Taliban ve kadınların eğitimi: Afganistan'da yeni dönem

Afganistan'da Taliban denince uluslararası kamuoyunun ilk gündem maddelerinden biri kuşkusuz kadınların eğitimi. Taliban hareketi bu iddiayı reddediyor olsa da, birçok kesim Taliban'ı kadınların eğitimini yasaklamakla suçluyor.

Buna karşın Taliban, özellikle ülkede etkinliğini artırdığı son dönemde, uluslararası kamuoyundaki bu söylemler karşısında, kontrolü altındaki bölgelerde kız okullarını teşvik ediyor.

Afgan gazeteciler Emran Feroz ve Abdurrahman Lakanval, Foreign Policy için bu konuya dair "Afganistan Kırsalında Taliban Kız Okullarını Yavaşça Hoş Karşılıyor" başlıklı bir değerlendirme kaleme aldı.

Değerlendirme Mepa News okurları için haberleştirildi.

*

Afganistan'ın Host ilinin Taliban kontrolündeki Badi Hil bölgesinde Habiburrahman, uzun süredir bir kız okulunu idare ediyor.

Taliban'ın herhangi bir müdahalede bulunmadığı, aksine bölge halkını teşvik ettiği okulun öğrencilerinden bir kısmı da Taliban mensuplarının aileleri. Habiburrahman şunları söylüyor:

"Öğrencilerimden bazıları Taliban savaşçılarının kızları, kardeşleri, yeğenleri. Onlar bu köyde yaşamıyor, savaşmakla meşguller. Ancak akrabalarını okula gelmeye ve eğitim almaya teşvik ediyorlar."

Okulun öğrencilerinden biri olan Latife Hosti ise şu ifadeleri kullanıyor:

"Abim bir Taliban savaşçısı. Ancak benim okumama dair herhangi bir sorunu yok. İlim irfan sahibi olmamı ve eğitim almamı istiyor."

Taliban'ın tutumu

Afganistan'da modern dönemde kadınların eğitim sorunun kökenleri 1978 yılındaki sol Sevr Devrimi ve ardından gelen Sovyetler Birliği işgaline dek uzanıyor. Her ne kadar bu darbeyi yapanlar kendilerini kadınları özgürleştirecek kişiler olarak lanse etse de, birçok okul kapandı ve kadınlar ağır insan hakları ihlallerine maruz kaldı. Afgan kadınların çoğu ise 'mücahit' grupları destekledi. 2001 yılındaki ABD işgali de benzer bir senaryoyu tekrar etti.

Taliban'ın Siyasi Ofis Şefliği görevini yürüten ve halen Siyasi Ofis'in üst düzey isimlerinden biri olan Şir Muhammed Abbas Stanikzay, daha önce yaptığı bir açıklamada "Bizler kadınların eğitimine yahut çalışmasına karşı değiliz. Sadece İslami normlarımız var. Burası Batı değil." şeklinde konuşmuştu.

Kabil hükümeti ve yolsuzluk

Afganistan'da eğitim sürecine dair yegane gündem maddesi Taliban'ın tutumu değil. ABD 2002 yılından bu yana ülkeye eğitim harcamaları başlığı altında 1 milyar dolardan fazla fon aktarmış olsa da, bu paraların büyük bir kısmı Kabil hükümetinin yolsuzluk batağında kaybolup gitti.

Paraların çoğu savaş ağalarına ve hükümet yetkililerine giderken, Kabil hükümeti daha çok ödenek almak için kız öğrenci sayısını olduğundan fazla gösterme eğiliminde.

Afganistan'da Taliban ve ABD arasındaki anlaşma sonrası ülke bir yol ayrımındayken, eğitimin geleceğinde nelerin yer aldığını zaman gösterecek.