 Ağustos 2015 tarihli kararından sonra 58, Rusya'nin 17 Kasım 2017'de ortak mekanizma kararını reddetmesinin ardından 7 kimyasal saldırı düzenledi. Bu saldırılarda 57 muhalif savaşçı, 1397 sivil yaşamını yitirdi. Yaşamını yitirenlerin 185'i çocuk, 252'si kadın. Muhaliflerin elinde bulunan 7 Esed rejimi mahkumu da Esed rejiminin kimyasal saldırıları sonucu öldü.

Raporda, IŞİD'in düzenlediği kimyasal saldırılarda da 132 kişinin yaralandığı belirtildi.

Savaşın başından bu yana Esed rejimi 19, Rusya 125, uluslararası koalisyon 5 defa yanıcı mühimmatlarla saldırı düzenledi.

Sivil Hedeflere Saldırılar

Esed rejimi ve Rusya savaşın başlangıcından bu yana hastaneler, fırınlar, camiler ve okulları özellikle hedef aldı. Rapora göre, söz konusu saldırılar kasıtlı olarak bu yapıları tahrip etme amacı güttü.

Hastane ve tıbbi merkezleri işlevsiz bırakma amacıyla da çok sayıda saldırı düzenlendiği ifade edildi.

Zorla Yerinden Etme

Suriye savaşı boyunca en büyük trajedilerden biri sivillerin zorla yerinden edilmesi oldu. Özellikle 2017 ve 2018 yıllarında oldukça kapsamlı iç göçler yaşandı.

Ülkede 2011 yılının Mart ayından bu yana Suriye içerisinde toplamda 14.2 milyon sivil yerlerinden oldu. Ülke dışına çıkmak zorunda kalan sivillerin 5 milyonu aştığı belirtiliyor.

Kaynak: Mepa News