ABD, Taliban ile 2018 yılının Ekim ayında başlayan diplomatik görüşmelerin ardından, 29 Şubat 2020 tarihinde Doha Anlaşması'nı imzaladı.

Söz konusu anlaşma ABD güçlerinin 2021 Mayıs ayına kadar Afganistan'dan tamamen çekilmesini öngörüyordu.

Ancak ABD'de Kasım 2020 seçimlerini Demokrat aday Joe Biden'ın kazanmasıyla gerçekleşen yönetim değişikliği, bu süreci şimdilik sekteye uğrattı. Biden, 20 Ocak 2021'de yemin ederek göreve başladıktan kısa bir süre sonra, Afganistan'dan çekilme anlaşmasını gözden geçireceklerini ifade etti.

ABD Afganistan'dan çekilmiyor mu?

Biden yönetiminin açıklamalarının ardından ABD ordu görevlileri başta olmak üzere birçok yetkili isim, Mayıs ayında Afganistan'dan çekilmeyeceklerini dillendirdi.

ABD'nin tutumundan cesaret alarak, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de kısa bir süre içinde, Afganistan'dan çekilmeyeceklerine dair söylemi benimsedi.

Bu kapsamda ABD'nin Doha Anlaşması'nın hükümlerine uymayacağı, Taliban ile yeniden görüşmek istediği ve çekilme tarihini uzatma arayışında olduğu belirtiliyor.

Taliban ise ABD'nin Mayıs ayında çekilmemesinin Doha Anlaşması'nı ihlal edeceğini ve bunun da savaşın devamı anlamına geldiğini ifade ediyor. Taliban içerisinde, özellikle ABD'ye karşı saldırıları heyecanla karşılayan önemli miktarda savaşçı olduğu yerel kaynaklarca dillendiriliyor.

Bu yönden Taliban'ın savaşçı kitlesi için Mayıs ayında savaşın yeniden başlama ihtimali kısmi bir heyecanla karşılanmış durumda.

Batılı güçlerin kayıpları

Resmi rakamlara göre Afganistan'daki Batı koalisyonunun askeri kaybı 2001 yılından bu yana 3 bin 596. ABD askerleri bu kayıpların 2 bin 452'sini oluşturuyor.

Bu rakamların sadece resmi rakamlar olduğunu, kayıpların önemli bir kısmının ise, sözleşmeli askeri personellerden, yani paralı askerlerden oluştuğunu da eklemek gerekiyor. Yani gerçek rakamlar yüksek olasılıkla 10 binin üzerine çıkıyor.

ABD güçlerini ikinci bir "Tet Taarruzu" mu bekliyor?

Afganistan için yapılan yorumlardan biri de, ülkenin ABD için ikinci bir Vietnam olduğu.

ABD'nin Vietnam'daki tecrübesinde ABD için en ağır süreçlerden biri de, şüphesiz Tet Taarruzu'ydu. 30 Ocak 1968'de başlayan bu harekat, Eylül ayına kadar devam etti.

Vietkong (Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi) yani Kuzey Vietnam güçleri, silahlı kuvvetlerine "ülkenin tarihindeki en büyük savaşa hazırlanma" talimatını şu kodla vermişti:

"Göğü çatlatın, yeri sarsın."

Harekat, Vietnam kültüründe en önemli bayram olan Tet Bayramı'nda başlatıldı. Bununla beraber Güney Vietnam kontrolündeki bölgelere ve ABD'ye ait siyasi, askeri, istihbari, diplomatik tüm merkezlere yönelik bir Vietkong harekatı başladı.

Aylarca süren saldırılarda ABD'ye ait kritik merkezler vuruldu. Vietkong on binlerce asker yitirdi. ABD'nin binlerce askeri ölürken, Batı ve Güney Vietnam'ın toplam kaybı 9 bini aşkın ölü, 35 binden fazla yaralı ve yüzlerce kaybolan askerdi. Milyonlarca dolar zarar oluştu. 123 savaş uçağı tamamen tahrip edildi. 214'ü ağır, 215'i orta hasar gördü.

Vietkong, kayıpları ağır olsa da, stratejik, siyasi ve propaganda zaferini kazanmayı başarmıştı. Tet Taarruzu ile beraber ABD'ye Vietnam'dan çekilmesi için baskı sürekli olarak arttı. ABD kamuoyunun ve dünyanın savaşa desteği sıfıra yaklaştı. Birkaç yıl sonra ABD Vietnam'ı tamamen terk etti.

Afganistan'da da ABD'nin çekilmesi gereken süreç, Ramazan Ayı'nın Müslümanlarca özel önem verilen son on gününe denk geliyor. Tıpkı Tet Taarruzu ile benzer şekilde, Afganistan'da da benzeri bir süreç Ramazan'ın son on günü ve Ramazan Bayramı'nda yaşanabilir.

Taliban, Vietkong'un sahip olmadığı bir saha kontrol avantajına da sahip. Öyle ki ülkede ABD'nin varlık gösterdiği bölgelerin tamamı büyük ölçüde Taliban tarafından kuşatılmış durumda. Ve Vietnam'da olanın aksine belirgin cephe hatları da bulunmuyor.

Taliban bir süre önce, ABD Mayıs ayında çekilmezse ülkede daha önce hiç görülmeyen büyüklükte bir savaş olacağı tehdidinde bulunmuştu. Afganistan'da hareket, süreci kendisi açısından olumlu bir şekilde yürüterek, sahada elde edeceği askeri kazanımları stratejik, siyasi ve propaganda üstünlüğüne tahvil edebilir.

Afganistan'da geleceğe dair tahminler şu an için tamamen Mayıs ayında ABD'nin yapacağı tercihe kilitlenmiş durumda.

Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.