İsrail ve Hamas arasındaki dört günlük ateşkesin üçüncü gününde, anlaşmanın sürdüğü ve hatta uzatılabileceği konuşuluyor. Pazartesi gününe kadar 50 İsrailli kadın ve çocuğun 150 Filistinli kadın ve çocukla takas edilmesi beklenirken, arabulucular anlaşmanın aynı formülle birkaç gün daha devam edebileceğini ifade ediyor.

Ateşkes koşulları geçtiğimiz haftalarda Katarlı arabulucular tarafından ileri sürülen benzer koşullara benzese de İsrail savaş kabinesi bunun Hamas'a uyguladığı askeri baskının bir sonucu olduğu konusunda ısrar etti. Ancak daha birkaç hafta önce hükümet rehineleri güç kullanarak serbest bırakma yemini ediyordu.

İsrail, serbest bırakma şartlarını kabul ederek, aslında Hamas'la müzakere edebileceğini gösterdi ve kelimenin tam anlamıyla yeraltına inmiş bir grubu ortadan kaldırmaya daha yakın olmadığını zımnen kabul etti. Aksine, Gazze Şehri'nin büyük bir kısmını ve bununla birlikte Hamas yönetiminin kurumlarını yerle bir eden İsrail'in eylemleri, grubu daha da ulaşılmaz hale getirdi.

Bu durum, İsrail ordusunun Gazze'deki Şifa Hastanesi'ni kuşatması ve baskın düzenlemesiyle daha da netleşti ve İsrail iddia ettiği gibi burada Hamas tarafından işletilen bir komuta merkezi olduğuna dair kesin kanıtlar ortaya koyamadı. Aksine, Şifa Hastanesi'ne yönelik operasyon son derece başarısız oldu ve İsrail'in Amerikan desteğiyle Hamas'ı Gazze'den söküp atabileceğine dair kuşkuları arttırdı.

Bu gerçeğin Washington'daki iktidar koridorlarında kabul edilmesinin zamanı çoktan geldi. Biden yönetimi, İsrail'in "Hamas'ı bitirmek" konusundaki gerçekçi olmayan söylemini terk etmeli ve hareketin hayatta kalmasını hesaba katan daha ulaşılabilir bir siyasi çözümü benimsemelidir.

Artan ölümler, değişen görüşler

İsrail'in bocalayan misyonunun kanıtı savaşın kanlı sonuçlarında bulunabilir. Savunma Bakanı Yoav Gallant'ın Hamas'ı "yeryüzünden sileceğini" söylediği hava ve kara saldırıları, Filistinli savaşçıların İsrail mevzilerine kurduğu pusuları ya da İsrail şehirlerine neredeyse her gün fırlatılan roketleri durdurmakta şu ana kadar başarısız oldu.

Yedinci haftasına giren savaş, 6.100'ü çocuk olmak üzere 14.800'den fazla Filistinlinin ölümüne, yerleşim bölgelerinin ve mülteci kamplarının yerle bir olmasına ve kuşatma altındaki bölgede bir milyondan fazla insanın yerinden edilmesine neden oldu.

Askeri analistler, yoğun bombardıman harekatının İsrail'in kara harekatı öncesinde Hamas mevzilerini "yumuşatacağını" ve grubun yoğun yapılaşmanın olduğu bölgede şehir savaşı yürütme kabiliyetini sınırlayacağını iddia etmişti. Ancak son haftalarda bazı ABD'li yetkililer, İsrail medyasında yer alan haberlere paralel olarak, İsrail'in aralıksız bombardımanının Hamas'ın savaş kabiliyetini etkisiz hale getirmekte başarısız olduğunu kabul etmeye başladı.

İsrail'in eylemlerine yönelik hoşgörü de azalıyor gibi görünüyor. 10 Kasım'da Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ateşkes çağrısı yapan ilk G-7 lideri oldu. 24 Kasım'da İspanya ve Belçika başbakanları İsrail'in "masum sivilleri ayrım gözetmeksizin öldürmesini" ve "Gazze halkını" yok etmesini eleştirdi. Hatta İspanya Başbakanı Pedro Sánchez Filistin devletini tek taraflı olarak tanıma sözü verdi.

