Kuzeybatı Nijerya'da El Kaide bağlantılı bir grup olan Ensaru, Kaduna Eyaleti'ndeki Birnin Gwari Yerel Yönetim Bölgesi'nde devletin yokluğunu ve güvenlik açıklarını kullanmaya devam ediyor.

Grup buradaki yerel topluluklara baskın ve saldırılar düzenleyen terör gruplarına karşı halka koruma sağlıyor. Bu durum, insanları silah altına almak ve yerel halkın kalbini ve aklını kazanmak için değerli fırsatlar yaratıyor.

Yakın zamanda, bayram kutlamaları kapsamında, resmi olarak Cemaatu Ensaru'l Muslimin fi Biladu's Sudan olarak bilinen grubun, demokrasiye ve resmi eğitime karşı vaazlar verdiği bildirildi. Ayrıca grup, yerel halka koruma sağladığı söylenen Damari, Unguwar Gajere, Kakini, Kuyello ve Kwasa Kwasa köylerinde, yönetim karşıtı söylemlerde de bulunuyor.

Ülkenin kuzeybatısındaki ve kuzey-orta kesimdeki komşu Nijer eyaletindeki topluluklar sıklıkla, çoban topluluklarla bağlantılı terör grupları tarafından işgale uğruyor. Bu gruplar köylüleri ve işlerine gidip gelen kişileri kontrol noktalarında durduruyor, kaçırıyor ve öldürüyor. Bu şiddet, içerisine topluluklar arası çatışmaların, suçların, intikam saldırılarının ve yönetimdeki başarısızlığın da dahil olduğu kompleks bir güvensizlik ortamının bir parçası.

Temmuz ayında Ensaru, etki alanı altındaki bölgelerde, yerel Hausa dilinde bildiriler dağıtarak halkı kendilerine katılmaya çağırdı. Bildirilerde bölgenin güvenlik meselelerinden bahsedildikten sonra özetle "Değişimin tek yolu silahlı cihattır. Ancak insanlar ilahi yolu terk etti, şeytani yolu ve Yahudilerin yolunu izledi." deniliyordu.

Birnin-Gwari Emirliği İlerlemeciler Birliği (bir sivil toplum kuruluşu) da grubun bölgede evlilik yoluyla halkla sıkı bağlar kurmasından ve belirli yerlerde siyasi faaliyetleri yasakladığından yakınıyor. Grup tarafından yapılan bir açıklamada "Ensaru varlığı sebebiyle, bölgede yaklaşan seçimlerin nasıl yapılacağını bilemiyoruz. Son yerel seçimde bile, artan güvensizlik sebebiyle bölgelerde seçim yapılamadı." denildi.

Sarki Dan Hausa isimli yerel bir gazeteci, HumAngle'a yaptığı açıklamada, "Kendilerini dindar insanlar olarak gösteriyorlar." dedi. Bu kişiye göre grup, bölgedeki insanlarda giyim ve konuşma tarzlarıyla ayırt edilebiliyor. Hausa, açıklamasında "Liderlerinin ismi Mallam Abba. Kendilerine yakın bir düşünce tarzı olduğunu düşündükleri kişilere yakınlaşıyorlar ve gençleri kendilerine katılmak için radikalize ediyorlar." diyor.

Grup, 2012 yılında operasyonlara ve ideolojik meselelere dair anlaşmazlıkların ardından Ebubekir Şekau'nun Boko Haram'ından ayrıldı. 2013 yılında grup yabancı bir terör örgütü ilan edildi. Ensaru bu dönem sonrasında bir kış uykusuna girdi. Ancak yakın zamanda yeniden diriliş sürecine başladı ve faaliyetlerini artırdı. Buna, Zaria-Kaduna yolunda Potiskum Emiri'ne bir saldırı düzenlemek ve mesajlar yayınlamak da dahil.

Dan Hausa'ya göre yetkililer, insanları bu grubun faaliyetlerine karşı dikkatli olmaları ve çocuklarına göz kulak olmaları için uyardı. Hausa, "Korku duyulan şey gençlerin para yahut tatlı konuşmalarla kolayca kandırılabilmesi." diyor ve ekliyor: "Ayrıca bölgede toplulukları hedef alan terör gruplarının tehditlerine karşı da Ensaru'ya katılabileceklerinden korkuluyor."

