Yemen'deki Husiler ve Kızıldeniz gerilimiyle ilgili bilinmesi gerekenler

Fotoğraf: Yemen'deki Husilerin lideri Abdulmelik Husi

ABD ve İngiltere, Husilerin Kızıldeniz'deki ticari gemilere yönelik onlarca saldırısına karşılık olarak Perşembe günü Yemen'e bir dizi hava saldırısı düzenledi.

Kızıldeniz'deki tırmanış ve ABD'nin büyüyen askeri müdahalesi, Filistin-İsrail savaşıyla tırmanan gerilimin daha büyük bir bölgesel çatışmaya dönüşebileceği endişesinin ortasında yaşandı.

Atlantic'in haberine göre, Avustralya, Bahreyn, Kanada ve Hollanda'nın da destek verdiği ABD ve İngiltere'nin saldırıları İran'ı, uzun süredir kaçınmaya çalıştığı açık bir çatışmadan kaçınırken Husileri desteklemeyi sürdürmeye sevk ediyor.

Husi isyancılar Kızıldeniz gemilerine neden saldırıyor?

Husiler saldırılarının İsrail'in Gazze'de devam eden saldırılarına misilleme olduğunu söylüyor ve İsrailli şirketlere ait ya da İsrail'e giden gemileri hedef aldıklarını iddia ediyorlar. Ancak Husiler tarafından hedef alınan bazı gemilerin İsrail ile herhangi bir bağlantısı bulunmuyor.

Saldırılar uluslararası deniz taşımacılığını ciddi şekilde sekteye uğrattı ve çok sayıda şirket dünyanın en önemli deniz geçiş noktalarından biri olan Süveyş Kanalı'na açılan Kızıldeniz'den geçişleri geçici olarak durdurdu.

Yaşanan aksaklıklar nakliye ücretlerinde artışa neden oldu ve bu da fiyatlarda artışa, üretimde gecikmelere ve diğer ekonomik sonuçlara yol açabilir.

ABD ve İngiltere Husileri neden bombalıyor?

Husileri ticari gemilere yönelik saldırılarına yanıt olarak ABD, Kızıldeniz'den geçen gemileri korumak için çok uluslu bir deniz güvenlik gücü kurmuştu. Savaş gemileri ve denizaltılardan fırlatılan hassas güdümlü mühimmatların kullanıldığı saldırılar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin Husilerin saldırılarını durdurmasını talep eden bir kararı kabul etmesinden bir gün sonra gerçekleşti.

Savunma Bakanlığı, ABD ve koalisyon güçlerinin 100'den fazla saldırıyla 16 Husi mevzisini hedef aldığını açıkladı.

ABD'nin bölgedeki donanma kuvvetleri son haftalarda Husilerin savaş gemilerine yönelik füze ve insansız hava aracı saldırılarını da engelledi.

Husiler kimdir?

Husiler, 2014 yılında Yemen'in uluslararası alanda tanınan hükümetini devirmesiyle uluslararası kamuoyunun dikkatini çeken bir yapılanma.

Yemen'de Ensarullah Hareketi olarak tanınıyorlar.

Husiler şu anda başkent Sana'yı ve Batı Yemen'in büyük bir bölümünü kontrol ediyor. Grup 1990'ların başında, Yemen nüfusunun yaklaşık yüzde 35'inin takip ettiği Şiiliğin bir kolu olan Zeydilik inancıyla tanındı.

İstikrarlı bir şekilde örgütlendiler ve Yemen'in Sünni çoğunluklu, Suudi destekli hükümetine karşı zorlu bir muhalif grup haline geldiler.

Hareket ayrıca İsrail'e ve ABD'nin Orta Doğu'daki etkisine şiddetle karşı çıkarak ideolojik olarak Lübnan'daki Hizbullah gibi İran destekli gruplarla aynı çizgiye geldi.

Husiler nasıl askeri bir güç haline geldi?

Husilerin Yemen yönetimine karşı muhalefeti 2004 yılında Yemen güvenlik güçlerinin Husilerin kanaat önderi ve liderleri olan Hüseyin el Husi'yi hükümet karşıtı gösterileri organize ettiği gerekçesiyle tutuklamaya kalkışmasıyla doruğa ulaştı. Grup buna Yemen güvenlik güçlerine saldırarak karşılık verdi.

Hüseyin el Husi 2004'teki çatışmalar sırasında Yemen güvenlik güçleri tarafından yakalanıp idam edilse de Husiler yeni liderler altında beş gerilla savaşı daha başlatacak, yeni üyeler kazanacak, Yemen içindeki operasyonlarını genişletecek ve komşu Suudi Arabistan'a baskınlar düzenleyecekti.

Uzun süredir devam eden çatışmanın temelinde zayıf bir ekonomi ve hükümete yönelik yolsuzluk iddiaları nedeniyle yaşanan derin siyasi huzursuzluk yatıyor.

Yemen iç savaşında nasıl bir rolleri oldu?

Yıllar süren isyan ve siyasi istikrarsızlık, Husilerin 2014 yılında Yemen hükümetini Sana'dan çıkarması ve 2015 yılında ikinci başkent Aden'i ele geçirmesiyle doruğa ulaşacaktı.

Yemen hükümetinin talebi üzerine Suudi Arabistan öncülüğündeki Körfez ülkeleri koalisyonu Mart 2015'te, daha sonra İran'dan askeri destek almaya başlayacak olan Husilere karşı hava saldırıları düzenlemeye başladı.

ABD, Suudi Arabistan liderliğindeki koalisyona lojistik ve maddi destek sağladı.

Suudi Arabistan'ın başını çektiği koalisyon ile İran destekli Husiler arasındaki iç savaş dünyanın en kötü insani krizlerinden birini doğurdu.

İç savaş son yıllarda büyük ölçüde yavaşlamış olsa da, Husiler ve Suudi destekli Yemen hükümeti henüz resmi olarak barış yapmadı.

Kaynak: Mepa News, Axios