NATO Şefi Jens Stoltenberg, geçtiğimiz ay düzenlenen bir etkinlikte sade bir idari duyuru yaptı: "Önemli miktarda finansman içeren çok yıllık bir paket üzerinde çalışıyoruz."

Manşetlik bir haber değil ama yarın (8 Temmuz) 500. gününe girecek olan savaşın görünürde bir sonu olmadığına dair oldukça ayıltıcı bir itiraf. Ne bu yıl, ne gelecek yıl, ne de ondan sonraki yıl. Bu son derece endişe verici olmalı, zira genel kabulün aksine, gerçekten söz sahibi olan hiç kimse -Ukraynalılar, Ruslar ve Amerikalılar- aslında bunu sona erdirmek için çaba sarf etmiyor.

Zira Zelenskiy'nin, Kırım da dahil olmak üzere tam bir "yeniden fethi" tamamlarken dünyanın kendisini sonsuza kadar desteklemesini istediği yaygın görüşün aksine doğru değil. Şu anki saldırısı -batıdaki Rus güçlerinin önünü kesmek için Karadeniz'e doğru ilerlemesi- bunun açık bir göstergesidir. Moskova'yı müzakere masasına oturtmak ya da on binlerce Rus askerini esir düşme yahut ölüm riskiyle karşı karşıya bırakmak için planlanmıştır.

Ancak Zelenskiy, Kırım olmadan müzakere edilmiş bir barışa ulaşmak gibi "sınırlı bir hedefi" olduğu gerçeğini dile getirmeyi sürekli olarak reddetti. Ve bunu hem askeri hem de kişisel nedenlerle yaptı.

Askeri açıdan bunun nedeni basit ve her savaşta aynı: Eğer ilerlemek isteniyorsa cephedeki Ukraynalılar "sınırlı" bir şekilde savaşamazlar. Mutlak bağlılık ve fedakarlıklarının savaşı zaferle sonuçlandırabileceğine inanmaları gerekir.

Bunun kişisel nedeni ise Zelenskiy'nin, Savunma Bakanı Oleksii Resnikov gibi bir Yahudi olması. Ve geçen yüzyılda Avrupa'nın dört bir yanında ülkeleri için savaşan sayısız Yahudi gibi, bu ikili de genellikle antisemit olan Ukraynalı aşırı milliyetçilerin gözünde şüpheli olmaya devam ediyor.

Onlar için Ukrayna'nın varoluş mücadelesinde iki Yahudi tarafından yönetilmesi küçük bir ironi değil çünkü Ukrayna'nın kurucu kahramanı Bohdan Khmelnytsky, Hitler'in soykırımcı-antisemit bir ulusal lider olarak tek selefi idi. Ancak kınanmak yerine bir şehre, bir bölgeye, sayısız caddeye ve Zelenskyy'nin kendi Başkanlık Muhafız Tugayı'na onun adı verildi. Milliyetçilerin Başkan'a karşı bağnaz güvensizliği göz önüne alındığında, savaşın ilk gecesinden itibaren sergilediği mükemmel liderliğe rağmen, o uzlaşmacı biri olarak görülemez.

Ateşkesin gerekliliği

Ama bu sadece alt metin. Önemli olan ise şu ki, herkes gibi Zelenskyy de savaşın bir müzakere ile sona ermesi gerektiğini çok iyi biliyor çünkü kimse Rusları teslim olmaya zorlamak için Moskova'ya yürümeyecek. "Rejim değişikliği" söylemi bazıları için baştan çıkarıcı bir vaat olabilir, ancak çoğunlukla uygulanabilirliği konusunda beceriksiz bir aşırı iyimserlik sergilenirken, Putin'in yerine geçecek kişinin barış değil, daha etkili bir savaş vaat etme olasılığını da göz ardı ediliyor. Prigozhin'in Rostov'da bu kadar coşkuyla karşılanmasının nedeni tam olarak, yenilgiden sorumlu olmalarına rağmen halen görevde olan yetkilileri kovma çağrısı yapmasıydı. Ruslar, Zhukov'un 1945'te Berlin'e yürüdüğü gibi Kiev'e yürüyebilecek generaller istiyor. Ancak Rusların Ukrayna'nın şehirlerini her gün bombalamaya devam edebilmesi, ne kadar düzensiz ve faydasız olsa da, Kırım hayalleriyle geciktirilmeyecek kadar mühim bir ateşkes için bir gerekçe daha sunuyor.