Yine de Ensaru üyeler edinmeye ve hatta bazı topluluklara namaz kıldırmaya dahi devam ediyor. Birnin Gwari bölgesindeki Dugun Muazu yerleşimi sakinlerinden biri, grubun bölgeye derinlemesine nüfuz ettiğini ve Katsina'da hisbe görevlisi olmasından bu yana "aşırıcı görüşleri olduğunu bildiği" yakın bir arkadaşını dahi silah altına aldıklarını söylüyor.

İsminin saklı kalması koşuluyla HumAngle'a konuşan bu kişi "Yaklaşık 4 aydır insanlar onu görmüyordu. Ardından kendisini, üzerinde Ensaru bayrağı olan bir motorsiklette gördük." diyor. Grubun henüz insanları şeriat hukukunun kendi yorumlarına göre yargılamaya başlamadıklarını söylerken, alıkonulan veya gözaltına alınan kişilerin radikalize edildiği ve serbest kaldıktan sonra bu kişilerin gruba üye olduğunu da ekliyor.

Bu kişinin açıklamasına göre yerel topluluklar, bölgede bir güvenlik gücü varlığı olmadığından, korunma ve saldırıların engellenmesi için Ensaru'ya güveniyor. Grup burada kendisine bir yuva inşa etmiş durumda ve insanlar Ensaru'yu orduya tercih ediyor. Çünkü Ensaru ile daha güvende hissediyorlar ve hükümet onları terk etmiş durumda.

"Görünen o ki Ensaru mensubu cihat yanlıları, ya yerel terör gruplarından daha sofistike silahlara sahip yahut daha eğitimli" diyor. Uzmanlar Ensaru'nun, resmi olarak gerçekleşen birleşme sonrasında İslami Mağrip El Kaidesi'nden (İMEK) eğitim ve silah desteği aldığına inanıyor. İMEK, Ensaru vasıtasıyla faaliyetlerini Nijerya'ya doğru genişletmek istiyor.

Damari köyünde, cihat yanlıları yerel terör gruplarıyla çarpıştı ve saatler süren çatışmaların ardından onları bölgeden çıkarmayı başardı. Bu, bölge sakinlerinin kendilerini Ensaru ile daha güvende hissetmesini sağladı. Bu, kendileriyle daha güvende hisseden bölge sakinlerinin kalbini kazanma stratejisi olarak görülüyor.

Ensaru'nun Birnin Gwari'deki kampının bulunduğu bölgeye yakın olan Dungun Muazu'daki bir kaynağa göre, teröristler (Ensaru kast ediliyor) yerel halkın gönlünü çelmek için onlara para ve yiyecek dağıtıyor. Bu kaynak "İnsanlara yiyecek ve para dağıtıyorlar. Ayrıca insanların dini ibadetlerini gerçekleştirmelerine de yardım ediyorlar." ifadelerini kullanıyor. Bu ibadetleri açıklayan kaynak, örnek olarak "eğer (kurban için) koç alacak paraları yoksa, onlara koçları bedava veriyorlar." şeklinde konuşuyor.

Tüm bunlar, bölge sakinlerinin, yönetimin kendilerini terk etmesinden şikayet etmeye devam ettiği bir süreçte yaşanıyor. İsmini vermek istemeyen bir diğer bölge sakininin HumAngle'a yaptığı açıklamaya göre Ensaru "Bazı bölgelerde saatlerce davette bulunuyor. Tıpkı bir hükümet yokmuşçasına."

Ensaru'nun Birnin Gwari'deki faaliyetleri, bölgedeki güvenlik krizini artırabilir. Grup bölgedeki güvenlik boşluğunu ve yönetim açığını, ideolojisinin ve faaliyetlerinin propagandasını yapmak için kullanmaya devam ediyor.

Aliyu Dahiru tarafından kaleme alınan ve HumAngle'da yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için tercüme edilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.