Amerika Birleşik Devletleri (ABD) öncülüğündeki NATO ittifakı, 2001 yılındaki 11 Eylül Dünya Ticaret Merkezi ve Pentagon saldırılarının ardından Afganistan işgalini başlattı.

Afganistan'a yönelik saldırılarda açıklanan hedefler Taliban yönetiminin devrilmesi, El Kaide'nin dağıtılması ve iki grubun liderlerinin ortadan kaldırılmasıydı.

Geçen 20 yılda ABD, bahsi geçen hedeflerden oldukça uzakta kaldı.

Buna ek olarak ABD, ülkedeki savaş için yaklaşık 1 trilyon dolar harcadı.¹

Tüm bu çabaya rağmen ABD kamuoyunun büyük bir kısmı Afganistan'daki savaşta herhangi bir başarı elde edilemediği görüşünde.

Taliban eskisinden daha etkin

2001 yılındaki müdahalenin ardından şehir merkezlerini terk eden ve kırsala çekilen Taliban, 2006'nın ardından etkin bir biçimde sahayı domine etmeye başladı.

İlerleyen yıllarda sahada varlığını günden güne artıran ve teşkilatlanan hareket, 2019 yılının sonu itibariyle ülkenin kırsal alanlarının büyük bir kısmında kontrol sahibi oldu.²

15 Ağustos'ta başkent Kabil'i kontrol altına alan Taliban, Afganistan savaşının kazananı oldu.

Ayrıca ülkedeki Özbek, Tacik, Türkmen nüfus içerisinde de Taliban son yıllarda önemli ölçüde yapılanmış vaziyette.³

Tüm bunlara, son süreçte Taliban'ın barış görüşmelerinde uluslararası kamuoyu nezdinde kazandığı imaj da eklenince, hareketin eskisinden daha etkin durumda olduğunu ve yeniden Afganistan'ı yönetmeye hazırlandığını söylemek mümkün.

ABD'nin kayıpları ve Vietnam örneği

ABD'nin, Afganistan'daki savaşta yaşadığı kayıpları gizleme çabası da birçok rapora yansımış durumda.

Washington Post tarafından yayınlanan Afganistan belgelerinde, ABD'nin Afganistan'daki sürecin sadece olumlu yanlarını abartarak raporladığı, olumsuz yönleri ise hasıraltı ettiği ortaya çıkmıştı.⁴

Bu belgeler de gösterdi ki ABD'nin Afganistan'daki 20 yıllık serüveni telafi edilmesi zor askeri ve ekonomik kayıplara rağmen kamuoyunu yanıltan raporlarla geçmiş durumda.

Afganistan'daki savaşta resmi rakamlara göre ABD en az 2300, NATO 1145 asker kaybetti. Savaşta öldürülen paralı askerlerin sayısı ise en az 3814. Bu rakamların gerçekte çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor.⁵

ABD'li birçok yetkili ABD'nin ülkeden, imajını kurtaracak şekilde çıkmaya çalıştığını belirtiyordu.⁶

Ancak çekilme süreci, ABD'nin zaten yıpranmış olan imajını daha da kötü bir hale getirdi.

ABD'nin daha önce ülke dışında verdiği bazı savaşlarda da ciddi şekilde imajı zedelenmişti.

Bunların en bariz örneklerinden biri, 1955-1975 yılları arasında süren Vietnam Savaşı'ydı.

ABD bu savaşta sivillere yönelik çok sayıda katliam gerçekleştirdi, birçok savaş suçu işledi.

Aynı zamanda ABD güçleri savaşta en az 58 bin asker kaybetti.⁷

Hollywood ve ABD'nin imajı

Savaşın üzerinden geçen yıllarda, ABD'nin geride bıraktığı kötü imaj değişecekti.

Başta Hollywood olmak üzere Amerikan eğlence endüstrileri, ABD'nin geride bıraktığı olumsuz imajı düzeltmek için yoğun çaba harcadı.

Öyle ki ABD'nin yenilgisi ve sivillere karşı işlediği suçlar unutularak, Vietnam macerası "Amerikalıların kahramanlıkları", "özgürlük mücadelesi" ve "Amerikan zaferi" ekseninde hatırlanır oldu.

Özellikle film ve oyun sektörleri üzerinden girişilen imaj çalışması, ABD'nin geride bıraktığı enkaza gözle görülür bir makyaj yapmayı başardı.

Afganistan'da durum

ABD'nin Afganistan macerası da Vietnam ile bu yönden benzerlik taşıyor.

ABD güçleri 2001 yılında başlattıkları savaşta ağır insan hakları ihlallerine imza attı.

Buna ek olarak ABD, savaş öncesinde koyduğu hedeflerden neredeyse hiçbirine ulaşamadı.

Geçtiğimiz günlerde ifşa edilen Afganistan belgeleri ışığında, ABD'nin askeri ve siyasi hiçbir kurumunun artık Afganistan'da çizilen imajı düzeltmeye yetecek gücü yok.

Savaşın devamını savunan Şahin kanattan olduğu bilinen Long War Journal analistlerinden Thomas Joscelyn'in analizinde belirttiği gibi, ABD Afganistan'da savaşı kaybetti.⁸

ABD'nin çizilen imajını kurtarabilecek tek Amerikan yapısı ise Hollywood endüstrisi.

Savaşın resmi olarak sona ermesinin ardından, ABD'nin imaj temizleme çalışmasının hızlanması muhtemel.

Ancak ABD'nin Afganistan'da bıraktığı imaj, kamuoyunun hafızasından silinse dahi, Vietnam'da olduğu gibi uzun süre hatırlanmaya devam edecek.

Kaynak: Mepa News

Dipnotlar

^{1 - https://www.forbes.com/sites/niallmccarthy/2019/09/12/the-annual-cost-of-the-war-in-afghanistan-since-2001-infographic/#481f449a1971}

^{2 - https://www.mepanews.com/afganistan-son-durum-haritasi-aralik-2019-31809h.htm}

^{3 - https://www.mepanews.com/kuzeyin-pestun-olmayan-talibani-5127h.htm}

^{4 - https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2019-12-17/the-afghanistan-papers-reveal-a-tragedy-not-a-crime}

^{5 - https://www.washingtonpost.com/graphics/2019/investigations/afghanistan-papers/afghanistan-war-confidential-documents/}

^{6 - https://www.mepanews.com/eski-abd-istihbarat-sefi-afganistandan-imajimizi-kurtaracak-sekilde-cikmaya-calisiyor-28212h.htm}

^{7 - https://www.archives.gov/research/military/vietnam-war/casualty-statistics}

^{8 - https://www.mepanews.com/afganistan-savasi-bitti-kaybettik-13505yy.htm}