Şu anda Ukrayna kuvvetleri denize doğru hızlı bir taarruz için gerekli güçten yoksun ve teçhizat eksikliklerinden muzdarip. Ukrayna eninde sonunda Alman Leopard tanklarını elde ettikten sonra, Rusya'nın Kornet tanksavar füzelerinin gerçekten mükemmel olduğu ortaya çıktı: Ne sahadaki Leopardlar ne de ABD tarafından vaat edilen M1 tankları bunlara karşı iyi iş çıkarabilir. Ancak bu saldırı tam anlamıyla başarılı olamasa bile, Ukrayna'nın gücünün arttığı ve bunun da Rusya'yı müzakere masasına oturtmaya yeteceği açık. Zira Zelenskiy'nin çok şey istediği için ateşkesi reddetmekle suçlanması ne kadar yanlış olursa olsun Putin için de aynı şey geçerlidir.

Putin'in adımları

Evet, Putin'in savaşa, askeri şefi Valery Gerasimov'un geliştirdiği -ABD'de de çok moda olan- olağanüstü gelişmiş "post-kinetik" savaş planıyla, Ukrayna'yı bir haftadan kısa bir sürede fethetme kararlılığıyla başladığı tamamen doğrudur. Ancak Putin, Gerasimov ve FSB iç istihbarat şefinin -ABD, Fransız ve Alman istihbaratı ile birlikte- tamamen yanıldıklarını anladığı o acı Şubat sabahından itibaren, kendisine sunulan iki alternatifi de reddetti. Birincisi, pek çok kişinin geçen yıl yaptığına inandığı şeyi yapmaktı: Ciddi bir şekilde savaşmaya karar vermek. Bunun için savaş ilan etmesi ve Gerasimov'un göstermelik 150 bin kişilik (sahadaki diş hekimleri de dahil) ilerleyişinin aksine, iki milyon yedek askerini ezici bir askeri güçle işgal için seferber etmesi gerekirdi.

Peki neden yapmadı? Kesinlikle nükleer misillemeden korktuğu için değil. Şansölye Olaf Scholz, Almanya'nın Ukrayna'nın işgal edilmesi halinde, Alman topraklarında depolanan bombalarla NATO'nun nükleer misillemesini desteklemek bir yana, Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattının planlanan açılışını bile ertelemeyeceğini açıklamıştı. Ve Washington, bırakın Ukrayna'yı, ABD müttefiklerine yönelik konvansiyonel saldırılara yanıt olarak nükleer silahların kullanılacağı "genişletilmiş caydırıcılıktan" uzun zaman önce vazgeçti.

Ancak Putin en az bunun kadar güçlü bir şeyden korkuyordu. Tam profesyonel hava indirme kuvvetleri hariç, Rus ordusunun her birliğinde 18 ve 19 yaşında askerler bulunuyordu ve bu askerlerin anneleri, fazla zayiat olması halinde Rusya'nın dört bir yanında sokaklara dökülüp Kızıl Meydan'ı doldurarak şiddetle protesto edecekti. Modern Rusya, ulusun zaferi için feda edilecek yedek erkek çocukların bulunmadığı diğer düşük doğurganlığa sahip ülkeler kadar "post-Kahraman"dır. Çin'de bu sayı daha da azdır. Putin savaş ilan edip polisini Rusya'nın anneleriyle savaştıracak değildi. Rus silahlı kuvvetlerini harekete geçirmeyi reddetmekle kalmadı, tüm resmi yazışmalarda "savaş" kelimesinin kullanılmasını bile yasakladı.

Ancak Putin de her şeyi iptal edip ve Kiev'deki saldırıyı "neo-Nazi" provokasyonlarına bağlayıp hızla geri çekilmeyecektir. Dolayısıyla topyekun savaş ya da savaşsızlık yerine Putin "özel askeri operasyonunda" ısrar etmiştir ve bu süreçte tüm dünyaya Rusya'nın hala başka hiçbir ülkenin sahip olmadığı bir şeye sahip olduğunu göstermiştir: Kendi kendine tam yeterlilik. Çin'in aksine, Rusya Federasyonu gıda ve yakıtta kendi kendine yetiyor ve birkaç lüks tüketim maddesi eksik olsa bile silahlı kuvvetlerini ve sivil halkını savaş koşullarında ayakta tutmak için gereken her şeyi üretiyor. Dolayısıyla Putin'in düşmanlarının sabrı tükenene kadar savaşmaya devam etmesi için gereken tek şey insan gücü ve askerlerini savaşın dışında tutmaktı.

Ayrıca elinde ruble gibi bir silah da var ki onu da kullanıyor. Şu anda Rus ordusuna katılmak isteyenlere 600 bin ruble kayıt bonusu, ayda 204 bin ruble (2 bin 296 dolar) ve mükemmel ölüm yardımları kazandırıyor: Başkan'ın kendisinden 5 milyon ruble, bölgesel hükümetten 2-3 milyon ruble daha ve ayda 25 bin ruble dulluk maaşı. Şu anda Ukrayna'nın taarruzunu durduran uzun siper hatlarını kazıp tahkim eden güçlere, aynı maaş ve yardımları alan, geri çağrılan yaklaşık 200 bin yedek asker de katıldı.