ABD'de Biden yönetimi İsrailli müttefiklerinin yanında duruyor olabilir, ancak kamuoyu hızla kalıcı bir ateşkes lehine değişmektedir. Ülke genelinde ateşkes çağrısı yapan kitlesel gösteriler düzenlendi ve aralarında Atlanta, Detroit ve Seattle'ın da bulunduğu birçok büyük ABD şehri bu çağrıyı yineleyen kararlar aldı.

Kısa süre önce yapılan bir kamuoyu yoklaması Amerikalıların sadece yüzde 32'sinin ülkelerinin Gazze'ye yönelik savaşında "İsrail'i desteklemesi gerektiğine" inandığını gösterdi. Savaş konusundaki tutumu ile İsrail'in savaşı sürdürmesi arasında çok az mesafe bırakan ABD Başkanı Joe Biden'ın anket sonuçları şimdiden düşüşe geçti.

Kamuoyu baskısı sadece Washington'u değil, İsrail hükümetini de rehine takasını kabul etmeye teşvik etmiş olmalı. Hamas'ın elindeki rehinelerin ailelerinden gördüğü tepkiye ek olarak, raporlara göre Başbakan Binyamin Netanyahu'ya takas konusunda İsrail güvenlik birimleri ve ordusu tarafından baskı yapıldı.

Netanyahu, Gallant ve mevcut savaş kabinesinde yer alan eski Savunma Bakanı Benny Gantz, Hamas'a karşı savaşın devam edeceğini açıklamış olsalar da kamuoyu baskısı bu niyetlerinden de vazgeçmelerine neden olabilir.

Çatışma halihazırda günde çeyrek milyar dolardan fazla zarar eden İsrail ekonomisine ağır bir darbe vuruyor. Çatışmaların hava ve kargo taşımacılığını sekteye uğratması ve yakın zamanda İsrail bağlantılı bir geminin kaçırılmasının deniz taşımacılığını bile tehdit etmesi nedeniyle ülke ekonomisinin 2024 yılında yüzde 1,5 oranında küçülmesi bekleniyor.

Bir de Gazze ile Lübnan sınırı boyunca yerlerinden edilen on binlerce İsrailli ve rehinelerin serbest bırakılmasını isteyen aileleri var. Devam eden ateşkes, esir tutulan İsraillilerin tek kurşun atılmadan kolayca serbest bırakılabileceğini göstermiştir. Bu durum, şimdiye kadar ezici bir çoğunlukla savaştan yana olan İsrail kamuoyunun ateşkese yönelmesine katkıda bulunabilir.

Bazı İsrailli analistler şimdiden ateşkesin uzatılması yönünde bir eğilim olduğunu belirtiyor. Gerçekten de müzakere yolunda ilerlemek ülkenin artan ekonomik kayıplarını sınırlayacak ve hem esirlerin hem de askerlerin hayatlarını güvence altına alacaktır. İsrail ordusu kara işgalinin başlamasından bu yana 70 askerinin öldüğünü açıkladı.

Ateşkese giden yol

İsrail hükümetinin savaşı sürdürme konusundaki ısrarının bir başka sıkıntısı da, ABD dahil müttefiklerinin kabul edebileceği bir oyun sonu planı ortaya koymamış olmasıdır.

İsrailli yetkililer, Hamas'ı Gazze'de "yok etme" hedefinin yanı sıra, Filistinli nüfusu Mısır'ın Sina Yarımadası'na sürmek istediklerini de ifade ettiler.

Arap müttefiklerden gelen baskı, ABD'nin bu fikre ve İsrail'in Gazze'de süresiz "güvenlik sorumluluğu" üstlenme planlarına verdiği desteği hızla kesti. Biden yönetiminin elindeki alternatif olan Ramallah merkezli Filistin Yönetimi'nin bölgenin kontrolünü üstlenmesi ise hem İsrail hem de İsrail'in Gazze'yi yeniden işgal etmemesi halinde Gazze'deki tek güç odağı olmaya devam edecek olan Hamas tarafından reddedildi.