Doğuda ve eskiden bağımsız bir devlet olan Belarus'ta (Putin'in geçen yıl ismen de olsa fethettiği ülke) daha fazla yeni Rus askeri var. Ancak Putin düşük seviyeli bir yıpratma savaşını bir süre daha sürdürebilse de zafere ulaşamaz. Ve şimdi karşısında mücadele etmesi gereken Elvira Nabiullina var.

Nabiullina Rusya Merkez Bankası'nın zorlu başkanı. Savaştan önce de çok saygı duyulan Nabiullina, enflasyonu başarılı bir şekilde kontrol ettiği için şu anda Rus kamu maliyesinin kahramanı. Aslında İngiltere Merkez Bankası ya da ABD Merkez Bankası'ndan daha iyi. Ruble basımını daha fazla ulusal borç korkusuyla değil (Rusya'nınki ABD ya da İngiltere'ninkinden çok daha düşük), enflasyon korkusuyla azalttığı söyleniyor. Putin için de bu, askerlerinin savaş alanında karşılaşabileceği her şeyden daha büyük bir tehdit. Enflasyon, çoğu Rusya'nın uçsuz bucaksız bozkırlarına dağılmış olan ve artan fiyatlar karşısında geçimlerini sağlamak için çok az fırsata sahip olan Rusya'nın yoksul kesimini hızla boğacaktır.

Paradoks

Bu Ruslar aynı zamanda Putin'in en sıkı destekçileri. Bu nedenle Kremlin'den Putin'in nihayet bir uzlaşmayı düşünmeye hazır olduğuna dair açık sinyaller geldi. Bu fiyaskonun sona ermesini isteyen son taraf ise ABD. Geçtiğimiz hafta CIA Başkanı William J. Burns, Kremlin'deki mevkidaşı Sergey Yevgenyevich Naryshkin'i aceleyle arayarak Prigozhin'in Moskova'ya yürüyüşüyle ABD'nin hiçbir ilgisi olmadığına dair güvence verdi. Bu telefon görüşmesi, aptalca solcu fantezilerin aksine, Biden yönetiminin (çoğu Cumhuriyetçi tarafından tamamen desteklenen) Rusya'nın bu savaşla istikrarsızlaştırılmasını istemediğinin en iyi kanıtıdır. Çünkü Rus gücünün tek başına Çin'in Moğolistan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan'ın geniş bölgelerini yutmasını engellediğini ve Rus silahlarının Çinlilerle gerçekten savaşan yegane ülkelere aktığını çok iyi biliyor: Karada Hindistan ve denizde Vietnam.

İşte paradoksumuz burada. Üç kilit taraf da savaşı sona erdirmek istese de çatışmalar hala devam ediyor. Neden mi? Aynı zamanda günah olan bir erdem yüzünden. Ukrayna savaşı Birinci ya da İkinci Dünya Savaşları gibi topyekun bir savaş değil. ABD ve Rusya'nın Moskova ve Washington'daki büyükelçiliklerinin hala faaliyette olduğu, ABD ve Rus astronotların uzay kapsüllerini paylaştığı, Moskova'da kısa süreli bir kargaşa yaşandığında CIA şefinin endişeli telefon görüşmeleri yaptığı "sınırlı bir savaş". Bu savaş karşılıklı itidal ile sınırlanmış durumda. Ruslar düşmanlarına silah götüren ABD uçak ve gemilerine saldırmıyor, Amerikalılar Ukrayna'ya Rus şehirlerine saldırabilecek silahlar vermiyor. Putin'in kendisi, Rusya'nın yalnızca yakın bir yıkımla -yani kaçınılmaz olarak nükleer yıkımla- karşı karşıya kalması halinde nükleer silah kullanacağını açıklayarak, öfkeli Rusların nükleer saldırı tehditlerini susturdu.

Başka bir deyişle, iyi haber şu: Ukrayna savaşı "kibar" ve "sınırlı" bir savaş. Tıpkı 20. yüzyıldaki topyekun, sınırsız savaş dönemlerinde özlemle anılan 18. yüzyıl savaşları gibi. Ancak kötü haber şu ki, sadece Ukraynalılar ateş altında olduğu sürece, diğer aktörlerin hiçbirinin savaşı sona erdirmek için geçerli bir nedeni yok. Yani 18. yüzyıldaki Yedi Yıl Savaşları gibi, savaşın en az 500 gün daha sürme riski bulunuyor.

Prof. Edward Luttwak tarafından kaleme alınan ve Unherd'de yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için Türkçeleştirilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.