ABD bunu kabul etmek yerine, Hamas'ın hayatta kalmasını sağlayacak herhangi bir politika önerisinde bulunmayı inatla reddetti. Bu kasıtlı körlükte Washington'a, Hamas'ın yok edilmesini öngören "çözümler" öne sürmeye devam eden bir uzmanlar korosu da katılıyor. Ancak Afganistan'ın hala taze olan hatırası göz önüne alındığında, ABD'li politika yapıcıların, kendi topraklarında büyüyen bir direniş hareketini ortadan kaldırmanın nihayetinde imkansız olduğunu çok iyi bilmeleri gerekir.

Daha mümkün olanı, hem İsrail'in hem de Hamas'ın müzakere etmek için siyasi iradeye sahip olduğunu gösteren mevcut rehine anlaşması örneğinden yola çıkmaktır. ABD, arabulucular Katar ve Mısır'la birlikte çalışarak Gazze'yle ilgili tartışmaları Amerika'nın terörle savaşını karakterize eden felaket "ya bizimle ya bize karşı" söyleminin ötesine taşıyabilir ve Hamas'ın sürgündeki siyasi liderliğinin aracılık etmesi gereken uzun vadeli bir ateşkesle ilgili müzakerelere dönüştürebilir.

Bunun için bir örnek de var. Aralık 2012'de İsrail'in Hamas'ın o zamanki lideri Halid Meşal'in o yılki sekiz günlük savaşın ardından müzakere edilen ateşkesin bir parçası olarak Gazze'ye dönmesine izin verdiğini hatırlayın. Şu anda sürgünde olan lider İsmail Heniye'nin, 7 Ekim saldırılarını planladığına inanılan Gazze'deki mevkidaşı Yahya Sinvar'ın tutumunu yumuşatıp yumuşatamayacağı, Haniye'nin uluslararası yardım ve yeniden inşa fonlarını güvence altına alma becerisine bağlı olacak.

Aynı derecede önemli olan bir diğer husus da ABD'nin Gazze kuşatması ve işgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs'te yerleşimci şiddetine verdiği destek de dahil olmak üzere İsrail'in aşırılık yanlısı politikalarını dizginleme taahhüdü olacaktır. Böyle bir yumuşama gerçekleştiğinde, uluslararası toplumun Gazze'nin yeniden inşası ve kalkınmasına yönelik taahhüdünü sürdürmesi ve 7 Ekim saldırılarının ortaya çıkmasına neden olan çaresiz koşulları hafifletmesi kritik önem kazanacaktır.

Elbette barışçıl bir geleceğe yönelik hiçbir görüş sivillerin öldürülmesine müsaade etmez. Ancak mevcut krizden bir çıkış yolu bulmak, bu savaşın ilk yedi haftasının ortaya koyduğu gerçekle hesaplaşmak anlamına geliyor: Hem Filistinli hem de İsrailli sayısız insanın hayatına mal olmadan Hamas'ı "yeryüzünden silmenin" bir yolu yok.

Eğer Hamas'ın uzun vadede hayatta kalması hayal gücünü zorluyorsa, bu düşünceden basitçe kaçınmanın riskleri daha da hayal edilemez. Her ne kadar şu anda İsrail'de yaygın bir kanaat olmasa da, eski hükümet danışmanı ve Bar-Ilan Üniversitesi profesörü Menachem Klein gibi bazı İsrailliler bu fikre sıcak bakıyor.

İlk İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasının ardından Al Jazeera'ye konuşan Klein, "Hamas'ı güç kullanarak tamamen yok etmenin imkansız olduğunu" kabul etti. Klein'a göre bundan sonra izlenecek yol, örgütün bir Filistin devleti için yeniden müzakerelere dahil edilmesi olmalı.

Gazze halkının çektiği korkunç acılar, bu savaşı sona erdirmek için artan uluslararası ve yerel baskı ve daha geniş çaplı bir bölgesel çatışma olasılığı göz önüne alındığında, ABD artık Hamas'ı ortadan kaldırmanın bu savaşı sona erdirmenin tek yolu olduğu konusunda ısrar edemez.

Al Jazeera için kaleme alınan bu görüş yazısı Mepa News için Türkçeleştirilmiştir. Yazıda yer alan ifadeler Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.